Morgunblaðið - 21.06.2018, Page 13

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 21. JÚNÍ 2018 13SJÓNARHÓLL
BÓKIN
Alla jafna fjallar ViðskiptaMogginn
bara um glænýjar bækur en síðustu
vikuna hefur ein gömul og góð verið
að fikra sig upp metsölulistana er-
lendis og vert að
gera henni skil.
Bókin heitir
Kitchen Confidenti-
al: Adventures in
the Culinary
Underbelly og höf-
undurinn er meist-
arakokkurinn og
sjónvarpsstjarnan
Anthony Bourdain
sem féll fyrir eigin
hendi fyrr í mán-
uðinum.
Kitchen Confi-
dential kom fyrst út
árið 2000 og sló
strax í gegn. Þar segir Bourdain á
hrífandi hátt frá litríku lífinu inni í
eldhúsum fínustu veitingastaða New
York, þar sem allt getur skeð og
kröfuharðir kokkar sýna enga mis-
kunn. Þykir bókin vera nokkurs
konar sjálfsævisaga ungs fagmanns
í borg þar sem samkeppnin gæti
ekki verið harðari og frægð og frami
bíða þeirra sem ná að klöngrast upp
á toppinn.
Bourdain kafar líka ofan í rekstr-
arhlið veitingabransans og varar les-
endur við ýmsum brellum sem eig-
endur veitingastaða eiga til að beita
til að losna við gam-
alt hráefni eða spara
sér peninga á kostn-
að viðskiptavinarins.
Þannig hafa margir
sem lásu bókina haft
það fyrir reglu alla
tíð síðan að panta
ekki fisk á mánudög-
um, því sennilega er
hann orðinn a.m.k.
þriggja daga gamall.
Kitchen Confi-
dential skaut Bo-
urdain upp á stjörnu-
himininn og fylgdu
fleiri metsölubækur í
kjölfarið. Árið 2002 kom Bourdain
fyrst fram í sínum eigin sjónvarps-
þætti, þar sem hann heillaði áhorf-
endur upp úr skónum, ferðaðist um
heiminn, smakkaði ýmsa rétti og
sýndi hvernig góður matur getur
tengt fólk saman óháð staðsetningu,
tungumáli, trúarbrögðum og pólitík.
ai@mbl.is
Ómótstæðilegar eld-
hússögur Bourdain
Þann 16. maí sl. féll dómur í máli Samkeppnis-eftirlitsins gegn Byko ehf. og Norvik hf.Niðurstaðan og sú meðferð sem málið hefur
fengið hjá stjórnvöldum og dómstólum er athygli
verð.
Málið varðar ólögmætt samráð milli Byko annars
vegar og Húsasmiðjunnar hins vegar varðandi ýmsar
byggingavörur. Málið rekur upphaf sitt til ársins
2010 þegar Samkeppniseftirlitið hóf rannsókn sína.
Samhliða voru nokkrir starfs-
menn fyrirtækjanna kærðir til
lögreglu og síðar ákærðir fyrir
refsiverða aðild að samkeppn-
isbrotum.
Í sakamálinu varð niðurstaða
Héraðsdóms Reykjaness sú, með
dómi frá 9. apríl 2015, að sýkna
alla ákærðu nema einn. Með
dómi Hæstaréttar Íslands í máli
nr. 360/2015, sem upp var kveð-
inn 1. desember 2016, voru hins
vegar allir ákærðu sakfelldir
nema tveir. Lagði Hæstiréttur til
grundvallar mun rýmri túlkun á
refsiákvæði samkeppnislaga en
héraðsdómur og eru forsendur
dómsins um margt umhugsunar-
verðar. Er þetta eina sakamálið
vegna samkeppnisbrota sem undirrituðum er kunn-
ugt um að dæmt hafi verið í á Norðurlöndum.
