Morgunblaðið - 11.09.2018, Blaðsíða 17

FRÉTTIR 17Erlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 11. SEPTEMBER 2018
Bogi Þór Arason
bogi@mbl.is
Mikil óvissa er um hvers konar ríkis-
stjórn verður mynduð eftir þing-
kosningarnar í Svíþjóð á sunnudag-
inn var og margir telja líklegt að
stjórnarmyndunin taki margar vik-
ur, jafnvel mánuði.
Eins og búist hafði verið við fékk
hvorugt gömlu flokkabandalaganna
meirihluta þingsæta. Tveir stærstu
flokkarnir misstu fylgi samkvæmt
síðustu kjörtölum í gær þegar eftir
var að telja utankjörstaðaratkvæði.
Sósíaldemókratar fengu 28,4%,
misstu 2,8 prósentustig, og hægri-
flokkurinn Moderaterna fékk 19,8%,
missti 3,5 prósentustig. Þetta er
minnsta kjörfylgi sem Sósíal-
demókratar hafa fengið í rúma öld.
Svíþjóðardemókratarnar, flokkur
þjóðernissinna, juku fylgi sitt mest,
eða um 4,7 prósentustig, og fengu
17,6 prósent atkvæðanna.
Umhverfisflokkurinn, sem er í
minnihlutastjórn með Sósíal-
demókrötum, tapaði 2,5 prósentu-
stigum og fékk 4,3% greiddra at-
kvæða. Vinstriflokkurinn, sem hefur
stutt stjórnina á þinginu, jók fylgi
sitt um 2,2 prósentustig, fékk 7,9%.
Tveir flokkanna fjögurra í banda-
lagi mið- og hægriflokkanna styrktu
stöðu sína á þinginu. Miðflokkurinn
fékk 8,6%, jók fylgi sitt um 2,5 pró-
sentustig, og Kristilegir demókratar
fengu 6,4%, bættu við sig 1,8 pró-
sentustigum. Frjálslyndi flokkurinn
stóð nánast í stað, fékk 5,5%.
Rauðgrænu flokkarnir þrír fengu
samtals 144 þingsæti og 40,6% at-
kvæðanna. Bandalag mið- og hægri-
flokkanna fékk 143 þingsæti og
40,3%. Svíþjóðardemókratarnir
styrktu oddastöðu sína á þinginu og
fengu 62 þingsæti.
Skipting þingsætanna gæti þó
breyst því að eftir er að telja utan-
kjörstaðaratkvæði og lokatölurnar
verða birtar á morgun. Munurinn á
fylgi bandalaganna tveggja er innan
við 30.000 og eftir er að telja nær
200.000 atkvæði. Að sögn sænskra
fjölmiðla eru Svíþjóðardemókrat-
arnir aðeins 238 atkvæðum frá því
að taka þingsæti af Miðflokknum.
Nokkrir möguleikar ræddir
Jan Teorell, prófessor í stjórn-
málafræði við Lundarháskóla, segir
að það eina sem virðist öruggt núna
sé að stjórn Sósíaldemókrata og
Umhverfisflokksins víki. Ef Stefan
Löfven, leiðtogi Sósíaldemókrata,
reyni að halda völdunum þurfi að
fara fram atkvæðagreiðsla um for-
sætisráðherraembættið innan
tveggja vikna eftir að nýtt þing verð-
ur sett 24. september. Mjög líklegt
sé að Svíþjóðardemókratarnir og
bandalag mið- og hægriflokkanna
fjögurra felli þá minnihlutastjórn-
ina.
Bíði Löfven ósigur í atkvæða-
greiðslunni er líklegt að forseti ný-
kjörins þings feli Ulf Kristersson,
leiðtoga Moderaterna, að mynda
nýja stjórn. Ekki er þó víst að hon-
um takist það vegna þess að hann er
ekki með meirihluta á bak við sig á
þinginu.
Næsti forsætisráðherra þarf þó
ekki endilega að njóta stuðnings
þingmeirihluta því að honum dugar
að koma í veg fyrir að meirihluti, eða
minnst 175 þingmenn, greiði at-
kvæði gegn honum. Hugsanlegt er
t.a.m. að Kristersson geti myndað
minnihlutastjórn ef Svíþjóðar-
demókratarnir fallast á að greiða
ekki atkvæði gegn henni.
Nefndir hafa verið nokkrir
stjórnarmyndunarmöguleikar sem
byggjast á því að gömlu flokka-
bandalögin riðlist. M.a. hefur verið
rætt um að Sósíaldemókratar og
Umhverfisflokkurinn myndi stjórn
með Miðflokknum og Frjálslynda
flokknum. Forystumenn síðar-
nefndu flokkanna hafa léð máls á
slíku samstarfi en sá hængur er á að
flokkarnir fjórir eru aðeins með
samtals 166 þingsæti, eins og staðan
er núna. Til að geta myndað rík-
isstjórn þurfa annaðhvort Mod-
eraterna, Kristilegir demókratar
eða Vinstriflokkurinn að samþykkja
að verja minnihlutastjórnina falli og
ekki er víst að það gerist, að því er
fréttavefur sænska ríkisútvarpsins
hefur eftir Teorell.
