Morgunblaðið - 15.09.2018, Side 20

20 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 15. SEPTEMBER 2018
Eltak sérhæfir sig í sölu
og þjónustu á vogum
Bragð af
vináttu • Hágæðagæludýrafóður
framleitt
í Þýskalandi
• Bragðgott og
auðmeltanlegt
• Án viðbættra
litar-, bragð- og
rotvarnarefna
Útsölustaðir:
Byko, Gæludýr.is,
4 loppur, Multitask,
Launafl, Vélaval, Landstólpi.
Þór Steinarsson
thor@mbl.is
„Þörfin fyrir gervifætur á Gaza
hefur stóraukist eftir skotárásir
leyniskyttna Ísraelshers inn á
Gaza, allt frá 30. mars síðast-
liðnum. Skotið hefur verið á mót-
mælendur, heilbrigðisstarfsfólk,
börn og hvern sem er. Meira en 170
manns hafa verið drepnir af leyni-
skyttunum og fjöldi særðra nálgast
20 þúsund,“ segir Sveinn Rúnar
Hauksson, læknir sem staddur er á
Gaza, í samtali við Morgunblaðið.
Tölurnar sem hann nefnir koma frá
heilbrigðisráðuneytinu í Palestínu
og Sameinuðu þjóðunum.
Íslenskir gervifætur til Gaza
Sveinn Rúnar hefur haft umsjón
með verkefninu Íslenskir gervifæt-
ur til Gaza eða ALPC (Artificial
legs and polio center) frá því að það
hófst árið 2009. Verkefnið er hug-
arsmíði Össurar Kristinssonar í
samvinnu við félagið Ísland-
Palestína og gengur út á að útvega
særðum borgurum gervifætur og
aðra útlimi svo þeir geti lifað eðli-
legu lífi.
Össur fann upp leið til þess að
framleiða gervilimi með töluvert
fljótlegri hætti en áður eða á um
það bil einni klukkustund í stað
nokkurra vikna.
Þá hefur Össur látið efnið, sem
notað er við framleiðsluna, af hendi
endurgjaldslaust í allan þann tíma
sem verkefnið hefur staðið yfir.
En Sveinn Rúnar fór þó ekki ein-
ungis til Gaza til þess að smíða
gervilimi heldur nýtti hann ferðina
til að styrkja fleiri mikilvæg mál-
efni eins samtökin AISHA sem
styðja konur og börn sem eru í erf-
iðum aðstæðum.
Meinaður inngangur á Gaza
Hernámsyfirvöld í Ísrael hafa
meinað Sveini Rúnari inngöngu á
Gaza síðastliðin 5 ár og vegna
stríðsátaka á svæðum í kring hafa
aðrar inngönguleiðir ekki verið
færar. Fyrir viku fékk hann loks
aftur leyfi til að fara inn á Gaza og
tók hann með sér efni til að fram-
leiða 20 sett af gervifótum.
„Ég er búinn að vera hérna í
nokkra daga og hef ekki komist yf-
ir allt það sem er á dagskrá. Ég hef
verið að kynna mér almennt ástand
og heimsækja vini mína sem og
fjölskyldur þeirra. Það vill ein-
hvern veginn þannig til að nokkrir
af mínum albestu vinum féllu frá
meðan ég var í burtu, þar á meðal
forstöðumaður verkefnisins
ALPC,“ segir Sveinn Rúnar og
bætir við:
„Tveimur dögum áður en ég kom
voru leyniskyttur að skjóta á fólk
og 45 manns særðust. Það var eng-
inn drepinn þann dag en það var
mikið verið að skjóta fæturna und-
an fólki og greinilegt að í lang-
flestum tilvikum var verið að nota
einhvers konar sprengikúlur sem
eyðileggja útlimi þannig að læknar
neyðast til að aflima fólk sem verð-
ur fyrir þessum skotum. Þetta er
fólk á öllum aldri, börn, unglingar
og fullorðnir þannig að það kom sér
vel að við kæmum.“
Sveinn Rúnar segir ástandið á
svæðinu hryllilegt, ekki síst eftir að
Bandaríkjastjórn skar niður fram-
lög til flóttamannahjálparinnar.
