Morgunblaðið - 25.08.2018, Side 28

28 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 25. ÁGÚST 2018
Til leigu skrifstofuhúsnæði á 1. hæð hússins. Stærð 141,5 fm auk
geymslu 5,7 fm og sameignar. Til greina kemur að leigja húsnæðið
að hluta til. Hægt er að fá leigt stæði í lokuðum bílakjallara.
Skrifstofan skiptist í 4 lokuð vinnurými og fundarherbergi.
Húsið er í mjög góðu ástandi, auðfundið og með auglýsingagildi.
Húsnæðið er til afhendingar strax.
Dan V. S. Wiium
hdl., lögg. fasteignasali.
s. 896 4013
Ólafur Guðmundsson
sölustjóri
s. 896 4090
Þórarinn Friðriksson
lögg. fasteignasali
s. 844 6353.
SundaboginnTIL LEIGU
Ármúla 21 • 108 Reykjavík • Sími 533 4040
kjoreign@kjoreign.is • www.kjoreign.is
Uppl. gefur Dan V S Wiium hdl.
og lögg.fasteignasali í síma
896-4013 eða dan@kjoreign.is
Blikur eru á lofti varðandi fram-
hald sérfræðilæknisþjónustu eftir
næstu áramót. Starfsemi sérfræð-
inga utan sjúkrahúsa byggist á
jöfnu aðgengi landsmanna að sér-
fræðiþjónustu með greiðsluþátttöku
sjúklings og ríkisins skv. samningi
við SÍ. Þessi samningur SÍ og sér-
fræðinga á stofum rennur þá út að
öllu óbreyttu. Berast nú þær fregn-
ir úr velferðarráðuneytinu að koll-
varpa eigi því kerfi sem hefur gef-
ist vel undanfarna áratugi. Hefur
þetta niðurrif þegar hafist og hefur
um tveimur tugum nýrra sérfræð-
inga verið neitað um samning. Það
virðist greinilega búið að undirbúa
meiri háttar kerfisbreytingar án
samráðs við þá aðila sem hafa veitt
þessa þjónustu undanfarna áratugi.
Hvaðan koma þessar hugmyndir? Í
fararbroddi eru núverandi heil-
brigðisráðherra og aðstoðarmaður
hennar, fyrrverandi landlæknir,
sem hafa lýst skoðunum sínum.
Ljáfar ráðherra og andúð á sjálf-
stætt starfandi heilbrigðisfyrir-
tækjum er greinilegt þar sem
samningar margra sjálfstæðra heil-
brigðisfyrirtækja hafa ekki verið
endurnýjaðir. Hafa þessir aðilar
einnig fundið sérfræðiþjónustu
lækna allt til foráttu og lýst yfir
beinni andstöðu við núverandi fyr-
irkomulag. Fyrrverandi landlæknir
er nú í þeirri sérkennilegu aðstöðu
að hann reynir að hrinda í fram-
kvæmd þeim breytingum og til-
lögum sem hann áður lagði til, sem
ráðgefandi aðili heilbrigðisráherra.
Hvað tekur við?
Hvað mun taka við gangi þetta
eftir? Hverjir eiga að sinna þessum
sjúklingum? Eiga sjúkrahúsin, að-
allega Landspítalinn, sem nú þegar
er sligaður af þeim verkefnum sem
hann þarf að sinna, að sjá um þessa
þjónustu? Hér er um að ræða
u.þ.b. 500.000 komur sjúklinga til
sérfræðinga sem nú eiga, að því er
virðist að flytjast til sjúkrahúsanna.
Hvar er aðstaðan og þjálfað starfs-
fólk sem á að sinna þessu verkefni?
