Morgunblaðið - 07.09.2018, Side 18

ræður halda hins vegar áfram og eru
í góðum gangi, samkvæmt heim-
ildum blaðsins.
„Tíminn er runninn út. Bændur
geta ekki beðið í óvissu með slát-
urbílinn á hlaðinu,“ segir Unnsteinn
um vonbrigðin í haust.
Vonast eftir uppbótum
Flestar afurðastöðvarnar gefa það
út að þær muni greiða uppbót á af-
urðaverðið í haust ef markaðir
þróast með þeim hætti að það verði
unnt. Unnsteinn vonast til að ein-
hver innistæða verði til þess.
Sama afurðaverð fyrir
lömbin og fyrir ári
Morgunblaðið/RAX
Sláturtíð Slátrun er hafin hjá öllum stærstu sláturhúsum landsins. Síðustu
verðskrárnar voru gefnar út rétt áður en byrjað var að taka við fénu.
BAKSVIÐ
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Bændur fá að jafnaði ná-kvæmlega sama verð fyrirkjötið af lömbunum semþeir selja sláturhúsunum í
haust og þeir fengu á síðasta ári. Er
þá miðað við heildina en smá til-
færslur eru á milli sláturhúsa. Vonir
bænda um hækkun rættust ekki en
svartsýnar spár um lækkun verðsins
gengu heldur ekki eftir. Sláturfélag
Suðurlands greiðir sínum innleggj-
endum hæsta verðið.
Landssamband sauðfjárbænda
reiknar á hverju hausti út með-
aðverð fyrir afurðirnar. Miðað er við
verðskrár sláturhúsanna og tekið til-
lit til flokkunar og álagsgreiðslna í
upphafi sláturtíðar. Til samanburðar
er verðið í fyrra að meðtöldum þeim
viðbótum sem fyrirtækin greiddu
eftir sláturtíð.
Meðalverð fyrir lambakjöt er 387
krónur, eins og sést á töflu hér til
hliðar, og 115 krónur eru greiddar
fyrir kjöt af fullorðnu.
Los er að koma á bændur
Unnsteinn Snorri Snorrason,
framkvæmdastjóri Landssamtaka
sauðfjárbænda, segir að bændur geti
ekki unað við þetta verð. Ef verðið
hefði þróast í samræmi við almenna
verðlagsþróun ætti meðalverðið að
vera 620 til 630 krónur á kíló. Staðan
sé hins vegar óbreytt frá síðasta ári.
„Margir sauðfjárbændur eru að
reka bú sín án þess að hafa nokkra
launagreiðslugetu. Menn verða að
setja undir sig hausinn og reyna að
ná alla leið. Bændur þola ekki mörg
svona ár. Við heyrum það og finnum
að los er að koma á menn. Bændur
eru að fækka fé og einhver bú ætla
að hætta framleiðslu í haust,“ segir
Unnsteinn.
Hann segir að hópur bænda hafi
verið að bíða eftir aðgerðum stjórn-
valda til að geta tekið ákvarðanir um
framtíðina. Sérstaklega varðandi
valkvæða hvata til að hætta fram-
leiðslu. Telur Unnsteinn að margir
hefðu tekið slíkum tilboðum í haust,
ef þau hefðu verið í boði. Ákvarðanir
um slíkt hefðu þurft að liggja fyrir í
vor þegar bændur lögðu grunn að
framleiðslu ársins. Þegar það gekk
ekki eftir óskuðu Landssamtök sauð-
fjárbænda eftir því að þær yrðu til-
kynntar í síðasta lagi fyrir upphaf
sláturtíðar í haust. Samninganefndir
ríkis og bænda hafa nú gefið það út
að samningar um aðgerðir varðandi
sláturtíðina í haust náist ekki. Við-
Verðþróun á heimsmarkaði sé held-
ur í rétta átt og innanlandsmarkaður
hafi ekki gefið eftir, ekki frekar en
orðið var.
Samkvæmt samantek Lands-
samtaka sauðfjárbænda lækkaði
verð á lambakjöti út úr búð nokkuð á
árinu 2017 en hefur síðan haldist
svipað. Það er nú um 10% lægra en
það var á árinu 2014, á sama tíma og
vísitala neysluverðs hefur hækkað
um 9%. Talsvert gap hefur myndast.
Aftur á móti hrapaði afurðaverðið til
bænda á árunum 2016 og 2017 og er
nú um 65% af 2014-verðinu.
18
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 7. SEPTEMBER 2018
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Draumur ís-lenskakvenna-
landsliðsins í knatt-
spyrnu um að kom-
ast á heims-
meistaramótið í Frakklandi
næsta sumar var grátlega nærri
því að rætast en varð að engu á
Laugardalsvelli á laugardag og
þriðjudag.
