Morgunblaðið - 26.10.2018, Síða 27

UMRÆÐAN 27
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 26. OKTÓBER 2018
Íslenskt einangrunargler
í nýbygginguna, sumarbústaðinn
eða stofugluggann.
Fagleg ráðgjöf og öruggur afhendingartími.
Smiðjuvegi 2, Kópavogi – sími 4889000– samverk.is
Sími: 411 5000 • www.itr.is
Fyrir líkama og sál
Laugarnar í Reykjavík
Frá
morgnifyrir alla
fjölskylduna
í þínu
hverfi t i l kvölds
Katrín Jakobsdóttir,
forsætisráðherra, skrif-
ar nýlega grein í Frétta-
blaðið, þar sem hún vill
sýna fram á gott starf
ríkisstjórnarinnar og
„uppbyggingu fyrir al-
menning“, eins og hún
orðar það.
Þegar borin eru sam-
an stefnumál og fyrir-
heit VG og þessi úttekt
Katrínar sjálfrar á starfi og árangri
ríkisstjórnarinnar, er útkoman ekki
gleðileg.
Hvernig mátti það líka vera, að
það umhverfis-, umbóta- og jafnaðar-
afl, sem VG á að vera, nái nokkru
fram í samstarfi við helztu sérhags-
muna- og íhaldsöfl landsins? Prýði-
legt ákvæði um dýra-, umhverfis- og
náttúruvernd var sett í stjórnarsátt-
málann, og VG samþykkti 2015 að
beita sér fyrir stöðvun hvalveiða.
Villimannlegar hvalveiðar hafa samt
verið á fullu – vegna þess, segir Katr-
ín, að þáverandi sjávarútvegs-
ráðherra, nú samherji Katrínar í rík-
isstjórn, gaf út reglugerð 2013, allt
fram til 2018, sem nauðsynlegt væri
að fylgja, „til að rugla ekki stjórn-
sýsluna“.
Margt hefur þó breytzt í þessu
máli frá 2013, og þar með forsendur
fyrir veiðum. Langreyðaveiðar lágu
niðri 2016 og 2017 þar sem ill-
mögulegt var að selja afurðirnar og
vægi ferðaþjónustu – en hvalveiðar
eru eitur í beinum margra ferða-
manna – hefur margfaldast í millitíð-
inni.
Fréttir bárust nú líka af því, að Ís-
land hafi átt þátt í að fella tillögu um
hvalaverndunarsvæði í Suður-
Atlantshafi. 12.000 km í burtu. Þar
sem við eigum engra hagsmuna að
gæta. Annarlegt, óskemmtilegt og
skammarlegt það! Nægja ekki
grimmilegar hvalveiðar hér? Þarf að
vinna að spillingu vistkerfisins á hin-
um enda hnattarins líka?
Síðustu vikur var líka verið að
drepa hreindýrakýr, upphaflega frá
átta vikna bjargarlitlum kálfum sín-
um í meiri mæli en nokkru sinni fyrr.
Auðvitað ber þó umhverfisráðherra
aðal-ábyrgðina á þessu miskunnar-
lausa drápi yfir 1.000 hreindýrakúa
og grimmilegum örlögum kálfa
þeirra, en hann á að vera grænn, eins
og Katrín, og hennar maður. Lit-
brigði á þessu eru þó fremur blóð-
rauð en græn.
Og, hvernig horfir með „uppbygg-
ingarmál“ og kosningaloforð Katr-
ínar? Sumir ráðherrar láta eins og
ríkissjóður sé sjóður þeirra sjálfra,
og, að þeir séu af höfðingslund að út-
huta landsmönnum úr eigin sjóði. Nú
stenzt þetta auðvitað ekki alveg, því
það eru landsmenn sjálf-
ir sem byggja upp ríkis-
sjóð með greiðslum sín-
um á sköttum og
skyldum. Hlutverk ráð-
herra er það eitt, að
miðla fjármunum lands-
manna til málefna og
verkefna í samræmi við
loforð og vilja fólksins í
landinu. Í þeirri upp-
listun, sem Katrín legg-
ur fram, felst engin
raunveruleg uppbygg-
ing.
„Uppbygging“ hefur
allt aðra merkingu
Sem dæmi um raunverulega upp-
byggingu, má nefna útfærslu land-
helginnar, fyrst í 4 mílur og loks í 200
mílur. Þarna var verið að tryggja
landsmönnum aukna möguleika til
sóknar og bættra lífskjara.
Það sama má segja um gerð EES-
samningsins, þar sem okkur var
tryggður frjáls og nær tollalaus að-
gangur að stærsta markaði heims,
með varning okkar og þjónustu, líka
tollfrjáls innflutningur frá sömu ríkj-
um, auk starfs- og ferðafrelsis lands-
manna innan 31 lands. Fríverzlunar-
samningur við Kína er líka uppbygg-
ingarskref, en hann tryggir gagn-
kvæm frjáls og tollalaus viðskipti við
það mikla land. Lokafrágangur góðs
og velbyggðs hringvegar væri líka
uppbygging. Hvað varðar kosningalof-
orð, má nefna, að ekkert bólar á bætt-
um kjörum fyrir gamla fólkið í land-
inu.
