Morgunblaðið - Sunnudagur - 09.12.2018, Side 34

34 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 9.12. 2018
LESBÓK
Þessi diskur ætti að höfða til alls áhuga-fólks um gamla tónlist og allra þeirrasem leita eftir notalegri og ljúfri jóla-
stemningu,“ segir Arngerður María Árnadótt-
ir um diskinn Sólhvörf sem tónlistarhópurinn
Umbra hefur sent frá sér. Í sveitinni leikur
Arngerður á orgel og keltneska hörpu, en auk
hennar eru í Umbra þær Alexandra Kjeld
kontrabassaleikari, Guðbjörg Hlín Guðmunds-
dóttir fiðluleikari og Lilja Dögg Gunnarsdóttir
söngkona sem leikur einnig á flautu.
Sólhvörf er annar diskurinn sem Umbra
sendir frá sér á þessu ári, en í apríl kom út Úr
myrkrinu. Í ljósi þess að margir gefa nú orðið
aðeins út tónlist sína á rafrænu formi liggur
beint við að spyrja hvers vegna Umbra velur
að senda frá sér ekki bara einn, heldur tvo
diska sama árið. „Það er auðvitað ákveðin
bjartsýni og brjálæði að standa í útgáfu á disk-
um þegar flestir gefa aðeins út rafrænt. Efnið
okkar er einstakt og tímalaust, sem kallar á að
búinn sé til fallegur gripur sem hægt er að
handfjatla,“ segir Arngerður og tekur fram að
Umbra leggi mikla áherslu á hönnun diska
sinna. „Við erum svo heppnar að hafa gott fólk
í kringum okkur, m.a. hönnuðina Ingu og Lilju
Birgisdætur sem hafa hjálpað okkur að búa til
einstaka gripi,“ segir Arngerður og hrósar
einnig happi yfir samstarfinu við Dimmu sem
gefið hefur út báða diska hópsins.
Tónlistarhópurinn Umbra var stofnaður
2014 og er, að sögn Arngerðar, skipaður tón-
listarkonum sem allar hafa brennandi áhuga á
fornri tónlist. „Við könnum ólíkar víddir tón-
listarinnar í okkar eigin útsetningum og
spuna,“ segir Arngerður og tekur fram að
óvenjuleg hljóðfærasamsetning eigi sinn þátt í
því að hópurinn hafi skapað eigin hljóðheim
sem lýsa megi sem tímalausum. „Lilja Dögg
sér að mestu um sönginn en við hinar tökum
gjarnan undir í röddum. Við leggjum mikið
upp úr því að vanda til raddsetninga og það er
ákveðin sérstaða fólgin í því að syngja meðan
leikið er á hljóðfæri á sama tíma í þessari teg-
und tónlistar,“ segir Arngerður.
Google vinur fólks eins og okkar
Meðal verka sem heyra má á diskinum eru
sjaldheyrð jólalög frá miðöldum, íslensk og
erlend, eins og Personent hodie og Green
groweth the Holly, og önnur þekktari lög á
borð við Hátíð fer að höndum ein og Coventry
Carol, allt í útsetningum Umbru. „Við héldum
okkar fyrstu jólatónleika 2015 og höfum haldið
þá árlega síðan, enda fannst okkur strax
spennandi að vinna með dekkri jólalög og
skoða aðallega gamalt efni, bæði íslenskt og
erlent,“ segir Arngerður og tekur fram að í
raun megi segja að Sólhvörf innihaldi safn
bestu jólalaga í túlkun Umbru.
Í ljósi þess að Umbra vinnur að stærstum
hluta með eldri tónlist liggur beint við að
spyrja Arngerði hvar Umbra leiti fanga og
hvort auðvelt sé að komast yfir gömul handrit.
„Við höfum grúskað í þjóðlagasafni Bjarna
Þorsteinssonar sem og bæði íslenskum og
erlendum handritum,“ segir Arngerður og við-
urkennir að nálgun hópsins kalli á bæði grúsk
og rannsóknarvinnu. „Við höfum leitað mikið
til Frakklands og Spánar með miðaldaefni og
við höfum töluvert leitað í smiðju Hildegard
von Bingen, tónskálds frá 12. öld. Við höfum
einnig verið með skandinavísk prógrömm og
unnið með norræn þjóðlög,“ segir Arngerður
og tekur fram að eitt af því sem heilli við gamla
tónlist sé hvað hún sé opin til túlkunar.
