Fréttir - Eyjafréttir - 10.07.2013, Side 13

Eyjafréttir / Miðvikudagur 10. júlí 2013 13
°
°
Goslokadaginn miðvikudag 3. júlí
var frumsýnd í Bæjarleikhúsinu
heimildamynd Sighvats Jónssonar
og Jóhönnu Ýr Jónsdóttur „Útlend -
ingur heima, uppgjör við eldgos“.
Ég var svo heppinn að vera á
staðnum. Upplifunin var sterk þar
sem flestir í salnum höfðu einhver
tengsl við myndefnið. Í stuttu máli
byggði myndin á sögu eldgossins á
Heimaey 1973, gömlu efni frá þeim
tíma og viðtölum við Eyjafólk sem
upplifði atburðinn. Jóhanna Ýr
Jónsdóttir, sagnfræðingur, leiddi
áhorfendur í gegnum söguna sem
mótaðist af inntaki viðtalanna.
Þessi átakanlegi atburður og
skyndileg bylting á lífi og lífskjör -
um situr í öllum sem lifðu hremm -
ingarnar, en engir tveir hafa sömu
sögu að segja. Þetta verður æ
ljósara sem lengra líður á myndina.
Meðan gosátökin stóðu, börðust
menn á staðnum við aðsteðjandi
vanda, nótt lögð við dag um að
bjarga verðmætum sem eldur og
aska ógnuðu. Reynt var að halda í
horfinu með mögulegan rekstur.
Þarna skapaðist ógleymanleg
stemmning og baráttuandi. Aldrei
heyrðist æðruorð. Um uppgjöf var
ekki að ræða. Gaman var að upp -
rifjuninni á Noregsför allra skóla -
barna úr Eyjum. Norðmenn sýndu
þarna mikið drenglyndi og frænd -
rækni. En hvað um fólkið sem yfir-
gaf allt sitt og neytt var til að
aðlagast nýju umhverfi og búa við
algera óvissu? Saga þessa fólks
hefur aldrei verið sögð.
Viðmælendur eru á ýmsum aldri
og af báðum kynjum. Aldurinn
hefur mikið að segja um viðhorf til
atburðanna en strax er áberandi að
tilfinningaleg svörun er jafn fjöl-
breytt og viðmælendurnir eru marg -
ir. Þarna lýsir fólk líka hugarástandi
sínu og kjörum opinberlega í fyrsta
skipti, eins og um fráfall Sigurgeirs
Arnar Sigurgeirssonar sem einn
lætur lífið í gosinu af völdum gas -
eitrunar. Átök um að halda eða slíta
endanlega tengslum við heima -
byggðina þar sem það hefur
kannski ekkert að hverfa að. Hús
brunnin, eða farin undir hraun og
ösku, engin fyrirsjáanleg vinna.
Hinir sem áttu nýtanleg hús höfðu
strax meiri möguleika. Það voru
þeir sem ruku út í Eyjar eftir yfir-
lýst goslok.
Hvað ræður því að fólk sem flýr
hamfarir eins og eldgos snýr aftur
til baka um leið og gígar lokast og
hefur uppbyggingu á gossvæðum
þar sem enn rýkur úr öskunni og
byrjar upp á nýtt eins og ekkert hafi
í skorist? Íbúar á hættusvæði við
rætur Vesúvíusar á Ítalíu telja nú
þrjár milljónir.
Viðmælendur í myndinni fara allir
vel frá sínum þætti, að ég held
vegna þess hve upplifunin á ríkan
þátt í lífsreynslu þeirra. Frásagnir n -
ar spanna allan tilfinningaskalann.
Líka saga Jóns á Brimhólum, þessa
karga öðlings sem lét í skína að
upp ákoman hafi ekki verið alslæm
fyrir fjölskylduna.