Væntingarnar voru miklar
vegna þess árangurs sem ís-
lenska liðið náði gegn helstu
keppinautum sínum á útivelli í
riðlinum. Vonbrigðin voru því
þeim mun meiri og skinu úr
andlitum leikmanna og þjálfara
þegar ljóst var að jafntefli gegn
Tékkum og annað sætið í riðl-
inum dygði ekki til að komast í
umspil og halda lífi í vonina um
að komast á HM.
Íslenska kvennaliðið hefur nú
um árabil verið í fremstu röð og
er það enn þrátt fyrir að ekki
hafi tekist að tryggja farseð-
ilinn til Frakklands. Kvennalið-
ið var á undan karlaliðinu að
vinna sér þátttökurétt á stór-
móti þegar það komst á
Evrópumeistaramótið 2009 og
hefur leikið á síðustu þremur
Evrópumótum í knattspyrnu.
Árið 2013 komst það alla leið í
átta liða úrslit.
Frammistaða liðsins í riðla-
keppninni segir sína sögu um
liðið. Það tapaði aðeins einum
leik, gegn Þýskalandi, og gerði
tvö jafntefli gegn Tékkum. Í
heimaleiknum á þriðjudag var
sigurinn grátlega
nærri og má segja
að íslenska liðið
hafi bruðlað með
færin í fyrri hálf-
leik.
Engum blöðum er að fletta
um getu þýska liðsins, sem
einnig tapaði aðeins einum leik.
Það var á heimavelli gegn Ís-
landi fyrir tæpu ári og fóru leik-
ar 2:3. Það reyndust einu mörk-
in sem Þjóðverjar fengu á sig í
riðlinum. Það voru líka einu
stigin sem þýska liðið tapaði.
Sigurinn á Þýskalandi í Wiesba-
den hlýtur því að teljast sögu-
legur.
Nú hefst nýr kafli með nýjum
þjálfara hjá liðinu. Næsta verk-
efni er að komast á EM í fjórða
skiptið í röð. Það verður þrautin
þyngri. Eins og Víðir Sigurðs-
son, umsjónarmaður íþrótta-
deildar Morgunblaðsins, bendir
á í umfjöllun sinni um leikinn
gegn Tékkum verður sú barátta
stöðugt erfiðari og íslenska liðið
þarf því að bæta leik sinn tals-
vert fyrir næstu keppni, miðað
við þessa síðustu leiki. „En það
er hins vegar kjarni og reynsla í
þessu liði sem á að vera hægt að
byggja ágætlega ofan á til
næstu ára,“ bætir Víðir við. Það
eru orð að sönnu. Þótt draum-
urinn um HM hafi ekki ræst að
þessu sinni lifir hann og þegar
sárustu vonbrigðin hverfa mun
liðið geta nýtt sér þessa reynslu
á leið til nýrra afreka með
stuðning þjóðarinnar að baki.
Þótt draumurinn um
HM hafi ekki ræst
lifir hann áfram}
Grátlega nærri
Um þessarmundir eru að
hefjast síðustu við-
ræðuloturnar á
milli Bretlands og
Evrópusambandsins vegna út-
göngu Breta úr sambandinu,
Brexit. Framkvæmdastjórn
sambandsins hefur gefið það út
að samkomulag um útgönguna
verði helst að liggja fyrir um
miðjan nóvember, enda útgang-
an dagsett í mars á næsta ári.
Innan breska Íhaldsflokks-
ins má nú greina mikla óánægju
með framgang viðræðnanna.
Fyrr í sumar lagði Theresa
May forsætisráðherra fram
markmiðin sem kennd eru við
sveitasetur forsætisráðherra,
Chequers. Þau hafa hins vegar
nánast klofið Íhaldsflokkinn,
enda telja margir Brexit-menn
tillögurnar í raun viðhalda yfir-
ráðum Evrópusambandsins yf-
ir Bretlandi.
Fulltrúar Evrópusambands-
ins hafa heldur ekki farið leynt
með andúð sína á Chequers-
markmiðunum og sagt þau í
raun stefna að því að „velja úr
bestu bitana“ við tollabanda-
lagið. Michel Barnier, aðal-
samningamaður Evrópusam-
bandsins, sagði
fyrr í vikunni í
blaðaviðtali að
Chequers-
tillögurnar myndu
krefjast „brjálaðrar og órétt-
lætanlegrar skriffinnsku“ ef
þær tækju gildi.
Komandi frá skriffinnsku-
bákninu í Brussel þá hljómar
það ekki sérstaklega vel, en lík-
lega var tilgangur ummælanna
að ýta Bretum frá Chequers-
tillögunum og nær áherslum
Evrópusambandsins. Áhrifin
hafa verið þveröfug, sem stafar
meðal annars af því að í sama
viðtali nefndi Barnier, nánast í
framhjáhlaupi, að hann væri
enn opinn fyrir möguleikanum
á fríverslunarsamningi á borð
við þann sem Kanada gerði við
Evrópusambandið í fyrra.
