Morgunblaðið - 16.02.2019, Page 49

MENNING 49
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 16. FEBRÚAR 2019
Valgerður Þ. Jónsdóttir
vjon@mbl.is
„Ég vinn mikið með tíma og hreyf-
ingu – breytingu úr einu ástandi yfir í
annað. Tíminn hefur verið mér sér-
staklega hugleikinn í listinni síðustu
tvo áratugina eða svo. Stundum
bregð ég svolítið á leik með honum,
rugla jafnvel tímaskynið og teygi
tímann,“ segir Tumi Magnússon
myndlistarmaður sem á laugardag-
inn var opnaði sýningu sína Áttir í
Listasafninu á Akureyri. Þar birtast
tíminn og hreyfingin í vídeó- og
hljóðinnsetningum sem rýmisvið-
burðir í tveimur sölum og litlum
hljóðskúlptúrum ásamt tveimur
veggteikningum í þeim þriðja.
Önnur vídeó- og hljóðinnsetningin,
sem nefnist Áttir eins og sýningin, er
varpað á fjóra stóra skjái í öðrum
salnum. Í hinum, löngu og mjóu
rými, birtist innsetningin, Fótganga,
á tólf 24 tommu skjáum sem eru
hafðir alveg niðri við gólf, og sýna
fætur á hreyfingu.
Öfugt við Áttir sjást engir fætur í
því verki heldur bara jörðin, sem
listamaðurinn filmaði á göngu sinni,
og gestir heyra fótatak hans. „Ég er
búinn að laga hljóðið til í tíma þannig
að fótatakið í báðum innsetningunum
er í takt, enda hljóðið ekki síður mik-
ilvægt en myndirnar á skjánum. Öll
verkin á sýningunni hverfast um ein-
hvers konar hreyfingu, aðallega
hreyfingu fólks á gangi,“ segir Tumi
og gengur inn í þriðja salinn, sem
hýsir tvo hljóðskúlptúra úr fundnum
hlutum og tvær veggteikningar af
símanúmerum.
Hljóðið sem þýtur hjá
Spurður hvers konar „fundnir
hlutir“ myndi ytri umgjörð hljóð-
skúlptúranna, segir Tumi þá að
þessu sinni annars vegar vera lítið
borð og hins vegar vegglampa, sem
hann hafi fundið í búð með notaða
hluti. Síðan hafi hann lagað hlutina
svolítið til og bætt í þá hljóði.
Geturðu lýst nánar?
„Hljóðið er eitthvað sem þýtur
framhjá báðum hlutunum; annar
hluturinn stendur á gólfi, hinn hangir
á vegg. Öðru hvoru, kannski á mín-
útu fresti, heyrir maður eitthvað fara
framhjá þeim; Bypass eins og ég
kalla verkin einu nafni, af því að ég
hef ekki ennþá fundið rétta íslenska
orðið.
Þú nefndir líka veggteikningar af
símanúmerum, hvernig er hægt að
teikna símanúmer?
„Þegar maður hringir úr takka-
símanum sínum, verður til ákveðin
teikning sem speglast í ferli fingurs-
ins yfir lyklaborðið. Þessar síma-
númerateikningar eru engin nýlunda
hjá mér, ég hef öðru hvoru gert
svona verk alveg frá árinu 2002, ým-
ist á pappír eða fundnar plötur.“
Símanúmeraverkin eru engin smá-
smíði, heldur þekja þau næstum tvo
heila veggi. Á löngum listferli hefur
Tumi enda fremur fengist við stærri
verk en smærri. Stundum eru fyrir-
myndirnar þó ofursmáar en verða
tröllauknar í verkunum, til dæmis
risastórar ljósmyndir af hans eigin
nefi, munni eiginkonunnar, eyra son-
ar hans og auga dótturinnar á sýn-
ingunni Fjölskylduportrett árið 2000
í Listasafni Íslands.
Margir miðlar myndlistar
Síðan Tumi útskrifaðist frá Mynd-
lista- og handíðaskóla Íslands og síð-
ar AKI í Enschede í Hollandi hefur
hann unnið við flesta miðla myndlist-
arinnar.
„Í náminu var ég aðallega að fást
við 8 mm kvikmyndir, ljósmyndir og
smáskúlptúra. Upp úr 1980 til alda-
móta fór ég meira yfir í málverk í
hlutbundnum stíl sem þróuðust
smám saman í átt að hugmyndalegu
málverki og innsetningum þar sem
tíminn og rýmið eru aðalviðfangs-
efnið. Um svipað leyti byrjaði ég að
nota meira ljósmyndir og fella þær
inn í rými sem einangraða hluti
þannig að þær pössuðu á heilan vegg
og úr varð samruni á milli myndar og
veggsins.“
Spurður hvort sjá megi persónu-
einkenni í verkum hans í hinum
mörgu miðlum myndlistarinnar, seg-
ir Tumi það felast í nálgun hans á við-
fangsefninu og hugsuninni að baki.
„Það eru því alls konar karakter- og
höfundareinkenni í verkunum mín-
um, sem koma kannski fram á mis-
munandi hátt með mismunandi að-
ferðum. Ég hef alltaf haft dálítið
gaman af að breyta til og finna ein-
hverjar nýjar vinnuaðferðir, þótt ég
sé auðvitað í grunninn alltaf sami
maðurinn.“
Og sá maður var prófessor við
Listaháskóla Íslands frá 1999 til
2005, þar til hann var ráðinn prófess-
or við Konunglegu listaakademíuna í
Kaupmannahöfn og fluttist búferlum
til borgarinnar. Þar býr hann enn og
hefur „bara“ verið starfandi mynd-
listarmaður, eins og hann segir, síðan
hann hætti að kenna árið 2011. Hann
kveðst halda eina eða tvær einkasýn-
ingar á hverju ári og alltaf taka þátt í
einhverjum samsýningum á Íslandi
sem og í Danmörku og öðrum lönd-
um.
