Morgunblaðið - 11.09.2018, Blaðsíða 33

MENNING 33
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 11. SEPTEMBER 2018
KvikmyndagerðarmaðurinnBaldvin Z heldur áframað fjalla um myrkar hlið-ar mannlegrar tilvistar í
nýjustu kvikmynd sinni, Lof mér að
falla, en handritið skrifaði hann
með Birgi Erni Steinarssyni. Í
þeirri síðustu, Vonarstræti, sagði af
ógæfumanninum Móra sem deyfði
sorgir og óbærilegan missi með
áfengisneyslu og ungri, einstæðri
móður sem neyddist út í vændi til
að framfleyta sér og dóttur sinni.
Baldvin sogast að myrkum hliðum
mannsins, eins og hann orðaði það
sjálfur í viðtali við Morgunblaðið
fyrir tæpri viku og í Lof mér að
falla kafar hann enn dýpra í myrkr-
ið. Umfjöllunarefnið að þessu sinni
er eiturlyfjafíkn og mögulegar af-
leiðingar hennar, efni sem á alltaf
erindi.
Það er gömul saga og ný að ungt
fólk ánetjist fíkniefnum og nú hafa
alls konar lyfseðilsskyld lyf bæst
við úrvalið, sterk verkjalyf, lyf við
ofvirkni o.fl. Það virðist engu skipta
hversu margar bækur eru skrifaðar
og hversu margar kvikmyndir gerð-
ar um hræðilegar afleiðingar eitur-
lyfjafíknar, alltaf bætist í raðir fíkl-
anna.
Í Lof mér að falla segir af tveim-
ur stúlkum, annars vegar Magneu
sem er 15 ára og enn í grunnskóla
og hins vegar vinkonu hennar
Stellu sem er 18 ára. Engin skýring
er gefin á vináttu þeirra, hvernig
þær kynntust og myndin hefst á því
að Magnea, Stella og kærasti Stellu
ráðast á miðaldra mann sem ætlar
sér að misnota Magneu kynferðis-
lega. Í ljós kemur að Magnea hefur
falboðið líkama sinn á Facebook og
að þríeykið vinnur saman að því að
leiða þannig öfugugga í gildru í
þeim tilgangi að ræna þá. Fyrir
ránsfenginn kaupa þau eiturlyf.
Kærasti Stellu virðist vera
nokkrum árum eldri en hún og
bæði eru þau fíklar. Í aðdáun sinni
á parinu og áhyggjulausu partílíf-
erni þeirra hefur Magnea leiðst út
á sömu braut og fer fljótlega að
sprauta sig í æð. Verður þá ekki
aftur snúið, fíknin stigmagnast hjá
vikonunum og foreldrar Magneu
vita ekki sitt rjúkandi ráð. Stúlkan
hefur með ótrúlegum hraða farið
frá því að vera fyrirmyndar-
nemandi og hraust fimleikastelpa
yfir í að vera illa haldinn fíkniefna-
neytandi sem hverfur dögum sam-
an. Þau eru ekki sammála um
hvaða aðferðum skuli beita og
handritshöfundar undirstrika þann-
ig að engin leið eða aðferð er sú
eina rétta í svo snúinni stöðu.
Magnea og Stella eru ekki aðeins
samstiga í neyslunni, þær eru líka
ástfangnar og ástarsagan er eina
fegurðin í þessum ljóta heimi. Ástin
má sín hins vegar lítils gagnvart
fíkninni og Stella gerir skelfileg
mistök sem valda báðum stúlkum
óbætanlegum skaða.
Lof mér að falla rekur örlaga-
sögu þessara tveggja kvenna á
tveimur æviskeiðum, annars vegar
þegar þær eru á táningsaldri og
hins vegar orðnar fullorðnar, um 12
árum síðar og á gjörólíkum stað í
lífinu. Báðar þjást þó enn og vonin
er lítil sem engin. Baldvin og Birgir
segja þessa átakanlegu sögu af ná-
kvæmni og næmni og handritið ber
þess merki að mikil rannsóknar-
vinna liggur að baki. Það er enda
byggt á sönnum atburðum og frá-
sögnum úr íslenskum fíkniefna-
heimi og að stóru leyti á dagbókum
Kristínar Gerðar Guðmundsdóttur
sem svipti sig lífi fyrir 17 árum eft-
ir að hafa háð harða baráttu við eit-
urlyfjafíkn og afleiðingar hennar.