Hugsanlegt er einnig að mið- og
hægriflokkarnir fjórir myndi minni-
hlutastjórn með Umhverfis-
flokknum (alls 158 þingsæti) eða að
Sósíaldemókratar og Moderaterna
hefji stjórnarsamstarf (171 sæti), en
Teorell telur það ólíklegt.
Gyðinga- og múslímahatur
Jimmie Åkesson, leiðtogi Sví-
þjóðardemókratanna, hefur sagt að
hann vilji helst að flokkur sinn verði
í ríkisstjórn með Moderaterna og
Kristilegum demókrötum. Teorell
telur ólíklegt að samkomulag náist
um slíka stjórn næstu vikurnar. Það
geti þó gerst seinna ef einhver önnur
minnihlutastjórn verður mynduð en
bíður síðan ósigur í atkvæðagreiðslu
á þinginu um ný fjárlög.
Teorell segir að óljóst sé hvort
Svíþjóðardemókratarnir séu tilbúnir
að verja stjórn mið- og hægriflokk-
anna fjögurra falli með því að greiða
ekki atkvæði gegn henni. Ákvæðu
þeir að fella mið- og hægristjórn á
þinginu yrði boðað til nýrra kosn-
inga og þeir tækju þá áhættu að vera
kennt um stjórnarkreppuna og
missa fylgi.
Leiðtogar hægri- og miðflokkanna
fjögurra hafa ekki léð máls á
stjórnarsamstarfi við Svíþjóðar-
demókratana vegna stefnu þeirra í
innflytjendamálum og ásakana um
að þeir ali á kynþáttahatri. Flokk-
urinn á rætur að rekja til nas-
istahreyfinga. Á meðal stofnenda
hans árið 1988 voru nokkrir nas-
istar, þ.á m. Gustaf Ekström sem
gekk í Waffen-SS-hersveitir þýskra
nasista í síðari heimsstyrjöldinni.
Einn forystumanna flokksins var um
tíma í samstarfi við útvarpsstöð ísl-
amskra öfgamanna sem breiddi út
áróður um „heimssamsæri gyðinga“.
Åkesson hefur reynt að milda
ímynd Svíþjóðardemókratanna til að
auka fylgi þeirra en flokkurinn á
langt í land með að þvo af sér öfga-
stimpilinn, m.a. vegna hatursfullra
yfirlýsinga fulltrúa flokksins á sam-
félagsmiðlum um innflytjendur,
einkum múslíma.
Flokkabandalögin gætu riðlast
 Talið er að stjórnarmyndunin í Svíþjóð geti tekið margar vikur og hugsanlega mánuði  Reynt að
mynda ríkisstjórn án Svíþjóðardemókratanna  Flokkurinn hefur ekki þvegið af sér öfgastimpilinn
Fráfarandi þing
Nýtt þ
ing
Sænska
þingið
Heimildir: Riksdagen.se, valresultat.svt.se
Vinstriflokkurinn
Sósíaldemókratar
Umhverfisflokkurinn
Hægriflokkurinn Moderaterna
Kristilegir demókratar
Óháðir
113
101
28
15 62
31
19
70
23
25 42 81922
83
1621
Svíþjóðardemókratarnir
Eftir er að telja
utankjörstaðaratkvæði
Svía sem búa erlendis
Frjálslyndi flokkurinn
Miðflokkurinn
349
sæti
? Mikil óvissa er fram undan í stjórn-
málunum að sögn sænskra blaða.
AFP
Leiðtogarnir Stefan Löfven fer fyrir Sósíaldemókrötum, Ulf Kristersson
hægriflokknum Moderaterna og Jimmie Åkesson Svíþjóðardemókrötunum.
Embættismenn Sameinuðu þjóð-
anna sögðu í gær að rúmlega 30.000
manns hefðu flúið frá Idlib-héraði og
nálægum svæðum í norðvestanverðu
Sýrlandi fyrstu daga sepembermán-
aðar vegna loftárása stjórnarhersins
sem býr sig undir að hefja innrás í
héraðið með hjálp Rússa og Írana til
að ná því á sitt vald.
Embættismenn OCHA, Samræm-
ingarskrifstofu mannúðaraðstoðar
Sameinuðu þjóðanna, sögðu að
30.452 manns hefðu flúið frá Idlib og
hluta Hama-héraðs dagana 1.-9.
september. Þeir vöruðu einnig við
því að átökin í Idlib gætu leitt til
„mestu stríðshörmunga og mesta
mannfalls 21. aldarinnar“.
Um þrjár milljónir manna eru
núna í Idlib og nálægum átakasvæð-
um. Um helmingur þeirra hefur þeg-
ar flúið heimkynni sín og margir aðr-
ir eru háðir matvælaaðstoð hjálpar-
stofnana, að sögn OCHA.
Varað við stríðs-
hörmungum í Idlib
AFP
Á flótta Sýrlensk stúlka í flóttamannabúðum nálægt landamærunum að
Tyrklandi eftir að hafa flúið loftárásir stjórnarhers Sýrlands á Idlib-hérað.