Bæjarblaðið - 07.05.1981, Page 9

Bæjarblaðið - 07.05.1981, Page 9
Engan óróður, takk! Leikritið Atómstöðin — Norðan- stúlkan eftir Halldór Laxness í leikgerð Sveins Einarssonar og Þorsteins Gunnarssonar Leik- stjóri Gunnar Gunnarsson — leikmynd Gylfi Gíslason. Ég varð höndum seinni að sjá uppfærslu Skagaleikflokksins á Atómstöð Halldórs Laxness hér á dögunum. Komst ekki fyrr en á fjórðu sýningu. Fyrir eyrum mér suðuðu misjafnir dómar samborgaranna, sem þá höfðu þegar séð verkið. Með þá krítik að veganesti og fyrirvara á flestum hlutum sem upp kynnu að koma á sviðinu, tók ég mér sæti í Bíóhöllinni ásamt um 25 öðrum hræðum það kvöldið. Mér reyndist þó engin þörf á að neyta þessa nestis meðan á sýningu stóð. Svo hrifinn varð ég af frammistöðu leikara, sviðsbúningi öllum — svo ekki sé nú minnst á leikverkið sjálft Gunnar Gunnarsson, leikstjóri. og ég hafði áður lesið af bók. Það er að sönnu vandaverk að koma til skila á leiksviði svo þokkalega fari, boðskap skáld- sögu á borð við Atómstöðina, þar sem byggt er á hnitmiðuð- um og magnþrungnum texta — orðsins snilld — fremur en hraða viðburða og hreyfingu. Því verður skýr framsögn hvers Ieikara um sig þýðingarmeiri en ella. Sérhvert orð þarf að skila sér út í salinn. í stað gleymdr- ar setningar tjáir leikaranum lítt að bregða fyrir sig líkamlegum afkáraskap og innblásnu sprelli, sem bjargast má með í mörgum leik. Fyrir sýningargestinn reyn- ir meira á næmt eyra en vanga- veltur um, hvort Ieikurum tekst að skila kaffidrykkju úr tómum boilum á sannfærandi hátt, svo vitnað sé til athugsemdar úr áðurnefndu veganesti mínu í ieikhúsið. Sýningin var vitaskuld ekki með öllu hnökralaus og ýmis- legt hefði mátt betur fara. Það held ég að aðstandendum sýn- ingarinnar hafi verið jafnijóst og okkur sem neyttum réttanna úti í sal. Að mínu áliti réð þar mestu um, að leikritið er í sjálfu sér þungt í vöfum með örum skiptingum. Þar sem hér er á ferðinni leikgerð skáldsögu, verður meira byggt á samræðum en leikrænum tilburðum. Að því viðbættu hefði ég talið heppi- legra að beita skuggamynda- tækni við að ná fram mismun- andi sviðsmynd í stað hinna máluðu mynda, sem sífellt þurfti að færa milli atriða. — En í mínum huga voru þetta smá- atriði. Einmitt í skýrri framsögn og undantekningalítið ágætum leik lágu gæði þessarar sýningar, sem ég skipa á bekk með þeim betri sem ég hef séð hjá Skaga- leikflokknum. Þar var vissulega stigsmunur á leikrænum tilþrif- um manna eins og gengur. Ég ætla mér ekki að gefa leikurum einkunnir. Þó get ég ekki látið hjá líða að nefna fjögur nöfn. Leikur Hallberu Jóhannesdóttur og Auðar Sigurðardóttur í hlut- verkum Uglu og frú Árdal þótti mér hreint framúrskarandi. Jafn- framt var frammistaða Halldórs Karlssonar (Búi Árdal) og Hall- gríms Hróðmarssonar (Organist- inn) með ágætum. Önnur nöfn ætla ég ekki að nefna að sinni, þótt hlutur leikara í gerfi lög- regluþjóna, guða, Kleópötru, ráð- herra og barna Árdalshjóna væri litlu síðri. En til þess að leiksýning megi vel heppnast, vegur hlutur áhorf- enda afar þungt. Og segja má, að þar hafi verulega hallað á undanfarin ár. Það vantaði þó ekki, að við þessi 25, sem eydd- um saman kvöldstund á sýningu um daginn, skemmtum okkur vel og gerðum okkar besta til að fylla upp í lófatak þeirra þriggja hundruða sem heima sátu það sinnið. Og þeirra var víst sakn- að á fleiri sýningum, því láta mun nærri að húsfyllir næðist samanlagt á 6 sýningum, að boðsgestum meðtöldum. Og hvernig má þetta verða í svo fjölmennu byggðarlagi? Ekki fæ ég séð, að megi um kenna frammistöðu leikara. Er það vinnuálagið, nálægðin við leik- hús höfuðborgarinnar eða óhent- ugur sýningartími sem hindrar aðsókn fólks? Þó voru menn ekki að ferma þegar Stormurinn var sýndur í vetur leið. Er skýr- ingarinnar kannski að leita í efnisvali leikflokksins nú og áð- ur? Já, vel á minnst. Hvert er efni Atómstöðvarinnar? „Af hverju ég vil selja land- ið? sagði forsætisráðherran. Af því sámviksa mín býður mér það, og hér Iyfti ráðherrann þrem hægrihandarfíngrum. Hvað er ísiand fyrir íslendinga? Ekk- ert. Vestrið eitt skiftir máii fyrir norðrið. Við