Dagbók þessi er stórmerkileg og
hryllileg heimild sem sýnir hversu
ógurlegu valdi fíknin nær á líkama
og sál neytandans og hvernig farið
er með ungar konur í neyð sem
háðar eru fíkniefnum. Þær eru mis-
notaðar kynferðislega og beittar
hroðalegu ofbeldi af körlum sem við
áhorfendur höfum ekki hugmynd
um hverjir eru en þeirra á meðal
eru víst dagfarsprúðir fjölskyldu-
feður og virtir samfélagsþegnar.
Baldvin og Birgir tóku einnig viðtöl
við þrjár stúlkur sem höfðu verið
og eru í eiturlyfjaneyslu og vísa
einnig í líf Sissu, dóttur Jóhannesar
Kr. Kristjánssonar, sem dó ung úr
eiturlyfjaneyslu.
Þessari hryllilegu tilveru koma
Birgir og Baldvin vel til skila í
kvikmyndinni og sorgarsaga Krist-
ínar Gerðar er heimfærð upp á báð-
ar aðalpersónurnar. Magnea lendir
í sumu, Stella í öðru. Ef eitthvað er
hefði mátt ganga enn lengra í að
sýna hversu viðbjóðslegur þessi
heimur er en Baldvin sagði í fyrr-
nefndu viðtali að „hlutirnir hefðu
verið tónaðir mjög mikið niður“. Sú
leið var valin að sýna frekar afleið-
ingar ofbeldisins og líkamleg um-
merki, upphaf þess og endi. Hvers
vegna dregið var þannig úr fylgir
ekki sögunni og ég velti fyrir mér
hvaða tilgangi það þjóni öðrum en
að hlífa áhorfendum. Er ástæða til
þess þegar verið er að segja svona
sögu?
Leikkonurnar ungu, Elín og Ey-
rún, standa sig virkilega vel og þá
ekki síst í ljósi þess hversu litla
reynslu þær hafa af því að leika. Og
hlutverkin eru afar krefjandi að
auki og hljóta að hafa reynt mjög á
þær. Galli þykir mér þó hversu
samtöl þeirra Magneu og Stellu eru
oft óskýr. Líklega var ætlunin að
líkja sem best eftir talsmáta ung-
linga og þá líka þvoglumælgi en
meira máli hlýtur að skipta að bíó-
gestir skilji um hvað er rætt.
Aðrir leikarar eru líka sterkir í
sínum hlutverkum, stórum sem
smáum. Þorsteinn Bachmann og
Sólveig Arnarsdóttir eru mjög trú-
verðug í hlutverkum foreldra
Magneu og Kristín Þóra og Lára
Jóhanna sömuleiðis í hlutverkum
Magneu og Stellu á fullorðinsárum.
Það stuðar dálítið hversu ólíkar
Kristín og Lára eru Elínu og Ey-
rúnu en ég hef fullan skilning á því
að illgerlegt og jafnvel ómögulegt
hafi verið að finna leikkonur nógu
líkar þeim. Og mun verra hefði
vissulega verið að láta tvær full-
orðnar konur leika unglinga.
Víkingur Kristjánsson, sá geð-
þekki leikari, er virkilega ógeðs-
legur í sínu hlutverki en sonur
hans, Tómas, leikur hann ungan og
stendur sig vel. Björn Stefánsson
fer einnig mikinn í hlutverki fíkils
og Guðjón Davíð Karlsson, Gói,
leikur algjöran hrotta. Góa erum
við vön að sjá í gamanhlutverkum,
barnaleikritum og -myndum og
stórskrítið í fyrstu að sjá hann í
svona hlutverki. Það mátti heyra
nokkra í bíósalnum hlæja þegar
hann birtist á hvíta tjaldinu með
stærðarinnar húðflúr af dreka á
bringunni. Áhugavert leikaraval en
spurning hvort það sé vel heppnað,
í ljósi þeirra viðbragða. Erlendir
bíógestir munu auðvitað bregðast
við á allt annan hátt.