Að sýningu lokinni fór ég strax að
kryfja myndina og hverju hún skil -
aði mér. Mjög fáar íslenskar heim -
ildamyndir hafa hreyft svo við mér,
sem þessi gerir. Samspil eldra efnis
og viðtöl við hlutaðeigendur eru
lipurlega tvinnuð. Spurningar eru
markvissar og mótaðar, eins hefur
klipping viðtalanna þægilegt flæði.
Hljóðsetningin er vönduð og tón-
listin fer myndinni vel. Bæjar-
félagið má vera stolt af stuðningi
við svo merkilega heimild og ég vil
óska aðstandendum til hamingju
með verkið.
Greinarhöfundur, Páll Steingrímsson, ásamt Sighvati Jónssyni, öðrum
tveggja framleiðenda heimildamyndarinnar „Útlendingur heima -
uppgjör við eldgos“.
Þátttaka fyrir -
tækja lykillinn
að ríkri menn -
ingar starfsemi
BTH-event er heiti yfir verkefni
sem ég hef staðið fyrir árlega und -
anfarin þrjú ár. Verkefnin eru ýmist
eingöngu á mínum vegum eða sam-
starfsverkefni við aðra aðila. Flest-
öll verkefnin eru styrktarverkefni
þar sem ágóði þeirra rennur beint til
ýmissa samfélagslegra þátta. Verk -
efni sem komin eru í vinnslu nú á
árinu eru fjögur. Jólaperlur verða
haldnar í fimmta sinn í lok árs en
ágóðinn af þeim tónleikum rennur
allur til Æskulýðsfélags Landa -
kirkju. Þá voru tónleikar til styrktar
Einhugi haldnir nú á dög unum og
er það samstafsverkefni við Alex -
ander Salberg sem var nú gert
annað árið í röð. Styrktartónleikar
til uppbyggingar Leikfélags ins
verða haldnir í haust í þriðja sinn í
samstarfi við félagið og nýtt
verkefni, Lög unga fólksins, var á
dagskránni nú 3. júlí en markmið
þess verkefnis er að gefa ungu og
efnilegu söngfólki tækifæri á að
koma fram. Lög unga fólksins
hlaut nú í vor 100.000 króna styrk
frá Menningarráði Suðurlands.
Markmiðin skyld
Markmið verkefna BTH-event eru
gegnum gangandi þau sömu og fela
flest í sér að gefa ungu og efnilegu
fólki tækifæri á því að taka þátt í
tónleikahaldi og byggja undir sig
reynslu í söng og tónlist í samvinnu
við reyndari listamenn, og gefa um
leið til samfélagsins. Í Vestmanna -
eyjum er gullkista hæfileika sem
verður að halda þétt utan um til
þess að efnilegir listamenn fái að
dafna í sinni grein.
Þátttaka fyrirtækja lykillinn
BTHevent hefur nýverið gert
samninga við fjögur fyrirtæki um
styrki fyrir allt árið 2013. Það eru
Vífilfell hf., hárgreiðslustofan Dízo
og Hressó. Vinnslustöðin Vest -
mannaeyjum hefur svo gert samn-
ing til þriggja ára um árlegan
stuðning við verkefnin og voru það
mikil tíma mót fyrir starfsemina.
Það var orðið tímabært að leita
slíkra samn inga nú þegar góð
reynsla og uppbygging er komin á
verkefnin. Þetta minnkar til muna
þann tíma sem áður fór í leit að
styrkjum fyrir hvert verkefni fyrir
sig sem oft reynist erfitt. Þá ber að
nefna að Ísfélag Vestmannaeyja
hefur tekið þátt í öllum verkefnum
BTH-event frá upphafi.
Mikil margfeldisáhrif
Verkefni BTH-event á síðustu
þrem ur árum hafa skilað um þremur
milljónum króna til samfélagslegra
verkefna í Vestmannaeyjum. Það er
því augljóst að úr þeim styrkjum
sem fyrirtæki hafa sett í verkefnin
hefur tekist að margfalda þá upp -
hæð með allt að 10 fyrir einstaka
verkefni. Þá er rétt að minnast á
allt það menningarstarf sem verk -
efnunum fylgir og þá reynslu sem
ungir listamenn hafa öðlast með
þátttöku í þeim. Þetta er að sjálf-
sögðu eitthvað sem seint verður
metið til fjár.