Má sem dæmi nefna biðlista eftir
gerviliðaaðgerðum, taugaleiðni-
rannsóknum og viðtölum hjá sér-
fræðingum. Nú á að bæta við mörg
hundruð þúsund sjúklingum sem
eiga fá þjónustu þar. Hvernig á
þetta að ganga upp? Að okkar mati
eru þau verkefni sem hægt er að
sinna utan spítalans betur komin
utan hans, þetta er þróun sem hef-
ur átt sér stað á undanförnum ár-
um í Svíþjóð og fleiri nágrannaríkj-
um. Þannig gefst betra svigrúm á
opinberum sjúkrahúsum til að
sinna þeim verkefnum sem krefjast
margþættari þjónustu. Undanfarna
áratugi hafa heilsugæsla, sér-
fræðiþjónusta utan sjúkrahúsa og
sjúkrahúsin unnið
þau verkefni sem
þeim tilheyra. Hef-
ur ríkt almenn sátt
um þessa starfsemi
og samvinnu þess-
ara stofnanna.
Flókin verkefni og
sjúklingar í
áhættuhópum eiga
frekar að fá þjón-
ustu á sjúkra-
húsum sem hafa
getu og aðstöðu til
þess að sinna þeim.
Annað geta sérfræðingar á stofu
séð um, enda er það mun hag-
kvæmara og ódýrara eins og sýnt
hefur verið fram á. Má þar nefna
grein Sigurðar Björnssonar
krabbameinslæknis í Morgun-
blaðinu 4. ágúst sl. Þar kemur m.a.
fram að gæði þessara þjónustu eru
hátt metin og einnig kemur fram
að hver koma til sérfræðings á
Landspítala er dýrari en á stofu
sérfræðilæknis utan spítala.
Hvaða áhrif hefur þetta á
sjúklinga?
Það hefur hins vegar farist fyrir
að upplýsa almenning um þá stöðu
sem kemur upp, fari svo að nýr
samningur komist ekki á eftir ára-
mótin eins og allt bendir til. Að öll-
um líkindum fellur greiðsluþátttaka
ríkisins niður á komum og aðgerð-
um til sérfræðilækna. Líklegt er að
sjúklingar verði þá að greiða fullt
verð fyrir þjónustuna. Bið eftir
þjónustu göngudeilda spítala verð-
ur óumflýjanleg þannig að sjúkling-
ar munu nýta rétt sinn til að leita
erlendis og sækja um endur-
greiðslu kostnaðar til SÍ. Ef áætl-
anir stjórnvalda um að stöðva ný-
liðun ganga eftir, eins og leynt og
ljóst er nú stefnt að, munu öflugar
læknastöðvar sem nú starfa leggj-
ast af smám saman.
Raunveruleikinn verður annar að
okkar mati. Heldur ráðherra heil-
brigðismála í raun og veru að sér-
fræðilæknar með alla sína skjól-
stæðinga og reynslu muni hætta að
taka á móti sjúklingum þegar
samningar falla niður? Heldur ráð-
herra að almenningur sem er vanur
góðu aðgengi að sérgreinalæknum
á stofum muni sætta sig við það.
Nei. Líklegast munu læknastöðvar
starfa áfram í svipaðri mynd en í
gjörbreyttu kerfi. Tvískipt kerfi
myndast. Þeirra sem hafa efni á
þjónustunni og hinna sem ekki hafa
ráð á henni. Þörf á einkatrygg-
ingum mun strax koma fram. Óbeit
ráðandi aðila á núverandi fyr-
irkomulagi samningsbundinnar
einkarekinnar þjónustu sér-
greinalækna mun leiða til þessarar
þróunar. Því hefur verið haldið
fram að einkarekstur í sér-
fræðiþjónustu lækna hafi vaxið
óeðlilega og oflækningar séu stund-
aðar. Þróun innan læknisfræðinnar
er hröð og eðlilegar nýungar
byggðar á sannreyndri læknisfræði
bætast eðlilega við. Menntun ís-
lenskra lækna er einnig byggð á
sannreyndri læknisfræði og við full-
yrðum að menntunarstig sér-
greinalækna sem starfa á Íslandi
er með því besta sem þekkist. Eft-
irlit með störfum sérfræðinga er
lögbundið hlutverk Landlækn-
isembættisins og er einnig bundið í
samning SÍ.
