Morgunblaðið - 08.04.2019, Page 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 8. APRÍL 2019
Dalvegi 10-14, 201 Kópavogi - Sími: 555-1212 - handverkshusid.is
Opið frá kl. 8 - 18 virka daga og 12 - 16 laugardaga
TORMEK T-4
Vinsæla brýnsluvélin
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
„Frjáls innflutningur á fersku
ófrosnu kjöti er öruggasta leiðin
til að fjölga í stórum stíl lyfja-
ónæmum sýklum sem til landsins
koma,“ segir doktor Vilhjálmur
Ari Arason læknir. „Fyrirhugaðar
mótstöðuaðgerðir ná ekki til
slíkra sýkla nema að litlu leyti. Á
Íslandi höfum við verið að mestu
laus við þær flórubakteríur sem
eru orðnar ónæmar fyrir algeng-
ustu sýklalyfjunum erlendis. Slík-
ar bakteríur valda algengustu
sýkingum í fólki, svo sem í þvag-
færum, í görn og gallvegum, sár-
um, húð, beinum og svo fram-
vegis. Augljóst má vera hvert
vandamálið verður ef lyfin virka
ekki lengur á algengustu tilfall-
andi sýkingar.“
Mengar þúsund
sinnum meira
Sjávarútvegs- og landbún-
aðarráðherra hefur á Alþingi lagt
fram frumvarp til laga sem heim-
ila myndi frjálsan innflutning á
fersku ófrosnu kjöti og ýmsu ný-
meti. Yrði slíkt að uppfylltum
ýmsum skilyrðum um heilnæmi og
öruggan uppruna. Þessar ráða-
gerðir eru umdeildar og sjón-
armið um aukna sjúkdómahættu
vega þungt. Þegar er hrátt kjöt
flutt til landsins í stórum stíl sem
frystivara og það segir Vilhjálmur
Ari veita ákveðna vörn fyrir miklu
smiti flórubaktería í flutningi og
verslunum. En á fyrri stigum,
þegar dýri er slátrað, mengast
kjötið í flestum tilvikum af flóru
dýrsins úr görn. Í sumum tilvikum
einnig úr öndunarvegi þess og af
yfirborði skrokks.
„Frostið heftir vöxtinn og
hindrar leka úr kjötinu í umhverfi
og í aðrar vörur. Ég hef sagt að
ófrosið kjöt geti smitað þúsund
sinnum meira en frosið. Ef mark-
mið er að hindra smit flórubakt-
ería, sem að stórum hluta eru
sýklalyfjaónæmar, ættum við að
flytja kjötið frosið alla leið til
neytandans.Þannig eru minni lík-
ur á að kjötið smiti í kringum sig.
Slíkt gerist auðveldlega við snert-
ingu og hugsanlega lekar umbúð-
ir: smit úr vökva af kjöti sem
seytlað getur í nærliggjandi um-
hverfi og vörur. Þess vegna í inn-
kaupapokann og loks með fingr-
unum ofan í okkur,“ segir
Vilhjálmur
Megum ekki taka áhættu
Undanfarið hafa þau sjónar-
mið komið fram, til dæmis frá
dýralæknum, að öllu sé óhætt; svo
öflugt sé matvælaeftirlit í Evrópu,
hvaðan kjötið kemur til Íslands.
Um þetta sjónarmið segir Vil-
hjálmur að eftirlitið nái fyrst og
fremst til matareitrunarsýkla eins
og kamfýlóbakters og salmonellu.
Kjöt og kjúklingar geti í allt að
helmingi tilvika verið smitað af
sýklalyfjaónæmum flórubakt-
eríum; það er í öðrum hverjum
kjötbita eða kjúklingi. Í sumum
löndum þykir slíkt ekki tiltöku-
mál. Dæmi séu um svona ástand í
nágrannalöndum okkar, svo sem í
Svíþjóð og Danmörku. Almennt sé
raunin þessi, viðloðandi í flestum
löndum og fari vandinn vaxandi,
að sögn Vilhjálms.