Mengunin á svæðinu sé skelfilega
mikil og komin í drykkjarvatn og í
sjóinn. Þá segir hann atvinnuleysið
vera um 60% og því fylgi bæði sál-
ræn vandamál og fíkniefnavanda-
mál. „Þetta land er varla talið
byggilegt lengur að mati Samein-
uðu þjóðanna,“ bætir hann við.
Styrkja konur og börn
Frá árinu 2010 hefur Ísland-
Palestína ásamt fleirum stutt við
samtökin AISHA sem eru samtök
fyrir konur og börn sem búa við
slæmar aðstæður. Samtökin reka
húsnæði og er eitt húsið nefnt eftir
Maríu Magnúsdóttur hjúkr-
unarfræðingi, sem féll nýverið frá,
sem var helsti bakhjarl samtak-
anna.
„Það sem ég hef fengið að upplifa
í dag er að vera á fundi með stórum
hópi kvenna þar sem hver og ein
sagði sína sögu og hvernig stuðn-
ingur okkar hefur hjálpað. Þetta
eru allt konur sem hafa þurft að
taka ábyrgð á sinni fjölskyldu
vegna þess að eiginmenn þeirra
hafa fallið frá eða eru af ein-
hverjum ástæðum ófærir um að sjá
fyrir sinni fjölskyldu,“ útskýrir
Sveinn Rúnar í þann mund sem
rafmagnið fór af hjá honum. „Þetta
upplifir maður oft,“ bætir hann við
Þriðja verkefnið sem Sveinn
Rúnar sinnir í ferðinni er að fara að
skoða aðstæður í læknaskólum og
mun hann einnig ræða framhalds-
meðferð fyrir fíkla. Ísland-
Palestína og utanríkisráðuneyti Ís-
lands hafa styrkt heilsugæslu-
stöðvar á svæðinu til kaupa á
nauðsynlegustu lyfjunum en mikill
lyfjaskortur er í Gaza..
„Ég var með fyrirlestur í báðum
læknaskólunum hér fyrir 5 árum og
ætla að ræða hvernig framhald
meðferðar á fíklum er því það er æ
stærra vandamál. Þegar ég kom
fyrir 5 árum virtist eina leiðin vera
sú að stinga mönnum í steininn en
núna er komin deild á eina geð-
sjúkrahúsinu á Gaza,“ segir Sveinn
Rúnar.
Fer aftur á Gaza í október
Sveinn Rúnar kemur heim til Ís-
lands um helgina en stoppar stutt
hér á landi því í október fer hann
aftur til Gaza. Þá með 50 sett af
gervifótum með aðstoð íslenskra
kvenna úr samtökunum IWPS (Int-
ernational Women‘s Peace Service)
sem eru alþjóðafriðarsamtök
kvenna. Björk Guðmundsdóttir
listamaður átti þátt í að skipu-
leggja þá ferð og aðstoðaði við að
finna sjálfboðaliða til að flytja
gervifæturna til Gaza.
Borgarstjóri Betlehem sendi
Sveini Rúnari bréf á fimmtudag
þar sem hann dásamaði hjálp-
arstarfið sem unnið hefur verið.
Kominn til Gaza eftir 5 ára útlegð
 Hernámsyfirvöld meinuðu honum inngöngu í 5 ár  Fékk þakkarvott frá borgarstjóra Betlehem
 Samtök sem styðja við bakið á konum sem sjá fyrir fjölskyldum sínum vegna fjarveru eiginmanna
Fagnaðarfundir Sveinn Rúnar Hauksson og Hosni Talal Botch hittust á ný.
Hosni var fyrsti maðurinn á Gaza til að fá íslenska gervifætur árið 2009.
Ljósmynd/Sveinn Rúnar Hauksson
Aflimun Það eru ekki bara sprengikúlur leyniskyttna sem valda aflimunum.
Slys og sykursýki eru líka algeng orsök. Lyfjaskortur er mikill á Gaza.
Ljósmynd/Sveinn Rúnar Hauksson
Gervifótur Bókhaldari ALPC er
ánægður með íslenskan gervifót.