Morgunblaðið - 11.09.2018, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 11. SEPTEMBER 2018
Ísumar hefur staðið yfir útisýn-ing á vegum Listasafnsins áAkureyri á völdum stöðum íog við miðbæ bæjarins. Í
kynningu á sýningunni sem ber yfir-
skriftina Fullveldið endurskoðað seg-
ir að markmiðið sé að „sýna nýja hlið
á stöðu fullveldis Íslands á okkar tím-
um“ með verkum sem eiga að „fá
áhorfendur til að velta fyrir sér hug-
myndum, útfærslu og fjölbreyttum
sjónarhornum tengdum fullveldinu“.
Þessi stutta lýsing gefur loforð um
ferska og mögulega spennandi nálg-
un. Hún gefur einnig fyrirheit um að
listamennirnir hafi verið fengnir til
að takast á við þá ögrun að gera verk
sem gætu staðið úti í nokkra mánuði.
Raunin er hins vegar önnur, og því
útkoman meira en lítil vonbrigði.
Sýningarstjórunum, Hlyni Halls-
syni safnstjóra og Guðrúnu Pálínu
Guðmundsdóttur, fræðslufulltrúa, til
málsbóta má segja að þau fullyrða
hvergi að á sýningunni séu úti-
listaverk í hefðbundnum skilningi.
En þau segja ekki heldur að þarna sé
á ferðinni sýning þar sem meirihluti
verkanna er sýndur sem eftir-
prentanir. Þetta á við um sex af tíu
verkum, sem eru sýnd í formi ljós-
mynda af málverkum og teikningum.
Fyrst er að nefna ljósmynd af mál-
verki eftir Guðmund Ármann Sigur-
jónsson, sem hann kallar „Hugsað til
Sigurðar málara“. Upprunalega
verkið er sagt vera olíumálverk, gert
eftir vel þekktri teikningu af telpu
eftir Sigurð Guðmundsson málara.
Af ljósmyndinni að dæma hefur mál-
verkið öll höfundareinkenni Guð-
mundar Ármanns, sem notar gjarnan
ljósa liti og ber málninguna þunnt á
flötinn. Val listamannsins á myndefni
er sérkennilegt en gefur engu að síð-
ur tilefni til ýmissa vangaveltna sem
tengjast viðfangsefni sýningarinnar,
þar sem skírskotað er til listsögu-
legrar fortíð og tengsla hennar við
hugmyndir um íslenska þjóðmenn-
ingu í löngum aðdraganda að stofnun
fullveldisins. Málverkið nýtur sín
hins vegar engan veginn, þar sem
það er sett fram sem eftirprentun á
þunnan pappír sem er límdur á ál-
plötu. Platan er á að giska 100 x 50
cm og fest á stöng sem er lóðuð niður
í steypta undirstöðu. Þannig eru öll
verkin á sýningunni sett fram, og
komið fyrir á misvel völdum stöðum í
bænum.
Hin maleríska áferð sem skiptir
sköpum ef ætlunin er að njóta verka
Guðmundar Ármanns flest út á ljós-
myndinni sem virkar ósköp lítil og
einmana, þar sem hún er á miðri
gagnstétt fyrir framan menningar-
húsið Hof. Spölkorn þaðan eru þrjú
önnur verk, á tveimur stöplum, á
göngustíg við Drottningarbrautina.
Þau tvö fyrstu snúa bökum saman á
sömu stöng, skammt frá höfn nokk-
urra hvalaskoðunarbáta. Þetta eru
ljósmyndir af teikningu eftir Re-
bekku Kühns og málverki eftir Kar-
ólínu Baldursdóttur. Verk Rebekku
er teikning af Herðubreið, sem virð-
ist ekki vera í neinu samhengi við við-
fangsefni sýningarinnar. Karólína
kemst nær því, þar sem hún reynir að
takast á við hefð landslagsmálverks-
ins, en ræður engan veginn við við-
fangsefnið „fullveldi“ og gerir úr því
frekar dapran brandara. Fjórða
verkið við Drottningarbrautina er
mun betur heppnað. Það er upp-
runalega ljósmynd tekin í Los Angel-
es, og sýnir hóp einstaklinga grúfa
sig ofan í snjallsíma með hið fræga
merki HOLLYWOOD í bakgrunni.
Verkið heitir „Snjallsímasjálfstæði“
eftir Snorra Ásmundsson, og hittir
ágætlega í mark í þessu samhengi.
Það er líka vel staðsett, við strætó-
stoppistöð, skammt frá gatnamótum
Drottningarbrautar og Kaupvangs-
strætis. Í sjálfu Kaupvangsstrætinu
er annað ljósmyndaverk, „Rauðbux-
ur og grænsokkur“ eftir Hrefnu
Harðardóttur, staðsett fyrir framan
innganginn að Ketilhúsinu. Þar hafa
berir kvenmannsfótleggir í grænum
sokkum þurft að berjast um athygli
við girðingar og stillansa bygging-
arverktaka sem unnið hefur að fram-
kvæmdum við listasafnið í allt sumar.
Í sjálfum miðbænum, göngugöt-
unni Hafnarstræti og á Ráðhústorg-
inu, hefur tveimur verkum verið
komið fyrir. „Kola“ eftir Jón Laxdal
er samansett af ljóði og svarthvítri
ljósmynd af ready-made skúlptúr-
verki. Hér hentar lágstemmdur tónn
svarthvítrar ljósmyndar og texta
formatinu ágætlega, auk þess sem
innihaldið er skemmtilega margrætt
í ljósi viðfangsefnis sýningarinnar.