„Sýklalyfjaónæmi skapast
fyrst og fremst af dreifingu
ónæmra stofna sem hafa orðið til
löngu áður með stökkbreyttum af-
brigðum og jafnvel genflutningi
milli tegunda og stofna sýklinga
sem sýklalyf vinna ekki á. Raun-
veruleikinn er allt annar á Íslandi,
að við tölum ekki um landbún-
aðinn þar sýklalyfjanotkun er
mjög lítil og minni en hjá flestum
öðrum þjóðum.Við megum því
ekki taka áhættuna; að flytja inn
ferskt ófrosið kjöt með allri þeirri
sýklalyfjaónæmu flóru sem þá
kæmi nánast á færibandi. Það er
álíka viturleg ákvörðun að heim-
ila innflutning á hráu ófrosnu
kjöti og að segja handþvott á spít-
ölum óþarfan sem og aðrar skyn-
samlegar smitvarnir,“ segir Vil-
hjálmur og bætir við:
„Lýsa má vaxandi ónæmi fyr-
ir sýklalyfjum sem einni mestu og
ógnvænlegustu heilbrigðisvá 21.
aldarinnar. Alvarlegar sýkingar
sem hefur mátt meðhöndla og
lækna með kraftaverkalyfjum 20.
aldar verða aftur algengar og lífs-
hættulegar. Pólitíkin í dag virðist
stefna í þá átt að frjáls innflutn-
ingur meðal annars á hráu
ófrosnu kjöti verði heimilaður
sem gengur gegn þeim meg-
inmarkmiðum Alþjóðaheilbrigðis-
málastofnunarinnar WHO að
hefta með öllum skynsamlegum
ráðum útbreiðslu sýklalyfja-
ónæmis.“
Aukin hætta á sýklalyfjaónæmi með innflutningi á fersku kjöti
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Læknir Fyrirhugaðar mótstöðuaðgerðir ná ekki til ónæmra sýkla nema að litlu leyti, segir Vilhjálmur Ari.
Ógnvænleg heilbrigðisvá
 Vilhjálmur Ari Arason fædd-
ist árið 1956 og ólst upp í
Reykjavík. Heimilislæknir frá
læknadeild HÍ 1991, en starfar
nú á slysa- og bráðamóttöku
LSH. Doktorspróf frá 2006 og
klínískur dósent við Heilsu-
gæslu höfuðborgarsvæðisins
2009-2015. Situr í
Sóttvarnaráði sem fulltrúi
Læknafélags Íslands, skipaður
af heilbrigðisráðherra árið
2013.
Hver er hann?
Í Morgunblaðinu á laugardag mátti
sjá auglýsingu frá embætti land-
læknis sem óskaði eftir því að taka á
leigu skrifstofuhúsnæði á höfuðborg-
arsvæðinu til tíu ára, fullbúið til
notkunar. Í fréttum RÚV í gærkvöld
var svo greint frá því að embættið
þyrfti að flytja vegna myglu í núver-
andi húsakynnum, sem eru í gömlu
heilsuverndarstöðinni við Baróns-
stíg.
Ágreiningur er milli landlæknis-
embættisins og eiganda hússins um
orsakir myglunnar. Óháður mats-
maður skilaði áliti sínu í síðustu viku,
en áður hafði álit tveggja matsaðila
stangast á. Þeir höfðu rannsakað
húsnæðið fyrir hönd eiganda hússins
annars vegar og embættis landlækn-
is hins vegar. Eigandi hússins hefur
sakað landlæknisembættið um van-
rækslu sem leitt hafi til myglu og
skemmda í húsnæðinu. Því hafnar
landlæknir.
Þriðjungur starfsmanna land-
læknisembættisins hefur fundið fyr-
ir áhrifum myglu í húsnæðinu að
Barónsstíg. Embættið hefur verið
þar til húsa í átta ár.
