Ný Dögun - 01.11.1993, Qupperneq 11

DöguKv
Ég held að þessi setning lýsi því einstak-
lega vel hvernig það er að vera ástvinur
þess sem hefur sjúkdóminn krabbamein á
lokastigi. Annars vegar er hinn yfirvofandi
missir eitthvað sem ómögulegt er að hugsa
um og hins vegar reynir mikið á líkamlegt
og andlegt þol aðstandenda fólks með
þennan sjúkdóm. Líklega reynir hvergi eins
á ástvinasambönd eins og þegar alvarlegan
sjúkdóm ber að garði og það þekkja þeir
best, sem reynt hafa.
Góð tjáskipti eru mikilvæg. Það, að tala
saman, gerir oft gæfumuninn. Það er líka
mikilvægt að fá aðstoð við að læra að þekkja
viðbrögð, sem maður skammast sín fyrir
og skilja að þau eru eðlileg og að nánast
allir, sem ganga þessa leið, upplifa þau.
Vinur minn einn missti konu sína úr krabba-
meini þegar þau voru aðeins rétt um þrítugt.
U.þ.b. ári seinna hitti ég hann og hann trúði
mér fyrir sektarkennd, sem ennþá þjakaði
hann mikið. Þetta hafði hann ekki þorað að
segja nokkrum manni. Þegar konan hans
unga var í lyfjameðferðinni, brást hann við
með því að hella sér út í vinnu. Hann tók að
sér mikið ábyrgðastarf, sem tók allan hans
tíma. Hann var afar lítið heima við. Þau
bjuggu úti á landi og konan þurfti að koma
til Reykjavíkur, margar ferðir, til að fá
krabbameinsmeðferðina sína. I hvert sinn
stefndi hún að því að vera komin heim með
flugvélinni áður en ógleðin og uppköstin
byrjuðu. Hann óskaði þess oft með sjálfum
sér að það yrði ófært svo hún kæmist ekki,
því tíminn eftir lyfjagjafirnar var martröð á
heimilinu.
Endirinn nálgaðist, heimsóknir á spítal-
ann voru orðnar erfiðar og tímafrekar þegar
einnig þurfti að hugsa um þrjú lítil börn.
Hann óskaði þess þá að þetta færi nú að
taka enda. Það var aldrei talað um væntan-
legan aðskilnað, aldrei talað um dauðann.
Enginn veit hvað hún hugsaði allan þennan
tíma, en við vitum núna hvað hann barðist
við í sínum huga. Þegar hann loksins fékk
tækifæri til að skilja að hugsanir og tilfinn-
ingar af þessu tagi eru afar eðlilegar og
mannlegar og hafa ekkert með væntum-
þykju og ást til sjúklingsins að gera, þá
urðu kaflaskipti í sorgarúrvinnslunni og
lífið fór að taka á sig nýja mynd upp frá því.
Hann talar oft um það síðan hversu þessar
litlu upplýsingar skýrðu margt fyrir honum
og breyttu mörgu.
Ráðgjöf
Skoðun mín og reynsla er sú, að það er
ákaflega mikilvægt að öllum, sem fá sjúk-
dóminn krabbamein og aðstandendum
þeirra, sé gefinn kostur á að ræða eins mikið
og hver vill og getur um tilfinningamálin.
Það segir sig sjálft að það hlýtur að breyta
mörgu fyrir flesta að fá handleiðslu af ein-
hverju tagi í þessu ferli alveg frá upphafi.
Nú í dag eru stuðningshópar í gangi á veg-
um Krabbameinsfélags íslands og veit ég
að þar leggja margir fram óeigingjarna og
ólaunaða vinnu sem hjálpar mörgum. Sumir
læknar hafa tekið þetta að sér að einhverju
leyti, en þetta dugar engan veginn til. Ég á
mér þann draum að áður en langt um líður
verði til staður, eða bara lítið skot til að
byrja með, þangað sem krabbameinssjúkl-
ingar og aðstandendur þeirra geta leitað til
að ræða málin og fá ráðgjöf. I draumnum
mínum geta þeir valið hvern þeir vilja tala
við.
Hjúkrunarfræðing, lækni, sálfræðing,
prest, eða einfaldlega einhvern, sem hefur
gengið í gegnum þetta sama. Þarna á fólki
einnig að gefast kostur á að starfa með
sjálfshjálparhópum, sem bjóða upp á vinnu
með tilfinningar og viðurkenna þá stað-
reynd, að við getum hjálpað hvert öðru við
að komast af með því að vinna saman. í
þessu draumaskoti mínu á þetta fólk einnig
kost á að fá andlega næringu í formi nudds
og heilunar. Ég ef þá skoðun að gildi nudds
og snertingar sé annað hvort vanmetið eða
ekki enn uppgötvað á svo mörgum sviðum
í lífinu. Þarna er einnig hægt að fá sérhæfða
næringarráðgjöf, ráðgjöf í kynlífsmálum,
leikfimi, og svo er þarna lítil búð, þar sem
11