„Í raun er svo lítið vitað um hvernig tónlistin
var flutt á þessum tíma og litlar leiðbeiningar í
handritum, þannig að efnið er mjög opið til
túlkunar sem okkur finnst spennandi. Við er-
um ekki bara heillaðar af tónlistinni heldur
ekki síður textunum, þessum forna kveðskap.
Það er til svo margt gamalt efni sem er lítið
eða ekkert þekkt sem okkur finnst gaman að
grúska í og kynna fyrir fólki,“ segir Arngerður
og tekur fram að netið geymi talsvert af göml-
um handritum sem búið sé að skanna og gera
þannig aðgengileg. „Google er mikill vinur
fólks eins og okkar,“ segir Arngerður kímin.
Leika úr Rauðu bókinni á nýju ári
Innt eftir því hvort hópurinn leiki ekkert af
nýju efni segir Arngerður að þær hafi lítið gert
af því til þessa. „Við höfum þó spilað smávegis
eftir mig,“ segir Arngerður sem er í tónsmíða-
námi í Listaháskóla Íslands. „Reyndar er stutt
síðan við komum heim frá Kaupmannahöfn
þar sem við héldum vel sótta tónleika í Fri-
havnskirken með eigin efnisskrá auk þess sem
við frumfluttum nýtt verk eftir tónskáldið
Finn Karlsson í Koncertkirken á debút-
tónleikum hans á vegum Konunglega tónlist-
arháskólans í Kaupmannahöfn,“ segir Arn-
gerður og rifjar upp að Umbra hafi einnig
frumflutt Blóðhófni eftir Kristínu Þóru Har-
aldsdóttur við samnefnda ljóðabók Gerðar
Kristnýjar á Listahátíð í Reykjavík 2016.
Spurð hvað sé fram undan á nýju ári segir
Arngerður að hópurinn muni koma fram á
Kirkjulistahátíð í Hallgrímskirkju í júní og
flytja tónlist úr Rauðu bókinni, sem er handrit
frá Katalóníu. „Þetta efni er í miklu uppáhaldi
hjá okkur og okkur langar að taka það upp í
framhaldinu ef okkur tekst að fjármagna það
með styrkjum,“ segir Arngerður og tekur
fram að hópurinn sé einnig að vinna í upp-
tökum á Blóðhófni sem ætlunin sé að gefa út.
Þess má að lokum geta að Umbra fagnar
nýju jólaplötunni með tónleikum á vetrar-
sólstöðum, þ.e. fimmtudaginn 20. desember,
kl. 20 í Háteigskirkju. Yfirskrift tónleikanna er
Vetrarskuggi sem vísar til skammdegisins og
dekkstu skugga þjóðlífsins, til hjátrúarinnar
fornu og til trúleysisins á landið. „Vetrinum
má þó einnig eigna ákveðna hlýju,“ segir Arn-
gerður og bendir á að á þeim tíma var samvera
fólks í baðstofunum mikil við birtu lýsislamp-
ans. „Á meðan allar hendur tóku til starfa við
heimilisiðnaðinn voru sögur sagðar, vísur
kveðnar og þrátt fyrir kalt myrkrið ytra færð-
ist fólk andlega nær hvað öðru,“ segir Arn-
gerður og tekur fram að á tónleikunum muni
ríkja kyrrð og hugljúf stemning við kertaljós.
Sérstakir gestaleikarar á tónleikunum verða
þau Þórdís Gerður Jónsdóttir á selló og Matt-
hías Hemstock á slagverk. Miðar eru seldir á
tix.is og við innganginn. Allar nánari upplýs-
ingar um Umbru má nálgast á umbra-
ensemble.com/; facebook.com/umbra-
ensemble/ og soundcloud.com/umbraiceland.
Ljósmynd/Lilja Birgisdóttir
Ljúf jólastemning
Tónlistarhópurinn Umbra fagnar nýjum jóladiski með útgáfutónleikum á vetrarsólstöðum hinn 20. desember í Háteigskirkju.
Silja Björk Huldudóttir silja@mbl.is
Guðbjörg Hlín, Alexandra,
Lilja Dögg og Arngerður María.