Morgunblaðið - 16.02.2019, Síða 46

46 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 16. FEBRÚAR 2019
Ljósmyndir Rutar og Silju
Skipholti 31 • 105 Reykjavík • Sími 568 0150
Opið virka daga 10-17 • www.rut.is • Ljósmyndir Rutar og Silju
Einstök
minning
Fermingar-
myndatökur
Askalind 4 | Kópavogi | Sími 564 1864 | vetrarsol.is
40 ár
á Íslandi
Snjóblásarar í
öllum stærðum
og gerðum
Hágæða snjóblásarar frá
Stiga
ST5266 PB
TÓNLIST
Arnar Eggert Thoroddsen
arnareggert@arnareggert.is
Tvíeykið ROHT samanstenduraf þeim Júlíu Aradóttur ogÞóri Georg Jónssyni. Þau
hafa verið giska öflugir merkis-
berar íslensks neðanjarðarrokks
undanfarin ár, og þá í gegnum ýmis
mismunandi verkefni. Blæbrigðin
hafa verið ólík á milli verkefna, en í
gegnum ROHT er það brjáluð og
þyngslaleg keyrsla sem blífur.
Þannig grípur Iðnsamfélagið og
framtíð þess um kverkarnar á þér
frá fyrsta tóni og sleppir ekki tök-
unum í þeim átta lögum sem plöt-
una prýða. Bera þau nöfn eins og
„Ekki neitt“, „Get ekki meira“ og
„Ekki snerta mig“.
Níhílísk stemning,
eins og lögin og
plötuheitið bera
með sér en samt,
það er einhver
gáski í gangi um
leið. Erfitt að útskýra, en sum lögin
fara það langt yfir strikið að bros-
viprur koma á andlitið. Á sama
tíma er ofsinn svakalegur. Þórir
syngur úr sér lungu og lifur, t.d. í
„Get ekki meira“ þar sem hann
öskrar, líkt og hann sé gjörsamlega
búinn á því: „ÉG GET EKKI
MEIRA! ÉG Á MÉR ENGAR MÁLS-
BÆTUR!“. Skuggalegt, myrkt,
skemmtilegt og rokkandi. Þetta
getur farið saman og ROHT landar
þessu öllu saman með glans. Tón-
listin er merkilegur samsláttur af
einslags ensku rustapönki („crust
Myljandi rokkkeyrsla
Rokktvíeyki Júlía Aradóttir og Þórir Georg Jónsson skipa ROHT.
punk“) og vélatónlist („industrial“),
líkt og Reptilicus hefðu ákveðið að
henda í plötu með Amebix. Gítar-
hljómurinn er feitur og sargandi,
hljóðmyndin jafn svarthvít og um-
slagið. Eða eins og félagi minn,
Árni Matthíasson, orðaði það: „Ein-
falt en frábærlega kraftmikið rokk
með hápólitískum heimsósóma-
textum … keyrslan er grimm,
hljómurinn hrár og Þórir orgar
textana af miklum krafti.“ Tónlist
er tilfinning, tónlist er viðhorf eða
„attitjúd“ og fáar íslenskar sveitir
nústarfandi skilja það betur.
ROHT gaf fyrst út fimm laga
demó í mars 2016, sem var gefið út
á forláta hljómsnældu. Hljómurinn
er til muna hrárri þar, söngröddin
ekki jafn knýjandi og hér og raf-
hljóð og -ásláttur undir groddalegri
spilamennskunni. Ári síðar, febrúar
2017, kom BLÓÐ?/?HNEFINN?/
?LÍF út, þriggja laga verk með sam-
nefndum lögum. Tveimur mánuð-
um síðar kom svo fimm laga sjö-
tomma út á Iron Lung, undir
heitinu ROHT, og var þá tónlistin
farin að færast nær því sem við
heyrum hér. Síðasta sumar kom svo
út deiliplata með Döpur, sem er
verkefni Krumma sem er kenndur
við Mínus. Nóg um umsvif eins og
sést, og þessi kaldi hljómur þar sem
engin grið eða afsláttur eru í boði,
hefur mótast hægt og örugglega.
Annað sem er lofsvert hvað þetta
verkefni varðar er fagurfræðin, allt
er svart og hvítt, letrið alltaf stórt
og stæðilegt – hart. Þá eru varla til
ljósmyndir af sveitinni og upplýs-
ingar af skornum skammti hvað til-
urð og boðskap sveitarinnar varð-
ar. Allt er þetta í góðu jafnvægi við
tónlistina sem boðið er upp á.
Vegur ROHT erlendis er þá
varðaður fallegum orðum og aðdá-
endur neðanjarðarrokks á al-
þjóðavísu hafa spennt upp eyrun,
enda lítið annað hægt, slík eru gæði
efnisins. Platan kemur út á banda-
ríska merkinu Iron Lung Records
sem er með bækistöðvar í Seattle,
virt fyrirtæki á sviði neðanjarð-
artónlist sem fer út að mörkum
þess mögulega. Pressaði fyrirtækið
500 vínyleintök af plötunni en auk
þess er hægt að heyra plötuna á
Bandcamp.
Eða eins og segir í „Ekki
snerta mig“: „EKKI SNERTA MIG!
ÉG ER AÐ SPRINGA!!!“
» Annað sem er lofs-vert hvað þetta verk-
efni varðar er fagur-
fræðin, allt er svart og
hvítt, letrið alltaf stórt
og stæðilegt – hart.
Dúettinn ROHT átti
eina allra bestu rokk-
plötu síðasta árs, plöt-
una Iðnsamfélagið og
framtíð þess.