Þyrfti að auka stuðning
Vestmannaeyjabær hefur ekki hing -
að til viljað veita stuðning við
verkefni BTH-event þrátt fyrir þá
reynslu sem komin er á starfið og er
það miður því verðmætin eru mikil.
Það þyrfti að horfa í ríkara mæli til
þess hvernig mætti koma betur að
og styðja betur við starfsemi ungra
listamanna. Í vexti þeirra felast
gríðarleg menningarverðmæti fyrir
Vestmannaeyjar og þarna liggur
framtíðin sem verður í meira mæli
að fara að horfa til.
Þakklæti ofarlega í huga
BTH-event og samstarfsaðilar vilja
koma á framfæri þökkum til þeirra
fyrirtækja sem stutt hafa við starf -
semina og hafa heitið stuðningi við
hana áfram. Eins ber að þakka
öllum þeim fjölda listamanna sem
lagt hafa hönd á plóg og eru að búa
sig undir næstu verkefni og síðast
en ekki síst þeim fjölmörgu sem
sótt hafa viðburðina á undanförnum
árum. Vonumst við til að sjá sem
flesta á viðburðum okkar á árinu.
Mjög fáar íslenskar
heim ildamyndir hafa
hreyft svo við mér
Það var þéttsetinn salurinn í Akóges
á laugardagsmorguninn þar sem
Gylfi Sigfússon og Inga Dóra
Þorsteinsdóttir sýndu myndir af
íbúum og húsum við Kirkjubæjar-
braut fyrir gos. Þau hafa lagt mikla
vinnu í samantektina sem var
fræðandi fyrir þá sem lítið þekktu
til við Kirkjubæjarbrautina fyrir
gos, ljúfsár upprifjun fyrir fólkið
sem bjó við götuna fram að gosi
sem sumir búa þar enn og skemmti-
legt fyrir núverandi íbúa að kynnast
sögu húsanna sem þeir búa í.
Bæði bjuggu þau Gylfi og Inga
Dóra við Kirkjubæjarbraut og þarna
lýstu þau veröld sem var í hnit-
miðuðum texta sem skreyttur var
skemmtilegum sögum og myndum
af húsunum og fólkinu í götunni.
Ekki síst voru myndir af krökk -
unum skemmtilegar. Nú eru
krakkarnir komnir á miðjan aldur
og húsin standa flest enn þá en út-
sýnið er annað.
Sýning mynda frá Kirkju -
bæjarbraut:
Fræðandi en
ljúfsár upprifjun
Gamalt gengi af Kirkjubæjarbrautinni. Frá vinstri: Guðni Hjörleifsson, Guðmundur Huginn Guðmunds-
son, Birkir Kristinsson, Jóna Dóra Kristinsdóttir, Bergur Páll Kristinsson og Gylfi Sigfússon.
BIRKIR THÓR
HÖGNASON
PÁLL STEINGRÍMSSON
kvikmyndagerðarmaður
Að sýningu lokinni fór ég strax að kryfja myndina og
hverju hún skil aði mér. Mjög fáar íslenskar heim -
ild a myndir hafa hreyft svo við mér, sem þessi gerir.
Samspil eldra efnis og viðtöl við hlutaðeigendur eru
lipurlega tvinnuð. Spurningar eru markvissar og
mótaðar, eins hefur klipping viðtalanna þægilegt
flæði. Hljóðsetningin er vönduð og tónlistin fer
mynd inni vel. Bæjarfélagið má vera stolt af
stuðningi við svo merkilega heimild og ég vil óska
aðstandendum til hamingju með verkið.
”