Jökull


Jökull - 01.12.2006, Blaðsíða 65

Jökull - 01.12.2006, Blaðsíða 65
Pleistocene rhyolitic volcanism at Torfajökull, Iceland SAMPLE DESCRIPTIONS Ring fracture rhyolites On the basis of corroborating evidence from morpho- stratigraphy, chemistry, mineralogy, and eruptive lo- cation, McGarvie (1985) hypothesised that the ring fracture rhyolites were the products of one large glaciovolcanic eruption. A tentative volume estimate of 26.4±7.6 km3 was given with the caveat that high uncertainties existed due to both incomplete map- ping and incomplete geochemical characterisation of the eruptive units. Following publication of the first detailed geological map of Torfajökull (Sæmunds- son and Friðleifsson, 2001) and mapping undertaken during this study, the original estimate has been re- evaluated and a new minimum estimate of 16 km3 is considered to be more realistic. This has been derived from revising the volume estimates of the glaciovolcanic edifices now considered to belong to the ring fracture rhyolites: Rauðfossafjöll (5.5 km3), Illihnúkur (2.2 km3), Kirkjufell (2.5 km3), Laufafell (3.3 km3), and the scattered outcrops around the southern and eastern margins of the Torfajökull ice cap (2.5 km3). See Figure 2 for localities. Samples for Ar-Ar dating were selected from two widely separated rhyolite tuyas: Illihnúkur (sample TJ97-18) in the east and SW Rauðfossafjöll (sample TJ97-29) in the west (Figure 2). Illihnúkur forms a slightly arcuate ridge (oriented roughly N-S) rising to 1131 m from a base level at c. 670 m. It has an es- timated volume of 2.2 km3. Phreatomagmatic tephra exposed within gullies cut into its western flank is overlain by subaerial lava flows, and strongly suggests that Illihnúkur is a rhyolite tuya (c.f. Tuffen et al., 2002). Sample TJ97-18 is a porphyritic obsidian with 3% phenocrysts collected from a lava flow near the summit. Phenocrysts are dominated by euhedral and unzoned feldspars (anorthoclase) up to 2 mm in size but mostly around 0.5–1 mm, with minor amounts of ferroaugite, fayalitic olivine (Fo8), and titanomag- netite that rarely exceed 0.5 mm in size, set in a flow- banded and microlite-rich glass (A.G. Tindle, unpub- lished data). This sample is a mildly-peralkaline rhyo- lite (agpaitic index of 1.0) and is a comendite accord- ing to the classification scheme of Macdonald (1974). The base-summit height difference of 460 m suggests that the ice sheet was at least this thick at the time of eruption. This sample has an Ar-Ar age of 72±7 ka. The Rauðfossafjöll area is a site of multiple and seemingly-contemporaneous rhyolite glaciovolcanic eruptions (McGarvie, 1984; Tuffen, 2001; Tuffen et al., 2002), with an estimated volume of 5.5 km3 (Mc- Garvie, 1985). It comprises four well-developed tuyas that are aligned in a NE-SW orientation reflecting eruption along linear fissures, together with associ- ated peaks, ridges, and various marginal glaciovol- canic units. Sample TJ97-29 was collected from the summit of the most south-westerly tuya, which rises to 1174 m from a base level of 800 m. The sum- mit region of SW Rauðfossafjöll is flat-topped and comprises sub-horizontal lava flows with occasional pumiceous carapaces; features interpreted by Tuffen et al. (2002) on the nearby SE Rauðfossafjöll tuya as indicating eruption of the uppermost part of the tuya into a subaerial environment. Sample TJ97-29 is a porphyritic obsidian with 2% phenocrysts collected from a lava flow on the southern side of the sum- mit plateau. Phenocrysts are dominated by euhedral- subhedral and unzoned feldspars (anorthoclase) up to 1 mm in size but mostly around 0.5, with mi- nor amounts of ferroaugite-ferrohedenbergite and il- menite that are mostly less than 0.3 mm in size, set in a flow-banded glass containing sparse microlites (A. G. Tindle, unpublished data). This sample is a mildly-peralkaline rhyolite (agpaitic index of 1.0) and is a comendite according to the classification scheme of Macdonald (1974). The base-summit height differ- ence of 290 m suggests that the ice sheet was at least this thick at the time of eruption. This sample has an Ar-Ar age of 67±9 ka. Older rhyolite tuya One sample (TJ97-22) was collected from Gvendar- hyrna (Figure 2), an isolated and prominent edifice that may be an eroded tuya, as indicated by its strong vertical development (that suggests confinement by ice), remnants of a substantial (c. 70 m thick) lava cap, and rare exposures of phreatomagmatic tephra lying stratigraphically beneath the capping lava (c.f. Tuffen et al., 2002). Gvendarhyrna forms a distinc- tive and short NNE-SSW oriented ridge with a vol- ume of c. 0.2 km3 that has a summit elevation of JÖKULL No. 56 63
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.