Valgerður Þ. Jónsdóttir
vjon@mbl.is
„Ég hef alltaf verið heillaður af
hvernig Tom Cruise talar og svarar
spurningum í viðtölum í fjölmiðlum.
Honum tekst ævinlega að koma því
að hann sé bara venjuleg manneskja
og fer með alls konar klisjur um
sjálfan sig sem slíka. Hann hefur
náttúrlega ekki hugmynd um hvern-
ig er að vera venjulegur og lýsir sér
bara eins og hann heldur að venju-
leg manneskja sé eða hann heldur
að fólk haldi að venjuleg manneskja
sé,“ segir Adolf Smári Unnarsson,
handritshöfundur leikverksins Takk
fyrir mig, sem leikhópurinn Venju-
legt íslenskt fólk frumsýnir kl. 20 í
Iðnó á mánudaginn kemur.
Adolfi Smára, sem er á síðustu
önn á sviðshöfundabraut í Listahá-
skóla Íslands, er engin launung á að
téð kvikmyndastjarna sé að hluta
innblásturinn að leikritinu, sem
hverfist um stóru spurninguna hver
sé venjulegur. Leikararnir Vilhelm
Neto, Júlíana Liborius, Fjölnir
Gíslason og Hildur Ýr Jónsdóttir,
sem í vor ljúka öll leikaranámi frá
Alþjóðlega leiklistarskólanum í
Kaupmannahöfn, leita svara við
þessari margslungnu spurningu
undir leikstjórn Matthíasar
Tryggva Haraldssonar og tónlist
Friðriks Margrétar.
Óvenjuleg verklýsing
Svo vitnað sé í vefsíðu leikhópsins
var hann stofnaður á þessu ári til
þess að spyrja spurninga um venju-
legt íslenskt fólk sem fer á venjuleg
íslensk leikrit. Ennfremur er tekið
fram að Venjulegt fólk samanstandi
af mjög venjulegu fólki sem taki að
sér óvenjuleg verk.
Verklýsingin bendir vissulega til
að Takk fyrir mig sé óvenjulegt
verk. Adolf Smári samsinnir, en
segir leikritið þó fjalla um venjulegt,
íslenskt fólk. Fólk sem óvart finnur
sig í þeim aðstæðum að vera statt á
leiksviði og hafa af einhverjum
ástæðum boðið fólki í leikhús. „Síð-
an byrjar fólkið bara á sýningunni
og veit sjálft varla hvað það er að
fara að gera,“ úrskýrir leikskáldið
og heldur áfram:
„Kannski talar fólkið á sviðinu af
sér, eða segir ekki neitt, gleymir
jafnvel að syngja lög, sem áttu að
koma áhorfendum í stuð og þar
fram eftir götunum. Þetta er svolítið
eins og martröð hins venjulega
manns, sem fer í leikhús og er dreg-
inn upp á svið.“
En vitaskuld hafa fjórmenning-
arnir ekki verið dregnir nauðugir
upp á svið. Þeir eru að leika í leik-
riti, áréttar Adolf Smári. „Leikar-
arnir fengu textann í hendurnar í
upphafi æfinga, þar sem þeir gátu
rifið hann í sig, breytt, spunnið upp
úr, gert úr honum lag, hreyfingu eða
hvaðeina sem þeim dettur í hug.
Mér finnst þessi aðferð að vinna
með textann og rannsaka hann mjög
áhugaverð.“
Tilraunir með texta
Til að fyrirbyggja misskilning
segir Adolf Smári að tilraunirnar
með textann séu eingöngu gerðar á
æfingum áður en verkið fer á fjal-
irnar í leikhúsinu. Þar sé hins vegar
hvergi hvikað frá handritinu, sem
þróaðist með þessum hætti á æf-
ingaferlinu. „Við erum öll búin að
vinna með textann, leikritið er sér-
listaverk, síðan verður sýningin
annað listaverk.“
Adolf Smári var byrjaður á hand-
ritinu þegar bekkjarsystkinin frá
danska listaskólanum báðu hann um
að skrifa fyrir sig verk. Hann ein-
faldlega lauk skrifunum og hafði
forgöngu um aðkomu þeirra Matt-
híasar Tryggva og Friðriks, en þeir
hafa allir unnið mikið saman.
„Mér finnst niðurstaða vera eitt-
hvað sem vísindamenn koma með,
ekki listamenn, því þeir eru alltaf að
spyrja,“ segir Adolf Smári þegar
hann er spurður hvort leikritið svari
því hvað sé að vera venjulegur. Svo
fer hann út í heimspekilegar vanga-
veltur: „Þegar maður er að reyna að
vera venjulegur þá verður maður
óvenjulegur, enda er ekki hægt að
vera venjulegur því hugtakið er sí-
breytilegt og persónulegt hjá hverj-
um og einum.“
Adolfi Smára finnst svolítið snúið
að skilgreina leikritið sem gaman,
drama, ádeilu eða eitthvað annað,
eiginlega sé það blanda af svo
mörgu og sjálfum finnist honum það
rosalega fyndið. „Fólkið sem er
óvart búið að bjóða okkur í leikhús,
er svo þrúgandi í venjuleika sínum
að það er nánast ógnvekjandi,“ segir
hann.
Hinn þrúgandi venjuleiki
 Nýstofnaður leikhópur, Venjulegt íslenskt fólk, frumsýnir leikverkið Takk fyrir mig eftir Adolf
Smára Unnarsson  Hvað er að vera venjulegur?  Tom Cruise var að hluta til innblástur
Listamannateymi F.v. Adolf Smári Unnarsson, Matthías Tryggvi Haraldsson og Friðrik Margrétar.