Hitt verkið er ljósmynd „Án titils“
eftir Ólaf Ólafsson og Libiu Castro,
sem sýnir listamennina, íklædda upp-
hlut, standa fyrir framan dagsetn-
inguna 20. október 2012. Ólafur og
Libia eru einu listamennirnir á sýn-
ingunni sem hafa beinlínis gert
spurningar um fullveldi, sjálfstæði og
þjóðerni að miðpunkti listsköpunar
sinnar, og því er óhætt að fullyrða að
verk þeirra fái sorglega lítið pláss á
sjálfu Ráðhústorginu. Skilaboðin sem
það flytur drukkna í „hávaða“ frá
ljósastaurum, bekkjum, stöplum og
söluturnum, og vekja nánast enga at-
hygli. Það sama verður ekki sagt um
verk Gunnars Kr., sem er staðsett
fyrir framan innganginn að Sundlaug
Akureyrar og fer ekki framhjá nein-
um sem ætlar í sund. Hvort verkið á
skilið þá athygli sem það fær stað-
setningarinnar vegna, má hins vegar
deila um. Þarna eru á ferðinni frekar
léleg og hroðvirknislega unnin „snið-
ugheit“ um Jónas Hallgrímsson og
Hraundranga, búin til úr tveimur
smurbrauðsneiðum. Þá eru ónefndar
tvær eftirprentanir af málverkum
eftir Jónínu Björgu Helgadóttur og
Samúel Jóhannsson, sem komið hef-
ur verið fyrir á horni Kaupvangs-
strætis og Laugagötu og eiga það
sameiginlegt með verki Guðmundar
Ármanns að njóta sín engan veginn.
Við erum alltaf að horfa á eftir-
prentanir af listaverkum í bókum og
á vefnum, og hljótum því að geta gert
þá kröfu að fá að horfa á frummyndir
á sýningum sem settar eru upp á veg-
um opinberra safna. Sé slíkt ekki í
boði, getum við alveg eins haldið
áfram að fletta bókum og vafra um á
netinu. Þegar eftirprentanirnir gera
auk þess ekkert til að hjálpa verk-
unum sem þær sýna, hljótum við að
spyrja, til hvers og fyrir hvern verið
var að setja sýninguna upp.
Eigum við skilið
eftirprentanir?
Fullveldissýning Rýnir segir útkomuna „meira en lítil vonbrigði.“ Verk Hrefnu Harðardóttur er við Ketilhúsið.
Listasafnið á Akureyri
mnnnn
Fullveldið endurskoðað.
Útisýning í miðbæ Akureyrar,
stendur til 23. september.
MARGRÉT ELÍSABET
ÓLAFSDÓTTIR
MYNDLIST
Kvikmynd mexíkóska leikstjórans
og handritshöfundarins Alfonsos
Cuaróns, Rome, hreppti Gullna ljón-
ið og var valin sú besta á kvik-
myndahátíðinni í Feneyjum sem
lauk um helgina. Kvikmyndin var
framleidd af streymisveitunni Net-
flix og er þetta í fyrsta skipti sem
kvikmynd á hennar vegum vinnur
svo virt verðlaun fyrir listræna kvik-
mynd.
Heiti kvikmyndarinnar, sem
gagnrýnendur hafa ausið lofi, vísar
ekki til höfuðborgar Ítalíu heldur
hverfisins í Mexíkóborg þar sem Cu-
arón ólst upp. Hún er tekin í svart-
hvítu og fjallar um konur; móður
leikstjórans og tvær þjónustu-
stúlkur sem aðstoðuðu við uppeldi
hans. Þegar Cuarón veitti verðlaun-
unum viðtöku hrósaði hann hátíðinni
fyrir tímasetninguna, þar sem þau
voru veitt á afmælisdegi móður hans
sem verkið fjallar um.
The Favorite hreppti aðalverð-
laun dómnefndar, sem eru önnur að-
alverðlaun Feneyjahátíðarinnar á
eftir Gullna ljóninu. Olivia Colman
var valin besta leikkonan fyrir túlk-
un sína á Önnu drottningu í kvik-
myndinni. Samkvæmt The Guardian
þykir rýnum sem Colman sýni þar
sinn besta leik til þessa. Hún tekur
senn til við að túlka aðra drottningu,
Elísabetu, þegar hún tekur við af
Claire Foy í þriðju þáttaröð Netflix-
þáttanna The Queen. Meðal annarra
aðalleika í The Favorite eru Rachel
Weisz og Emma Stone.
Willem Dafoe var valinn besti
karlleikarinn fyrir túlkun sína á list-
málaranum Vincent van Gogh í kvik-
myndinni At Eternity’s Gate.
Eini kvenleikstjórinn í keppni há-
tíðarinnar, Jennifer Kent, hreppti
síðan sérstök verðlaun dómnefndar
fyrir blóðuga spennukvikmynd sína,
The Nightingale. Aðalkarlleikari
henar, Baykali Ganambarr, hreppti
verðlaunin sem veitt eru efnilegasta
karl- eða kvenleikaranum í kvik-
myndum hátíðarinnar.
Cuarón hreppti ljónið
AFP
Ánægður Leikstjórinn Alfonso Cuarón hampar Gullna ljóninu.
Best Olivia Colman með bikarinn.
///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////