Samkeppniseftirlitið tók ákvörðun í máli Byko og
Norvik þann 15. maí 2015. Komist var að niðurstöðu
um margvísleg brot gegn 10. gr. samkeppnislaga og
lögð var á stjórnvaldssekt að fjárhæð kr. 650 millj-
ónir. Málinu var skotið til áfrýjunarnefndar sam-
keppnismála sem kvað upp úrskurð í því þann 28.
september 2015. Niðurstöður Samkeppniseftirlitsins
um brot voru að mestu leyti staðfestar en álögð
stjórnvaldssekt var lækkuð í kr. 65 milljónir, m.a.
með þeim rökum að umrædd brot væru hvorki jafn
umfangsmikil né alvarleg og Samkeppniseftirlitið
hafði talið og að álögð sekt væri úr hófi há.
10. febrúar 2016 höfðaði Samkeppniseftirlitið mál
gegn Byko og Norvik og krafðist hækkunar álagðrar
stjórnvaldssektar að nýju í kr. 650 milljónir. Byggði
Samkeppniseftirlitið þar á sérstakri heimild sinni í
41. gr. samkeppnislaga til að geta höfðað mál um
ógildingu eða breytingu á niðurstöðu áfrýjunar-
nefndar samkeppnismála, sem er hið æðra stjórn-
vald á því sviði. Eru heimildir stjórnvalda til slíkra
málshöfðana sjaldséðar í íslenskum rétti. Byko og
Norvik höfðuðu gagnsök og
kröfðust ógildingar úrskurð-
ar áfrýjunarnefndar.
Með dómi Héraðsdóms
Reykjavíkur voru nið-
urstöður áfrýjunarnefndar
samkeppnismála um brot
Byko og Norvik staðfestar.
Hin álagða stjórnvaldssekt
var hins vegar hækkuð úr kr.
65 milljónum í kr. 400 millj-
ónir með hliðsjón af niður-
stöðu dómsins um brot,
brotatímabil (sem að mestu
var samhljóða niðurstöðu
áfrýjunarnefndar) og
alvarleika brota (sem að mati
héraðsdóms var augljóslega
allt annars konar en áfrýj-
unarnefnd samkeppnismála hafði talið). Síðan segir í
dóminum: „Hér hefur helst þýðingu að um alvarlegt
brot var að ræða á markaði milli markaðsráðandi
fyrirtækja …“
Þessi síðastnefnda forsenda héraðsdóms kemur
mjög á óvart þar sem þetta mál snýst ekki um ætl-
aða háttsemi markaðsráðandi fyrirtækja og mark-
aðsráðandi stöðu Byko og/eða Húsasmiðjunnar er
hvergi slegið fastri í úrlausnum samkeppnisyf-
irvalda. Stóra lexían af öllu framangreindu er hins
vegar kannski sú að samkeppnisreglur eru mjög
matskenndar, niðurstöður samkeppnismála og þær
forsendur sem þær byggjast á er of erfitt að sjá fyr-
ir og rekstur samkeppnismála tekur of langan tíma.
Samkeppnismál
fer fram og til baka
LÖGFRÆÐI
Heimir Örn Herbertsson
lögmaður og sérfræðingur
við lagadeild HR
”
Stóra lexían af öllu fram-
angreindu er hins vegar
kannski sú að sam-
keppnisreglur eru mjög
matskenndar, niður-
stöður samkeppnismála
og þær forsendur sem
þær byggjast á er of erf-
itt að sjá fyrir og rekstur
samkeppnismála tekur
of langan tíma
Hólshraun 3 · 220Hafnarfjörður · Símar: 555-1810, 565-1810 · Netfang: veislulist@veislulist.is · www.veislulist.is
Skútan
GÆÐA BAKKAMATUR
Sjá heimasíðu
www.veislulist.is
Veislulist afgreiðir hádegismat í bökkum alla daga ársins,
bæði fyrir fyrirtæki og stofnanir.
Í yfir 40 ár hefur Veislulist
lagt áherslu á góða
þjónustu og framúrskaran
matreiðslu.
Hádegismatur
Verð
kr. 1.370
Lágmark 3 bakkar
+ sendingargjald
d
MisMUnAndi
RéTTiR AllA dAGA
viKUnnAR
EldUM EinniG fyRiR
MöTUnEyTi