Morgunblaðið - 23.07.2018, Qupperneq 17

17
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 23. JÚLÍ 2018
Steypireyður Sumir missa sig þegar minnst er á hvali og virðast stundum ekki greina á milli tegunda, en börnin í Hvalasafninu vestur á Granda láta umræðuna ekki trufla sig.
Ómar
Það er sjálf-
sögð og eðlileg
krafa allra stétta,
ekki síst þeirra
sem vinna við
umönnun sjúkra,
að þeim sé umb-
unað í samræmi
við álag og
ábyrgð. Ljós-
mæður telja sig
ekki ekki fá sann-
gjarna umfjöllun um launa-
kröfur sínar, þær beri ekki
sama úr býtum og sambæri-
legar starfsstéttir. Ríkið, fyrir
sitt leyti, telur einmitt að laun
ljósmæðra séu á pari við það
sem aðrir fá.
Lausnin
Nú er það svo að ég á það
sammerkt við aðra landsmenn
að vita ekki gjörla hvernig
þessum samanburði er varið.
Virtir vísindamenn geta engu
að síður tjáð sig um málið í stíl
sem okkur var tamt að nota á
menntaskólaárum okkar – og
er þó liðið nokkuð alllangt síð-
an. Mér var bent á þá stað-
reynd að ljósmæður eru hjúkr-
unarfræðingar
með framhalds-
nám. Allmargir
hjúkrunar-
fræðingar hafa
stundað fram-
haldsnám. Allir
eiga að geta verið
sammála um að
kjör ljósmæðra
eiga ekki að vera
verri en þessara
hjúkrunarfræð-
inga. Geta ekki
allir sætt sig við þessa nið-
urstöðu?
Ef stéttarfélag ljósmæðra
nær ekki fram þessari nið-
urstöðu, þá er svarið einfalt:
Að ganga í stéttarfélag hjúkr-
unarfræðinga og byggja á
launaflokkaröðun hjúkr-
unarfræðinga með framhalds-
nám.
Eftir Einar S.
Hálfdánarson
» Ljósmæður eru
hjúkrunarfræð-
ingar með fram-
haldsnám.
Einar S. Hálfdánarson
Höfundur er hæstarétt-
arlögmaður.
Réttlæti, sanngirni
og laun ljósmæðra
Í dag er staðan
sú að eldri borg-
urum fjölgar hratt
og svo hratt að
fólk er með
áhyggjur í stað
gleði en í þeim
hópi er fólk sem
er ekki tilbúið að
láta hlunnfara sig
þegar kemur að
lífeyrisréttindum.
Almennt er talað um að
fyrsta stoð í lífeyriskerfi okk-
ar séu almannatryggingar en
nú eru stjórnvöld að reyna
að segja að lífeyrissjóðir okk-
ar séu fyrsta stoðin. Það er
ekki rétt og enginn hefur
samið um slíkt fyrirkomulag.
Sagan segir líka allt ann-
að. Hvað er þá til ráða?
Fundir og umræður og mót-
mæli? Verstar af öllu eru
skerðingarnar gagnvart líf-
eyrissjóðunum sem voru
hækkaðar úr 38,15 í 45% og
er þá ekki tekin með í dæmið
nánast niðurfelling á frí-
tekjumörkunum.
Þarna eru
stjórnvöld að
missa sig
gagnvart
eldra fólki.
Lífeyriskerfið
á almennum
vinnumakaði
er mun yngra
en hjá því op-
inbera. Einnig
er reiknipró-
sentan allt
önnur, en
þessi mis-
munun hefur
verið þrætuepli árum saman.
Nú loks er verið að auka
greiðslur í lífeyrissjóði á al-
menna markaðnum.
Vegna þessa mismunar var
farið í að gefa kost á viðbót-
arlífeyrissparnaði til að létta
fólki efri árin. En hinn eilífi
samanburður leiddi til þess
að allir fengu möguleika á
séreign. Fólkið á gólfinu má
aldrei ná jöfnuði, hvað þá
þegar það eldist.
Þarna gafst stjórnvöldum
á sínum tíma tækifæri til
jöfnunar en þau misstu af því
tækifæri. Hvers vegna?
Eru samningamenn of ná-
lægt sjálfum sér og sínum
réttindum? Þetta mistókst.
Engin spurning. Það hefur
oft verið mín tilfinning! Ég
er reið og vil sjá réttlæti.
Fólk er í dag á öllum stigum
kjara bæði vel statt og mjög
illa statt. En við lifum í sam-
félagi græðgi og ofurlauna
sem að sjálfsögðu taka sinn
toll svo að minna verður til
skiptanna til fólksins á gólf-
inu. Þurfa allir að fá yfir
milljón í mánaðarlaun? Og þá
til hvers? Þetta blessaða fólk
með mörgu milljónirnar hef-
ur ekki tíma til að eyða þeim
nema kannski til að spilla
verðskyni næstu kynslóðar.
Það þarf að taka til og
skipta kökunni jafnar milli
fólks. Mismunur milli hæstu
og lægstu launa er löngu
kominn í ógöngur! Við eldri
borgarar erum seinþreyttir
til vandræða og ef við hefð-
um verkfallsrétt þá værum
við í stuði. Ekki brjóta á okk-
ur. Þá rís upp alda mikilla
mótmæla og voðinn er þá vís.
Við eigum alltaf vopn uppi í
erminni. Við erum miklu
verðmætari en stjórnvöld
grunar. Erum að vinna sjálf-
boðaliðastörf og vinna hluta-
störf sem mætti vera meira
og við skutlum og sækjum
barnabörn og styðjum þau á
ýmsan hátt.
Við erum skattgreiðendur
ef einhver hefur misst af því.
Hvernig ætla menn að verð-
leggja okkar framlag? Eflum
réttindi og líka mannréttindi.
Eflum virðingu og sátt milli
kynslóða. Það er eitt mik-
ilvægt verkefni að kynslóðir
vinni saman. Það er hin nýja
þjóðarsátt! Ekkert minna!
Við viljum ekki lifa í sam-
félagi sem er að auka bil
milli fólks í tekjum og eign-
um.
Sjálftaka launa, bónusa og
alls konar ívilnana er komin
á spillingarstig. Fólk þarf að
virkja í huga sér hvers vegna
lifum við og til hvers? Til að
skilja eftir milljónatugi til að
rífast um eða lífa lífinu til
góðs og skilja eftir góðar
minningar um hógværð og
mannlega reisn. Öðrum til
góðs.
Eftir Þórunni
Sveinbjörns-
dóttur
»Erum við ekki
meira virði 100
árum eftir alla sjálf-
stæðisbaráttuna?
Þórunn
Sveinbjörnsdóttir
Höfundur er formaður
Landssambands eldri
borgara á Íslandi.
leb@leb.is
Erum við með á
þessu aldarafmæli?