lifum fyrir vestrið; við deyum fyir vestrið; eitt vestur. Smáríki — skítur. Austr- ið skal þurkast út. Dollarinn skal standa." Þannig Iýsti Halldór Laxness afstöðu ráðamanna til þjóðfrels- isins þrem árum eftir lýðveldis- tökuna. (Það var nokkru fyrr en Morgunblaðinu þótti tímabært að taka manninn í dýrlingatölu). Og þá sveið margan í bjórinn undan óvægum dómum Atóm- stöðvar skáldsins, sem tileink- uð var minningu mannvinarins Erlends í Unuhúsi. Sennilega hefur lágkúruskap og þjónslund íslenskrar borgarastéttar gagn- var erlendu valdi og amrískri Frá æfingu: Flallgrimur Fíróð- marsson, sem lék organistann. ásælni aldrei verið jafn bitur- lega og háðslega lýst á bók. „Þó þeir fleingi mig opinberlega á Austurvelli og fleygi mér til andskotans útúr ríkisstjórninni þá skal ég samt selja mitt land. Þó ég verði að gefa mitt land, skal dollarinn sigra“. (Minntist einhver á flugstöðvarbyggingu í Keflavík?). Hinn þjóðlegi metnaður og ættjarðarást reis hinsvegar hátt á öðru sviði. Á sögutíma Atóm- stöðvarinnar fékk alþýðan í skiptum fyrir landið heimflutt bein listaskáldsins góða, sem legið höfðu í danskri mold í hundrað ár. Um slíka gjöf og skiptiverslun var pólitísk sam- staða meðal íslenskra stjórn- málaflokka. Nema helvítis kommúnistarnir, sem komu sam- an til leyndardómsfullra sellu- funda og réðu ráðum sínum um æskulýðshallir og vöggustofur. Og gerðu auk heldur aðsúg að stjórnvöldum í ræðu og riti og hrópuðu vígorð að framtaksemi máttarstólpa þjóðfélagsins — faktúrufölsunarfélaginu og öðr- um heiðarlegum bjargræðisvegi athafnamannanna. Á þessum tíma voru og þrautatímar hjá meyjarblóma höfuðstaðarins, sem um árabil hafði látið amrískum aðmíráium í té blíðu sína í skiptum fyrir blöðrugúmmí og nylonsokka. Nú sátu kleópötrur uppi með ódannaðan mörlandann, sem tók í nefið auk annars. Tími plat- ofursta og partía í fínum brögg- um með kósíhornum og fansí- Ijósum var iiðinn (í bili). Hlé var á hernámi landsins. Bænda- synir fengu köllun og stóðu upp frá túnslætti og héldu til höfuð- borgarinnar. Nú lærðu menn að stela á löglegan hátt. — Áhorf- andinn að öllu þessu var norð- anstúlkan — ímynd heiðarleik- ans og mannlegrar reisnar. Og þegar Ijóst var að afhending afsalsins á landinu lá fyrir, klippti organistinn þau blóm, sem hann áður hafði hlúð að og gaf norðanstúlkunni, því blóm eru ódauðleg. Það var vogaður maður sem talaði svo tæpitungulaust til samtíðar sinnar og Halldór Lax- ness með Atómstöðinni. Það hefnir sín ætíð að hafa skoðan- ir og láta þær í Ijósi (en nú hefur Morgunblaðið fyrirgefið honum). Og það hefnir sín enn þegar áhugamannaleikfélag á borð við Skagaleikflokkinn svið- setur sama verk á tímum aronsku og agúrkutíðar í við- skiptum stjórnmálamanna við amrísk hernaðaryfirvöld. Slíkri hugdirfsku og storkun mætir fólk einfaldlega með því að sitja heima. Þannig tel ég það ekkert álitamál fyrir félagskap sem byggir tilveru sína á fórnfúsu sjálfboðastarfi og aðgangseyri sýningargesta, að endurskoða þurfi efnisvalið. Fólk viil fá eitt- hvert léttmeti, sem slakað getur á þöndum taugum vinnuálags og neyslukapphlaups. Engar þjóð- félagsádeiiur sem skapa um- ræðu eða valda umhugsun. Það eykur aðeins á ráðvillu okkar og vekur upp óþægilegar spurning- ar um samhengi hlutanna. Nei, — mætti ég þá heldur biðja um Spanskfluguna, Rúmrusk eða þá Þorlák hinn þreytta. Það er eitt- hvert fútt í því. Gunnlaugur Haraldsson. TÝND Þessi litla skræpótta læða týndist á föstudaginn langa. Þá var hún með lauslega hnýttan gráan borða um hálsinn, sem gæti hafa dottið af henni. Á borðann var skrifað heimilsfang hennar og sími, sem er Garða- braut 24, 3 h. t. h. og síminn 2749. Allir þeir sem einhverja vit- neskju hafa um læðuna frá þessum tíma eru vinsamlega beðnir að hafa samband á áður- töldum stað og síma. Til sölu Hvítt baðkar með blöndunartækj- um og vatnslás. Einnig vaskur á fæti, hvítur og blár með blönd- unartækjum. Upplýsingar í síma 1682. 9

x

Bæjarblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Bæjarblaðið
https://timarit.is/publication/1353

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.