Myndatakan vekur oft athygli,
t.d. hringhreyfingar sem ýta undir
annarlegt ástand persónanna og
oftar en ekki er maður fluga á vegg
í átökunum miðjum. Tónlist Bafta--
verðlaunahafans Ólafs Arnalds fell-
ur vel við myndefnið enda þaulvan-
ur maður þar á ferð og varla við
öðru að búast. Þá voru lög Kæl-
unnar miklu tilkomumikil í öflugu
hljóðkerfi Háskólabíós á hátíðar-
frumsýningu.
Að öllu þessu sögðu er niðurstað-
an sú að hér er vandað verk á ferð,
ekki gallalaust en vissulega áhrifa-
ríkt.
Ástin það eina fallega í ljótum heimi
Hrotti Elín Sif og Guðjón Davíð, Gói, í Lof mér að falla. Guðjón leikur mikinn hrotta og glæpamann í myndinni.
Smárabíó, Borgarbíó, Laugar-
ásbíó og Háskólabíó
Lof mér að falla bbbbn
Leikstjórn: Baldvin Z. Handrit: Baldvin Z
og Birgir Örn Steinarsson. Aðalleikarar:
Elín Sif Halldórsdóttir, Eyrún Björk Jak-
obsdóttir, Þorsteinn Bachmann, Sólveig
Arnarsdóttir, Kristín Þóra Haraldsdóttir,
Sigurbjartur Atlason, Sveinn Ólafur
Gunnarsson og Lára Jóhanna Jóns-
dóttir. Kvikmyndataka: Jóhann Máni Jó-
hannsson. Klipping: Úlfur Teitur
Traustason. Tónlist: Ólafur Arnalds.
Ísland, Finnland og Þýskaland, 2018.
138 mínútur.
HELGI SNÆR
SIGURÐSSON
KVIKMYNDIR
Kvikmynd Baldvins Z, Lof mér að
falla, var sú sem mestum miðasölu-
tekjum skilaði um helgina og mun
aðsóknin ekki hafa verið jafngóð að
íslenskri kvikmynd í ein tvö ár. Þá
hafa aðeins þrjá íslenskar kvik-
myndir skilað meiru í kassann yfir
frumsýningarhelgi frá því að farið
var að fylgjast með slíkum tölum,
þ.e. Mýrin, Bjarnfreðarson og Eið-
urinn. Yfir 6.000 miðar seldust um
helgina á Lof mér að falla og voru
miðasölutekjur um 11,2 milljónir
króna. Að vísu sáu fleiri hryllings-
myndina The Nun en þar sem miða-
verð er hærra á íslenskar kvik-
myndir skilaði hún lægri tekjum.
Lof mér að falla Ný Ný
The Nun Ný Ný
Mamma Mia! Here We Go Again 1 8
The Meg 2 4
Ozzy 6 2
The Incredibles 2 9 12
Hotel Transylvania 3 7 9
Crazy Rich Asians 4 3
Mission Impossible – Fallout 5 6
Alpha (2018) 3 2
Bíólistinn 7.–9. september 2018
Nr.
Var
síðast
Vikur
á listaKvikmynd
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Bíóaðsókn helgarinnar
Lof mér að falla vel sótt
Ófrýnileg Nunna þessi gengur
aftur í hrollvekjunni The Nun.
ICQC 2018-20
Ljósmyndakeppni
Bílablaðs Morgunblaðsins
Kosning og nánari upplýsingar á
Facebook.com/bilafrettir
Leiðbeiningar fyrir ljósmyndara:
• Ljósmyndir skal senda í tölvupósti á bill@mbl.is
• Frestur til að skila inn myndum í keppni september er til kl. 23:59 þriðjudaginn 11. sept.
• Myndina skal senda sem viðhengi, á jpg-sniði og skal myndin vera í hámarksupplausn
• Fullt nafn rétthafa myndarinnar og símanúmer skal fylgja með auk lýsingar á myndefninu
• Keppt verður í fjórum lotum, næstu þrjá mánuði og fyrir þrjár bestu myndir hvers mánaðar eru
veittar gjafakörfur með Meguiar bón- og bílaþvottavörum frá Málningarvörum
• Hver þátttakandi getur aðeins sent inn eina mynd í hverjum mánuði
• Sérstök dómnefnd velur síðan bestu ljósmyndina í desember
Fyrsti vinningur er ferð
fyrir tvo á bílasýning-
una í Genf í mars.
Í boði Toyota á Íslandi
www.mbl.is/bill