Fréttabréf Ættfræðifélagsins - 01.09.2015, Blaðsíða 15

Fréttabréf Ættfræðifélagsins í september 2015
http://www.ætt.is aett@aett.is15
hún allnokkur ár í Viðey og annaðist Skúla Magnússon
fógeta í elli hans.
Á þeim árum sem Ragnheiðarnar tvær lögðu
leið sína saman til Viðeyjar var eitt með öðru sér-
stakt við lífið þar. Í eynni var starfrækt prentsmiðja.
Þar er til að taka að Hrappseyjarprent var flutt 1795
að Leirárgörðum þar sem Magnús Stephensen þá
bjó og var hann einn af eigendum prentverksins er
fáum árum síðar var sameinað Hólaprentsmiðju og
var þá um árabil eina prentstofa landsins. Um skeið
fylgdi prentsmiðjan prentaranum og var nokkur ár á
Beitistöðum en frá 1819 í Viðey uns hún 1844 var flutt
til Reykjavíkur, ásamt yfirprentara Helga Helgasyni
og útskrifuðum prentnema Einari Þórðarsyni. Allt eru
þetta atriði og nöfn sem eru kunn og eftirminnileg.
Bókaútgáfa í Viðey var fjölskrúðug, meira að segja
var þar prentuð biblía, þekkt sem Viðeyjarbiblía, og
hefur Magnús konferensráð í veldi sínu að líkum haft
hönd í bagga með útgáfumálum.
Ostur og sultutau
Magnús Stephensen var maður nútímans og upplýs-
ingarinnar. Telpunni Ragnheiði Pálsdóttur þótti fjöl-
breyttur matur og nýstárlegur á borðum hans, m.a.
ostar og sultutau í einum rétti og sagði hann það vera
franskan sið. Magnús lék fyrir þær á flautu, kenndi
telpunni að taka sporið og fræddi þær um ýmislegt
erlendis frá, bæði atburði og siði manna.
Hann sagði þeim einnig frá ævintýrinu um Jörund
hundadagakonung hér á landi árið 1809, á tímum
Napóleonsstyrjaldanna. Magnús sem opinber emb-
ættismaður átti hlut að málefnum hundadagakon-
ungsins og því sem þá gekk á hér um slóðir. Magnús
Stephensen dómstjóri andaðist árið 1833 og saknaði
telpan heimsóknanna út í Viðey, en vinafólk og ætt-
menni ömmu hennar var þá mestallt flutt þaðan.
Ragnheiður Pálsdóttir hefur sagt svo frá að síðasta
sumarið sem hún var á Elliðavatni hefði henni þótt
ungur maður koma til sín í draumi og biðja sín en hún
spyrja hvaðan hann væri. Hann kvaðst vera að vestan.
Ekki gat hún kennt þennan mann frá öðrum þeim er
hún kannaðist við.
Draumurinn rætist
Eftir lát ömmu sinnar í ágúst 1840 fór Ragnheiður
frá Elliðavatni og á heimili Jóns Thorstensen land-
læknis og konu hans Elínar Stefánsdóttur, amtmanns
á Hvítárvöllum, Ólafssonar, Stephensen.
Þegar Ragnheiður Pálsdóttir, á heimili Elínar
frænku sinnar og Jóns læknis, sá Þorkel Eyjólfsson í
fyrsta sinn, er hann mætti þar sem nýi heimiliskenn-
arinn, kvað hún sér hafa hnykkt við því þar þóttist hún
kenna hinn sama mann og kom til hennar í draumn-
um.
Kynntust þau þarna Þorkell og Ragnheiður, dróg-
ust hvort að öðru og hétu hinu trú sinni og tryggð. Var
Ragnheiður þá rétt rúmlega tvítug en Þorkell liðlega
25 ára og nýkominn frá prófborði í Bessastaðaskóla.
Faðir Ragnheiðar, séra Páll prófastur í Hörgsdal, var
á ferð í Reykjavík sumarið 1843 og sagði hún honum
þá frá sínum málefnum. Samþykkti hann fúslega þann
ráðahag því gott eitt hafði hann af Þorkeli spurt.
Þorkell var vígður til prests 19. maí 1844 og sama
dag voru þau Ragnheiður gefin saman í Dómkirkjunni
í Reykjavík. Þorkell þjónaði prestaköllunum Ásum
í Skaftártungu, Borg á Mýrum og Staðarstað á
Snæfellsnesi, alls í rúm 46 ár. Hann lést í desember
1891.
Eftirmæli
Líkt og vant er um konur á þessum tíma er þeirra lít-
ið getið opinberlega. Hefur þó fundist lítið eitt um
Ragnheiði tengt andláti hennar 1905:
ÞJÓÐÓLFUR - í júlílok 1905–smáfregn.
Látin er í Reykjavík 13. júlí 1905 Ragnheiður
Pálsdóttir f. 12. júní 1820.
Jarðsett 20. júní 1920 kl. 11 ½ frá Lindargötu 10.
Þessarar merku konu verður minnst síðar hér í
blaðinu.
ÞJÓÐÓLFUR 28. september 1906–Eftirmæli.
(Ath. hér er að mestu sleppt því efni er áður hefur
komið í meginmáli/Bj.E.)
Um það leyti gerðist heimiliskennari Jóns lækn-
Páll Pálsson prestur í Hörgsdal Vestur-Skaftafellssýslu.
Hann var faðir Ragnhildar Pálsdóttur.