Deilt um rekstrarformið
Rétt er að vekja athygli á að
þessi þjónusta er ekki sjálfsögð,
hún er byggð á reynslu og sérhæf-
ingu lækna eftir nám og vinnu er-
lendis. Hún er byggð á áralangri
vinnu sérgreinalækna að byggja
upp öflug fyrirtæki með fjölda öfl-
ugs starfsfólks sér við hlið. Sér-
fræðilæknar hafa ætíð nýtt sér
sambönd við sérfræðinga erlendis,
jafnt þeir sem starfa utan sem inn-
an sjúkrahúsa. Gagnrýnisraddir
heyrast en þær fjalla oftast um
rekstrarformið en ekki um þjón-
ustuna. Í þessu kerfi er sveigj-
anleiki og nánast engin yfirbygging
sem gerir kerfið hagkvæmt, þjón-
ustan er skilvirk. Íslendingar sem
eru orðnir langþreyttir á biðlistum
opinbera kerfisins streyma nú utan
í aðgerðir sem aldrei fyrr, með
fullri greiðsluþátttöku hins op-
inbera. Pólitískur rétttrúnaður
gegn hagkvæmum einkarekstri á
Íslandi er slíkur að í stað þess að
semja við innlendar aðgerðarstofur
um biðlistasjúklinga eru sjúklingar
sendir til útlanda og skattborgarar
greiða tvöfalt til þrefalt hærra verð
fyrir sömu þjónustu og hægt er að
fá á Íslandi. Hér er skattfé almenn-
ings kastað á glæ í stórum stíl.
Ráðherra heilbrigðismála sagði
m.a. í fréttum RÚV að 60 aðgerðir
þar sem sjúklingar greiddu sjálfir
fyrir liðskiptaaðgerðir hérlendis
væri ekki merki um tvöfalt kerfi.
Ef samningar sérgreinalækna falla
niður bætast öll viðtölin við og þar
af eru 20.000 aðgerðir sem almenn-
ingur þarf að greiða sjálfur að
fullu.
Óraunhæfar hugmyndir
Ráðherra bætir um betur í við-
tali í Morgunblaðinu 21.1. 2018
þegar hún svarar gagnrýni um
þetta fyrirkomulag. Haft er eftir
ráðherra: „Það sem ég stend
frammi fyrir er að skoða skipulagn-
ingu biðlista hjá þessum stofn-
unum.“ Ekkert er fjallað um það
sem skiptir meginmáli þ.e. hvernig
nýta má það fjármagn sem ætlað
er til liðskiptiaðgerða betur og á
skilvirkari hátt. Umræðan um bið-
lista er einnig á villigötum. Þá seg-
ir ráðherra einnig: „Það sem mér
er efst í huga er að fara sér-
staklega yfir mat á forgangi til
þess að þeir sem eru í mestri þörf
komist fyrr að.“ Allir sem fara á
biðlista fyrir aðgerð eru í brýnni
þörf og eiga nú lögbundinn rétt á
þjónustu. Forgangsröðun á biðlist-
um er þegar úrelt hugtak með til-
komu þjónustuábyrgðar allra
sjúkratryggðra einstaklinga, sem
setur heilbrigðisþjónustunni tíma-
mörk í þágu sjúklinganna. Níutíu
daga bið er hámarksbið, ein-
staklingi sem fer á biðlista eftir að-
gerð verður ekki forgangsraðað aft-
ar en það. Hugmyndir um að
breyta fyrirkomulagi einkarekinnar
sérfræðiþjónustu og færa starfsem-
ina inn á sjúkrahúsin eru óraun-
hæfar. Þær byggjast hins vegar á
einhvers konar pólitísku trúar-
bragðastríði þar sem öllum spjótum
er beint að einkarekstrinum. Boð-
orðið er þar: Út með einkarekst-
urinn! Það er í raun og veru ótrú-
legt að tiltölulega fámennur hópur
einstaklinga í stjórnsýslunni geti
framkvæmt slíka niðurrifsstarfsemi
gegn þekkingarfyrirtækjum sem
hafa veitt góða þjónustu áratugum
saman.