Í millitíðinni stíga ekki færri en sjö
ráðherrar glaðbeittir fram á völl vegna
„stórsóknar í loftlagsmálum“. Ef mál
eru nánast engin fyrir, getur lítið mál
virzt stórt. Raunveruleg stærð á þess-
ari „stórsókn í loftslagsmálum“ er þó
ekki nema 6,8 milljarðar næstu 5 árin,
eða 1,36 milljarðar á ári. Sem hlutfall
af ríkisfjármálum 2019 er það 0,18%.
Auðvitað er þetta betra en ekkert, gott
átak, en langt frá því að vera stórsókn
eða afreksverk. Til samanburðar má
nefna, að næstu sex árin á að fjárfesta
120 milljarða í Flugstöð Leifs Eiríks-
sonar, nánast 20 sinnum meira.
Af hverju á líka að bíða fram til 2030
með að stöðva nýskráningar benzín-
og dísilbíla? Flotinn, sem fyrir er,
verður áfram. 2025 hefði verið nær,
eins og í Noregi. Auðvitað ættum við
að fara sem fyrst yfir í hreina íslenzka
orku – rafmagn – í stað þess að halda
áfram að nota innflutt og snarmeng-
andi benzín og díselolíu enn í 12 ár. Í
fyrra var helmingur nýskráðra bíla í
Noregi rafmagnsbílar. Fyrstu átta
mánuði þessa árs voru aðeins 12% ný-
skráðra bíla hér rafmagnsbílar. Í Nor-
egi njóta eigendur rafmagnsbíla
margvíslegra fríðinda: Þeir hafa feng-
ið niðurfellda innflutningstolla og
VASK, ívilnun í árlegri skattlagningu,
þeir sleppa við svokallaða borgartolla,
fá að ferðast ókeypis með ferjum, nota
bílastæði ókeypis, þeir fá ókeypis raf-
magn á hleðslustöðvum og mega aka á
akreinum, sem eingöngu eru ætlaðar
strætó og leigubílum. Auk þess eru
þeir að byggja upp hleðslustöðvar í
slíkum mæli, að minnst tvær stöðvar
séu með 50 km millibili.
Hjá Norðmönnum er raunveruleg
stórsókn í loftslagsmálum í gangi. Þó
að hér sé líka gott átak í kolefnisbind-
ingu í undirbúningi, er varla hægt að
tala um það hér.
Uppbygging og stórsókn?
Eftir Ole Anton
Bieltvedt »Ef mál eru nánastengin fyrir getur lít-
ið mál virst stórt. Raun-
veruleg stærð á þessari
„stórsókn í loftslags-
málum“ er ekki nema
1,36 milljarðar á ári
Ole Anton Bieltvedt
Höfundur er alþjóðlegur kaupsýslu-
maður og stjórnmálarýnir.
Tónlistarskólarnir í Reykjavík
eru allir stofnaðir af þörf íbúa fyrir
þjónustu þeirra. Skólarnir hafa allir
sínar höfuðstöðvar hver í sínu
hverfi eða borgarhluta og sumir
veita auk þess þá þjónustu að nem-
endur geti sótt spilatíma innan
veggja grunnskóla. Þetta á sér-
staklega við um þá skóla sem sinna
yngri nemendum. Borgin hefur
kallað eftir samstarfi grunnskóla og
tónlistarskóla og því hefur þetta
verið gerlegt. Það er því eins og
blaut tuska í andlitið að lesa að
sviðsstjóri skóla- og frístundasviðs
vilji leggja niður tónlistarskóla sem
hafa reynt sitt besta til að þóknast
borginni. Í borginni eru einnig sér-
hæfðir skólar sem stofnað er til af
þörfinni einni – eins og t.d. söng-
skólarnir, píanóskólar, gítarskólar,
suzukiskólar og rytmískir djass-
skólar. Þessu ætlar sviðsstjórinn
fyrir hönd borgarinnar meira og
minna að fórna.
Tónlistarskólarnir spara Reykja-
víkurborg mikið fé. Borgin gæti
aldrei rekið þá starfsemi sem skól-
arnir standa fyrir með þeim fjár-
munum sem hún leggur þeim til og
hún myndi aldrei geta veitt þá fjöl-
breyttu þjónustu sem skólarnir
standa fyrir. Sveigjanleiki er aðall
tónlistarskólanna í Reykjavík.
Reykjavíkurborg er ekki hálfdrætt-
ingur í fjárveitingum til tónlistar-
skólastarfs þegar miðað er við önn-
ur sveitarfélög á höfuðborgar-
svæðinu.
Það er sérkennilegt að sviðsstjóri
skóla- og frístundasviðs, sem einu
sinni var kallaður fræðslustjóri,
skuli fyrir hönd borgarinnar leyfa
sér að ráðast á tónlistarskólana.
Tónlistarskólarnir hefðu gjarnan
viljað eiga í honum stuðningsmann,
en hann vinnur gegn skólunum og
vill leggja þá niður.
Höfundur er aðstoðarskólastjóri
Tónskóla Hörpunnar.
kjartan@harpan.is
Allt um
sjávarútveg