Það hefur aftur haft þær af-
leiðingar að sífellt fleiri innan
Íhaldsflokksins, jafnvel nánir
stuðningsmenn May, vilja
„henda Chequers“ og stefna
frekar í áttina að kanadíska
módelinu. Framundan eru því
væntanlega hörð átök innan
Íhaldsflokksins og áframhald-
andi óvissa um á hvern hátt
Bretland skilur við ESB.
Barnier talar af sér í
Brexit-viðræðunum}Er Kanada-leiðin fær?
Þ
að er mikilvægt að allir hafi jöfn
tækifæri til menntunar og geti
fundið nám við sitt hæfi. Við vilj-
um tryggja öllum börnum og
ungmennum slík tækifæri og er
það leiðarljósið við gerð nýrrar mennta-
stefnu fyrir Ísland til ársins 2030. Mark-
miðið er einfalt; íslenskt menntakerfi á að
vera framúrskarandi og byggja undir sam-
keppnishæfni hagkerfisins til langrar fram-
tíðar. Liður í því er að halda áfram með
þróa menntun fyrir alla eða menntun án að-
greiningar sem reynst hefur vel að mörgu
leyti.
Íslenskir skólar mæta fjölbreyttum þörf-
um nemenda sinna og innan þeirra er unnið
frábært starf. Við vitum hins vegar að hægt
er að gera betur þegar kemur að samþætt-
ingu skólastiga. Þannig er raunin að fötluðum ung-
mennum sem útskrifast af starfsbrautum framhalds-
skóla bjóðast fáir mennta- eða starfskostir að því námi
loknu. Þessi staða var rædd á nýlegum fundi Þroska-
hjálpar með aðstandendum fatlaðra ungmenna á op-
inskáan og uppbyggilegan hátt og komu þar margar
athyglisverðar hugmyndir fram.
Árið 2016 fullgiltu stjórnvöld samning Sameinuðu
þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks og var það mikið
framfaraskref. Samningurinn er leiðarvísir
að því hvernig tryggja skuli fötluðum mann-
réttindi og tækifæri til jafns við aðra en í
24. grein hans er sérstaklega fjallað um
menntun. Það er mikilvægt að við leitum
allra færra leiða til að uppfylla þær al-
þjóðlegu skuldbindingar sem við höfum
undirgengist í þessum efnum.
Það er miður að útskrifuðum nemendum
af starfsbrautum framhaldsskóla bjóðist
ekki fjölbreyttari atvinnu- eða menntatæki-
færi að námi loknu og að því munum við
keppa. Þegar hefur verið hrint af stað vinnu
á vegum mennta- og menningarmálaráðu-
neytisins þar sem fram munu koma tillögur
til úrbóta um aðgengi fatlaðs fólks að námi
og/eða störfum að loknum framhaldsskóla.
Mikilvægt verður að stilla saman strengi
þeirra sem að þurfa að spila saman í þessum efnum
m.a. með velferðarráðuneytinu, sveitarfélögum sem og
öðrum hagsmunaaðilum. Ljóst er að bætt yfirsýn, upp-
lýsingagjöf og aukin áhersla á samstarf og samfellu í
skóla- og velferðarmálum mun hjálpa okkur að mæta
þeim áskorunum sem bíða okkar og stuðla að betra
samfélagi og tækifærum fyrir okkur öll.
Lilja Dögg
Alfreðsdóttir
Pistill
Menntun er tækifæri fyrir alla
Höfundur er mennta- og menningarmálaráðherra.
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
Sláturfélag Suðurlands greiðir
hæsta afurðaverðið. Þótt
verðskráin sé sú sama og í
fyrra kemur út úr útreikn-
ingum LS, þegar tekið hefur
verið tillit til annarra þátta,
að verðið lækki um krónu að
meðaltali. Sömu útreikningar
sýna að Kaupfélag Skagfirð-
inga greiðir 5 kr. minna að
meðaltali en á síðasta ári.
Fjallalamb á Kópaskeri hækk-
ar hins vegar verðið um 11
krónur.
SS greiðir
hæsta verðið
Afurðaverð
lambakjöts
2017 og 2018
Heimild: Landssamtök sauðfjárbænda
Sláturleyfishafi 2017 2018
Sláturfélag Suðurlands 424 423
Kaupfélag Skagfirðinga 400 395
Sláturhús KVH 400 395
Fjallalamb 370 381
Norðlenska 376 376
Sláturfélag Vopnfirðinga 356 355
SAH Afurðir 352 353
Meðalverð í landinu 387 387