Listamannavinna
Eins og títt er um Íslendinga sem
búa í útlöndum, talar hann um Kaup-
mannahöfn sem heima þegar hann er
á Íslandi og öfugt. „Ég er með vinnu-
stofu heima í Kaupmannahöfn, þar
sem ég vinn flest mín verk og alla eft-
irvinnsluna, klippingu og þvíumlíkt,“
segir Tumi, sem dvelur á hverju
sumri á Íslandi, mest á Seyðisfirði.
Sýningin Áttir stendur í tvo mán-
uði og listamaðurinn verður hér á
landi í einn. Spurður hvort hann
verði í fríi eða við vinnu svarar hann
að eins og aðrir listamenn viti hann
aldrei almennilega hvenær hann sé í
fríi eða að vinna – listin sé vinna og
vinna listin.
Morgunblaðið/Hari
Heima og heiman Tumi Magnússon á vinnustofu föður síns, Magnúsar Pálssonar myndlistarmanns í Reykjavík.
Áttir Vídeó- og hljóðinnsetningin Áttir birtist á fjórum stórum skjáum.
Tímaskyn Tuma
 Tíminn og rýmið eru viðfangsefni Tuma Magnússonar á sýningunni Áttir í Listasafninu á
Akureyri  Vídeó- og hljóðinnsetningar  Hljóðskúlptúrar og veggteikningar
Útón, þ.e. Útflutningsmiðstöð ís-
lenskrar tónlistar og STEF, Sam-
band tónskálda og eigenda flutnings-
réttar, halda námskeið um tónlistar-
forleggjara (e. publishing) á Kex
hosteli um helgina. Hefst það kl. 9 í
dag og lýkur kl. 16 og kl. 10 á morgun
og lýkur kl. 16.30. Á námskeiðinu
verður farið yfir grunnatriði er varða
tónlistarforleggjara (e. music publ-
ishing) fyrir tónlistarmenn, umboðs-
menn, og aðra sem áhuga hafa á tón-
listariðnaðinum, að því er fram
kemur í tilkynningu.
Þar segir að tónlistarforleggjarar
séu ekki útgáfufyrirtæki heldur höf-
undarréttarfyrirtæki á frjálsum
markaði og að lítil hefð sé fyrir tón-
listarforleggjurum hér á landi sökum
þess að STEF hafi séð um skráningu
verka og söfnun tekna fyrir opinber-
an flutning. „Með minnkandi sölu
geisladiska hefur tekjumódel tónlist-
arfólks færst meira yfir í sölu tónlist-
ar í hverskonar myndefni og flutning
á öðrum vettvangi og þar hefur
myndast meiri hvati fyrir tónlistar-
forleggjara að vinna að flutningi á
ýmsum vettvangi, meðal annars í
myndefni og af öðrum höfundum,
sem dæmi,“ segir í tilkynningunni.
Hins vegar sé umhverfið að breytast
hratt og svokallaðir tónlistarforleggj-
arar eða „publishing“ fyrirtæki hafi
sýnt íslenskum tónlistarmarkaði
áhuga í meira mæli en áður. Því sé
nauðsynlegt að bjóða upp á frekari
fræðslu um fyrirbrigðið áður en fólk
fari að skrifa undir samninga. Nokk-
uð hefur verið um
að fólk hafi skrif-
að undir samn-
inga við tónlistar-
forlög án þess að
leita lögfræðiálits.
Umræðuefni
námskeiðsins
verða af ýmsu tagi
og þá m.a. rætt
um hvert sé hlut-
verk tónlistarforleggjara, hvaða þjón-
ustu þeir veiti, rætt um samninga við
tónlistarforleggjara og hvað beri að
varast hvað þá varðar. Þá verður
einnig fjallað um hvernig tónlistar-
forleggjarar koma að leyfissamn-
ingum og hljóðsetningarsamningum
(sync), vinnu meðhöfunda eða „co-
writing“ eins og það heitir á ensku og
hverju tónlistarmenn eiga að leita eft-
ir þegar þeir velja sér tónlistar-
forleggjara. Margir erlendir fyrirles-
arar verða á námskeiðinu, m.a.
Kerstin Mangert frá Arctic Rights
Management í Noregi, Pam Lewis
frá Rudden, Plutonic Group í Bret-
landi, Colm O’Herlihy frá hinu ís-
lenska Bedroom Community, Guðrún
Björk Bjarnadóttir frá STEF, Atli
Örvarsson tónskáld og tónlistarmað-
urinn Ben Frost.
Skráning á námskeiðið fer fram
með pósti á netfangið info@stef.is og
þarf að gefa upp tengiliðaupplýsingar
og kennitölu. Námskeiðið kostar kr.
7.900 og er hádegismatur innifalinn
og aðrar veitingar . Meðlimir STEF
fá 20% afslátt.
Fræðst um forleggjara
Atli Örvarsson
Fermingarblað
Morgunblaðsins
kemur út föstudaginn 15. mars
Fermingarblaðið er
eitt af vinsælustu
sérblöðum
Morgunblaðsins.
Fjallað verður um
allt sem tengist
fermingunni.
NÁNARI UPPLÝSINGAR GEFUR:
Katrín Theódórsdóttir
Sími: 569 1105 kata@mbl.is
PÖNTUN AUGLÝSINGA:
Til mánudagsins 11. mars.
SÉRBLAÐ