Ekki náðist í Ölmu D. Möller,
landlækni, við vinnslu fréttarinnar í
gærkvöldi og þá sagðist Svandís
Svavarsdóttir, heilbrigðisráðherra,
ekki ætla að tjá sig um málið að svo
stöddu. jbe@mbl.is
Landlæknir flýr myglu
 Ágreiningur milli eiganda og embættisins um orsakirnar
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Mygla Hús embættis landlæknis.
Andri Yrkill Valsson
yrkill@mbl.is
Áætlað er að rafræn atkvæða-
greiðsla Starfsgreinasambandsins
og aðildarfélaga þess um nýjan
kjarasamning, svokallaðan lífskjara-
samning, hefjist í lok vikunnar. End-
anleg útfærsla er ekki ljós en verður
að öllum líkindum ákveðin í dag.
Fram að atkvæðagreiðslu munu fé-
lögin halda kynningarfundi um allt
land.
Björn Snæbjörnsson, formaður
Starfsgreinasambandsins, segir að
ekki verði um sameiginlega at-
kvæðagreiðslu allra aðildarfélaga að
ræða. Greidd séu atkvæði í hverju
félagi fyrir sig og niðurstöður kynnt-
ar í hverju félagi, en unnið sé í sam-
einingu að undirbúningi og útfærslu
atkvæðagreiðslunnar sem er nokkuð
umfangsmikil vinna. Björn segist
reikna með að atkvæðagreiðslan
hefjist klukkan 13, föstudaginn 12.
apríl, og standi yfir til klukkan 16
þriðjudaginn 23. apríl.
Viðar Þorsteinsson, framkvæmda-
stjóri Eflingar, segir að félagið muni
vinna þétt með Starfsgreinasam-
bandinu varðandi útfærslu atkvæða-
greiðslunnar. Félagið hefur boðað
þrjá kynningarfundi um samninginn
í vikunni á þremur tungumálum; ís-
lensku, ensku og pólsku.
„Það er mikilvægt að þessi gögn
séu þýdd og við höfum rutt brautina í
verkalýðshreyfingunni um að þýða
allt á ensku og pólsku. Við leggjum
áherslu á það,“ segir Viðar, en auk
þess sem samningurinn verður
kynntur fram að atkvæðagreiðslu
verður ýmiskonar kynningarefni
framleitt fyrir félagsmenn.
Ekki öll félög í samfloti
Ekki eru þó öll félög sem verða í
samfloti varðandi atkvæðagreiðsl-
una. Ragnar Þór Ingólfsson, formað-
ur VR, segir að atkvæðagreiðsla fé-
lagsins og Landssambands
verlsunarmanna muni líklega hefjast
aðeins fyrr, eða á fimmtudag. Út-
færsluatriði verði ákveðin í dag.
„Ég á von á því að niðurstöðurnar
verði kynntar á svipuðum tíma, þó
dagsetning atkvæðagreiðslu verði
ekki sú sama hjá félögunum,“ segir
Ragnar við Morgunblaðið. Samning-
urinn verður kynntur formönnum
deilda verslunarmannafélaganna
klukkan 11 í dag og þá mun VR
kynna samninginn á almennum
kynningarfundi félagsins í kvöld.
„Við skynjum almenna ánægju og
að sama skapi ákveðinn létti að
samningar hafi náðst. Það mun
örugglega taka tíma fyrir fólk að átta
sig á umfanginu og hvað er í húfi í
samningunum,“ segir Ragnar Þór.
Samningur
í dóm félaga
 Atkvæðagreiðslur hefjast í vikunni
Morgunblaðið/Hari
Atkvæðagreiðsla Halldór Benjamín Þorbergsson, framkvæmdastjóri SA,
og Ragnar Þór Ingólfsson, formaður VR, við undirskrift kjarsamningsins.
Lífskjarasamningur
» Undirritaður á miðvikudags-
kvöld af tæplega 30 stéttar-
félögum eftir langar viðræður
við Samtök atvinnulífsins.
» Fer nú í dóm félagsmanna í
rafrænni atkvæðagreiðslu sem
skal vera lokið 24. apríl.
» Atkvæðagreiðslan ekki
sameiginleg og niðurstöður
verða kynntar í hverju félagi
fyrir sig.