Morgunblaðið - Sunnudagur - 22.09.2018, Blaðsíða 31

kel skyldi til Salzburgar og hitta leiðtoga ESB. Sagt
er að þá fyllist Merkel sömu tilfinningu og Gúllíver
þegar hann fór á svipaða fundi í Putalandi.
Fyrsta fréttin af kanslaranum var myndskeið þar
sem hún stóð í ræðustól að tala til áheyrenda og ámót-
legt suð yfirgnæfði hana. Hún reyndi með bendingum
að vekja athygli tæknimanna á vandanum, sem átti að
vera óþarft. En þar sem þetta var fundur í ESB vissi
enginn hvað sneri upp eða niður og þá ekki heldur um
rafmagnið í ræðustólnum. Merkel þótti ástandið ber-
sýnilega pínlegt og sagði loks: Hvaða leið er fyrir okk-
ur út úr þessu tæknilega vandamáli sem upp er komið.
Við þessa athugasemd brast salurinn í hlátur, kansl-
aranum augljóslega til undrunar, því hún hefur ekki
verið þekkt fyrir að vera þriðja hjólið undir vagni
Halla og Ladda.
En kannski voru menn að hlæja eins og óvart út af
samhenginu. Vandinn sem ESB stendur frammi fyrir
hvert sem litið er gerir tæknilegt vandamál ræðustóla
að smælki, þótt Merkel standi þar.
En kannski hló einhver vegna þess að honum þótti
ekki fara illa á því að rafmagnsbilun þaggaði niður í
kanslaranum á fundi þar sem andrúmsloftið var mjög
rafmagnað.
Hafði þegar náð samningi við sig
Þarna ætluðu leiðtogar ESB að svara May forsætis-
ráðherra Breta um samningsáætlun hennar kennda
við Chequers, sveitasetrið sem forsætiráðherra fékk
til afnota fyrir tæpri öld.
Chequers-áætlunin varð söguleg strax en ekki af
réttum ástæðum.
Það eru til margar aðferðir til að nálgast strembna
samningagerð og um það hafa verið skrifaðar þús-
undir bóka, flestar safn yfirborðslegra klisja.
Þeir sem hafa um hríð haft auga með tilverunni hér
á landi kannast við margar útfærslur á samningagerð
og hvernig lykilmenn nálgast það verkefni.
Ein aðferð, ekki góð, skal nefnd til sögu. Hana hafa
nokkrir heiðarlegir, góðir, sanngjarnir og velviljaðir
menn iðulega notað hér á landi. Og það er heiðarleik-
inn, sanngirnin og góðviljinn sem þeir flækjast í og
gertir þá að óhæfum samningamönnum. Þeir sem
fylla þann flokk eru þó ólíkir um margt, en hafa átt
fyrrgreind einkenni sameiginleg. Þess utan þá hófu
þeir undirbúning samningagerðarinnar með við-
ræðum í sínum hópi. Stilltu upp kröfum og gátu í
hugsanleg viðbrögð viðsemjandans. Niðurstaðan
leiddi jafnan til þess mats að augljóst væri að viðsemj-
andinn teldi ýtrustu kröfur ósanngjarnar ef ekki
ósvífnar og myndi skaða andrúmsloftið frá fyrstu
stundu. Því var í nokkrum lotum samninganna við
sjálfan sig slakað á kröfum uns hópnum þótti augljóst
að nú einkenndi sanngirni kröfugerðina, svo það færi
ekki framhjá „andstæðingunum“. En raunmyndin var
sú að viðsemjandinn sem hlustaði á útlistunina á nið-
urstöðunni reyndi að leyna því eins og unnt væri að
þetta væri líkast því sem þeir sjálfir töldu að líktist
hugsanlegum endapunkti. En honum yrði að ná eftir
erfiðar og þreytandi viðræður, þar sem hurðum var
skellt, hótað að ganga af fundi. Þá fóru fram látlausar
og háværar viðræður við „baklandið“ sem lak öllu.
Það var slík atburðarás sem skapaði raunverulegan
grundvöll samninga. En nú birtust fullorðin börn með
niðurstöðu í mynd fyrsta leiks á byrjunarreit og
væntu undirskriftar! Þetta var algjörlega ný staða.