Í nýútgefinni skýrslu um þörf og
aðgengi okkar Íslendinga að tauga-
læknum segir nýskipaður land-
læknir „Til þess að þjónusta og bið-
tími verði viðunandi þarf að efla
aðgengi sjúklinga með tauga-
sjúkdóma að göngudeildarþjónustu,
hvort heldur er að göngudeild
Landspítala eða að starfsstofum
sjálfstætt starfandi taugalækna.“
Þetta gildir auðvitað almennt um
sérfræðilæknaþjónustu eins og
staðan er á Íslandi í dag.
Aðgerðir sem koma niður
á viðkvæmum hópi
Við fullyrðum að eftir 1. janúar
2019 munu íslenskir sérfræðilækn-
ar halda áfram að sinna skjólstæð-
ingum sínum eins og áður, en hugs-
anlega í tvískiptu kerfi. Sumar
sérgreinar munu jafnvel auka þjón-
ustu þar sem þörfin verður mest.
En aðrar sérgreinar eru við-
kvæmar fyrir þessum fyrirhuguðu
breytingum og slík þjónusta getur
veikst og mikilvæg þekking og
reynsla getur tapast. Þetta á t.d.
við sérgreinalækna í geðlækningum
sem hafa miklar áhyggjur af þess-
um fyrirætlunum gagnvart sínum
skjólstæðingum. Við bjóðum alla
unga sérfræðilækna velkomna í
hópinn með nýjustu þekkingu í öll-
um sérgreinum íslenskum almenn-
ingi til heilla. Við getum ekki, mun-
um ekki og eigum aldrei að leggja
niður þjónustu okkar utan opin-
berra stofnana. Það væri óskandi
að ráðherra og ráðgjafar hennar
tækju tillit til þeirrar gagnrýni á
fyrirhuguðum breytingum sem nú á
að þvinga upp á landsmenn. Afleið-
ingar munu koma harðast niður á
þeim sem síst eiga það skilið, þeim
veiku og þeim efnaminni.
Eftir Ágúst Kárason og
Ragnar Jónsson
Ágúst Kárason
» Við getum ekki,
munum ekki og eig-
um aldrei að leggja nið-
ur þjónustu okkar utan
opinberra stofnana.
Ágúst er bæklunarlæknir í Orkuhús-
inu og er fulltrúi Íslands í Félagi evr-
ópskra axla- og olnbogaskurðlækna.
Ragnar er bæklunarskurðlæknir,
ML; CIME, forseti NOF (samtök
norrænna bæklunarlækna) og for-
maður Íslenska bæklunarlækna-
félagsins.
Heilagt stríð gegn þjónustu sérgreinalækna
Ragnar Jónsson
Mig langar að vekja athygli á slælegum vinnu-
brögðum þeirra sem sjá um að slá grasið í
hverfinu í Suðurhlíðum. Borgin vill að íbúarnir
hirði vel í kringum sig. Það er vel. En hvað gera
þeir? Þeir slá meðfram gangstéttum og skilja
hluta af hljóðmöninni eftir. Það er illa farið með
skattpeningana þegar vinnubrögðin eru svona
eins og sjá má á meðfylgjandi myndum. Ég held
að hvorki ég né aðrir í öðrum störfum fengju
borgað fyrir svona slóðaskap. Hljóðmönin sem
sést á myndunum er utan við garðana númer 7
til 11 við Beykihlíð. Annað er slegið.
Illgresi og skriðsóleyjar plús fíflarnir skríða
inn á lóðirnar og erfitt er að halda hreinu í görð-
unum. Að sjálfsögðu hirðum við okkar garða.
Þessi slæmu vinnubrögð og sóðaskapur blasa
við öllum sem heimsækja Kirkjugarðana og
Perluna og skemma að sjálfsögðu útlit hverf-
isins.
Íbúi í Suðurhlíðum Reykjavíkur.
Velvakandi Svarað í síma 569-1100 frá kl. 10-12 velvakandi@mbl.is
Illa hirt borg
Vanhirða Hljóðmönin við garðana við Beykihlíð 7 til 11 er í órækt.
Atvinna