Ægir - 01.09.2018, Blaðsíða 10

10
„Það er alltaf erfitt að koma sér upp brekkuna, rækjuiðnaður hefur
verið í nokkrum öldudal um skeið en mér finnst aðeins vera að rofa
til, það eru jákvæð teikn á lofti um betri tíma,“ segir Sigurbjörn
Rafn Úlfarsson framkvæmdastjóri rækjuvinnslunnar Hólmadrangs
á Hólmavík í Strandabyggð. Hólmadrangur er ein af stærstu og full-
komnustu rækjuvinnslum landsins. Rík hefð ef fyrir slíkri á staðn-
um en á Hólmavík hefur verið samfelld rækjuvinnsla í yfir hálfa öld,
frá árinu 1965. Hún byggðist í fyrstu upp á veiðum og vinnslu á inn-
fjarðarrækju úr Húnaflóa en hin síðari ár hefur innflutt frosið hrá-
efni verið uppistaða í vinnslunni.
Sigurbjörn segir liðin ár hafi
verið á brattann að sækja og
umhverfi rækjuvinnslu ekki
hagstætt. Veiðar á rækju við Ís­
landsstrendur séu ekki svipur
hjá sjón þegar miðað sé við fyrri
ár og fyrirtækið hafi um árabil
reitt sig á innflutta frosna rækju.
Um 90% af því hráefni sem
unnið er hjá fyrirtækinu komi
m.a. frá Kanada eða Noregi.
Undanfarið hefur veiðst vel í
Barentshafi og stór hluti hráefn­
is um þessar mundir komi það­
an en Sigurbjörn segir að þar
séu fínar afurðir á ferð.
100 dagar frá pöntun til greiðslu
„Verð á hráefni hefur verið
mjög hátt og gerir vinnslunum
vitanlega erfitt fyrir, en það sem
setur strik í reikninginn er að
seljendur krefjast staðgreiðslu á
farmi áður en hann fer í skip er­
lendis. Þá á eftir að flytja rækj­
una heim, ef til vill að geyma
hana örlítið og svo fer hún í
vinnslu. Þá á eftir að selja og
mjög algengt hefur verið að
kaupendur biðja um greiðslu­
frest í ákveðinn tíma. Þannig
hafa oft liðið allt að 100 dagar
frá því við pöntum og þar til við
fáum greitt. Þetta ástand hefur
verið okkur afar þungt,“ segir
Sigurbjörn.
Ofan á kaupið hefur staðan
verið sú að lítill munur er á hrá­
efnisverði og því verði sem
fengist hefur fyrir fullunna vöru.
Hagnaður af vinnslunni hefur
því verið sáralítlill og arðsemi í
lágmarki.
„Afraksturinn hefur verið
harla lítill, kaupendur hafa ekki
verið tilbúnir að greiða það
verð fyrir vöruna sem sann­
gjarnt getur talist,“ segir Sigur­
björn.
Meira jafnvægi að nást
Hráefnisverð hefur á liðnum
vikum aðeins verið að lækka,
meira jafnvægi að nást milli
þess og afurðaverðs. Helstu
markaðir fyrir rækju eru í Bret­
landi auk þess sem eitthvað er
selt til annarra Evrópulanda.
Hitabylgja á nýliðnu sumri
gerði að verkum að eftirspurn
eftir rækju jókst verulega.
„Fólk sækir minna í þungan
mat en meira í léttar máltíðir og
kaldar þegar veðurfar er með
þessum hætti. Þar kemur rækj­
an sterk inn, hún er vinsæl í
salöt og samlokur. Með aukinni
eftirpurn hefur verðið hækkað
og það gerir umhverfið aðeins
skaplegra,“ segir Sigurbjörn.
„Við fáum fjöldan allan af fyrir­
spurnum og það stoppar varla
síminn.“
Það mun þó taka einhvern
tíma að koma sér upp úr öldu­
dalnum, en Sigurbjörn segir
fjármálastofnanir varkárar. Fjár­
magnið hafi ekki næga þolin­
mæði. „Við getum unnið og selt
allt það hráefni sem okkur
býðst, en það er ákveðinn
flöskuháls í þessu þegar kemur
að því að fjármagna innkaupin.“
Burðarás í atvinnulífi
Um 20 manns starfa hjá Hólma­
drangi, stærsta fyrirtæki
Stranda byggðar, en íbúar í
Strandabyggð er um 500 tals­
ins, þar af um 400 á Hólmavík.
„Hólmadrangur er burðarás at­
vinnulífs hér um slóðir. Hér er
ekki rekin hefðbundin fisk­
vinnsla, ekkert frystihús en það
er nokkur útgerð og töluvert
um strandveiðibáta auk þess
sem á Hólmavík er fiskmarkað­
ur. Rækjuiðnaður er afar mikil­
vægur fyrir þetta svæði því við
höfum ekkert annað á sjávarút­
vegssviðinu að hverfa að. Það
Sigurbjörn Rafn Úlfarsson framkvæmdastjóri Hólmadrangs á Hólmavík
Rækjuiðnaður
vonandi á leið
upp úr öldudal en
brekkan er brött
Hefð fyrir rækjuvinnslu er rík í
Hólmavík, en þar hefur slík
vinnsla verið rekin í yfir hálfa öld,
frá árinu 1965.
Æ
g
isv
iðta
lið