Góðu gæjarnir skyldu ekki halda að gagnaðilinn væri
óvirkur við samningaborðið. Baklandið dræpi hann
þá. Þessi meinta sanngirni væri því í rauninni ósvífin
aðför að viðsemjandanum sem vonlaust væri að út-
skýra fyrir baklandinu sem var að hita upp, skipa
mestu þráhyggjumönnunum í átakanefndir, hita kakó
og stilla gítarinn svo syngja mætti We will overcome
skaplega.
May með Icesave-aðferðina
Þessi staða, sem hægt er að nefna kunn dæmi um úr
okkar íslenska ranni, var einmitt sú sem May for-
sætisráðherra hafði undirbúið í Chequers og átt
samningagerð um við sína ráðherra.
Að því loknu sögðu nokkrir náfölir ráðherrar sig úr
ríkisstjórninni. Johnson fráfarandi utanríkisráðherra
sagði að May hefði dregið hvítt uppgjafarflagg upp á
freigátu sína er hún lagði út á Ermarsund og fleira í
þeim dúr.
Og viðsemjandinn hinum megin sunds sá þetta með
sömu augum. Hann sá líka að það fjaraði undan for-
sætisráðherranum heima fyrir.
Þeir sem barist höfðu fyrir „Brexit“ höfðu stokkið
fyrir borð eða verið hrint. Eftir sátu May sjálf, sem
verið hafði á móti Brexit, Philip Hammond fjár-
málaráðherra, sem hefur reynt að skaða útgönguferlið
frá fyrstu stundu og réð nú seinast kanadamanninn
Mark Carney áfram sem bankastjóra Englands-
banka, en sá hafði gengið mjög langt í því að eyði-
leggja þjóðaratkvæðið fyrir útgöngumönnum með
fyrirlitlegum dómsdagsspám sem birtar voru í nafni
bankans, svo helst minnti á ólánlega íslenska embætt-
ismenn í Icesave forðum.
Þegar May var að koma Chequers-áætluninni í
gegnum eigin flokk og þing muldruðu valdamenn í
Evrópu í barm sér en þó svo að fréttamenn máttu
heyra að frú May hefði sýnt aðdáunarverðan kjark
sem tekið væri eftir í Brussel og hún myndi njóta í
lokaviðræðunum.
Það var því fremur létt yfir breska fosætisráðherr-
anum þegar komið var til Salzburgar. En þar sáu við-
mælendur ekki annað en konu í snotrum rauðum
jakka veifandi hvítri uppgjafardulu. Dulan sú væri þó
aðeins upphaf en ekki endir, sögðu þeir glottandi. Nú
væri komið að þeim.
BBC birti sláandi mynd þegar May stóð til hliðar í
snotra rauða draktarjakkanum og baksvipinn á grá-
muskulegri karlahjörð sem strunsaði framhjá án þess
að virða hana viðlits. Þannig var myndin og hún verð-
ur lengi birt.
Það má vel vera að ljósmyndarinn hafi rambað á
sérstakt sjónarhorn sem var svona myndrænt, en það
segi ekki endilega alla söguna. En það skiptir ekki
máli. Viðbrögð breskra fjölmiðla voru harkaleg og fyr-
irsjánleg. Líka þeirra sem voru og eru á móti Brexit.
Það er enginn vafi á því að frú May er góðviljuð,
heiðarleg og sanngjörn.
Áætlun hennar var kennd við Chequers. Skákborð
kemur við sögu nafngiftar sveitasetursins.
Það eru nokkrar reglur sem taldar eru óyggjandi í
taflmennsku. Ein er þessi:
Enginn maður hefur hingað til unnið skák með því
að gefa hana.
Þannig er það.
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
’ En þess utan heldur Erdogan milljónumflóttamanna innan gaddavírsgirðinga aðbeiðni ESB og er með þá þar í eins konar út-seldri leigu fyrir fúlgur fjár. Vissulega skiptir
sú atvinnustarfsemi Tyrkland máli efnahags-
lega eins og staðan er þar nú. Og um leið fær
landið hættulegt pólitískt tak, því að verði Er-
dogan verulega misboðið gæti hann lyft upp
girðingunum og flóðaldan myndi óðara færa
stjórnmálalíf í ESB í kaf.
23.9. 2018 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 31