Fréttir - Eyjafréttir - 21.10.2015, Síða 10

10 Eyjafréttir / Miðvikudagur 21. október 2015
„Þetta er ekki nógu gott,“ sagði
viðmælandi blaðamanns á dög-
unum. „Viðburðaskrá Vestmanna-
eyja heyrir nú sögunni til. Áki er
hættur hjá bænum.“ Þegar nánar var
innt eftir þessum yfirlýsingum, kom
í ljós að Áki Heinz Haraldsson, sem
unnið hefur á skrifstofu Vestmanna-
eyjabæjar allt frá gosi, eða rúmlega
fjóra áratugi, ákvað um síðustu
mánaðamót að láta af störfum. Þeir
sem til þekkja vita að Áki hefur
gegnum tíðina verið eins konar
gangandi alfræðiorðabók um nánast
allt sem viðkemur búsetu fólks í
Vestmannaeyjum, bæði eldri og
yngri íbúa, genginna sem lifenda og
einhvern tíma var sagt að betra væri
að snúa sér til Áka til að fá
upplýsingar heldur en aðstandenda
viðkomandi. Margir hafa nýtt sér
þetta gegnum tíðina en nú er þessi
kapítuli sem sagt á enda. Eyjafréttir
ræddu við Áka Heinz um starfs-
lokin, lífshlaupið og ýmislegt fleira.
Foreldrarnir fluttu
til Eyja 1940
„Ég er fæddur að Fífilgötu 5 í
Vestmannaeyjum, þann 4. febrúar
1947, segir Áki Heinz, þegar við
höfum komið okkur vel fyrir í
vistlegri stofunni í íbúð hans í
Hásteinsblokkinni. Þar er allt
ákaflega snyrtilegt, ólíkt því sem oft
vill verða í húsakynnum einhleypra
karlmanna. „Já,“ segir Áki Heinz.
„Ég er svo lánsamur að fá húshjálp
vikulega. Hún kemur og sér um að
halda hlutunum í réttu horfi hún
frænka mín, Ester Torfadóttir. Það
er henni að þakka að hér er allt í
sóma.“
En áfram með upprunann.
„Foreldrar mínir, þau Haraldur
Guðnason og Ilse Guðnason, fluttu
til Eyja 1940 og bjuggu fyrst í
Laufási og Þingvöllum og síðan á
Fífilgötu 5, þar sem ég fæddist.
Reyndar höfðu ágætir Eyjamenn
fæðst í þessu sama svefnherbergi á
undan mér. Hallgrímur Hallgríms-
son fæddist þar þennan sama dag,
4. febrúar árið 1944 og eflaust
einhverjir fleiri,“ segir Áki Heinz.
„Pabbi var ættaður úr Austur-
Landeyjum en kom hingað árið
1930, nítján ára gamall, til að vinna
á vertíð eins og svo algengt var hjá
sveitafólki á Suðurlandi á þeim
árum. Fyrsta árið var hann land-
maður hjá Guðna Gríms á Maggý
VE og síðan hjá fleirum, þó lengst í
Hraðfrystistöðinni hjá Einari ríka
Sigurðssyni. Þar vann hann svo eftir
að hann og mamma fluttu til Eyja
og sá m.a. um bókasafnið sem Einar
kom upp til afnota fyrir starfsfólk
sitt. Þá vann hann yfirleitt í
aðgerðinni til kl. þrjú á daginn en
fór þá og skipti um galla og gerðist
bókavörður fram að kvöldmat. Árið
1949 tók hann svo við starfi
bókavarðar hjá Bókasafni Vest-
mannaeyja en því hafði áður gegnt
séra Jes A. Gíslason á Hól.
Mamma, sem hét fullu nafni Ilse
Emilie Frieda Forthmann, var frá
Hamborg í Þýskalandi en kom til
Íslands árið 1936 til skammrar
dvalar, að hún hélt upphaflega. Vann
á Sólheimum í Grímsnesi hjá
Sesselju en fór síðan í vist austur í
Landeyjum og þar kynntust þau,
hún og pabbi. Þar með varð ekki
aftur snúið, dvölin á Íslandi, sem
upphaflega átti aðeins að verða
nokkrir mánuðir, varð að lífstíðar-
dvöl.“
Ilse Forthmann, sem ævinlega var
kölluð Ille, tók sér eftirnafnið
Guðnason þegar þau Haraldur
giftust. Vann fyrstu árin í Eyjum á
matstofunni hjá Einari ríka í
Godthaab. Og hún var annáluð
hannyrðakona. „Já, mamma kunni
vel til verka á þeim vettvangi, hafði
lært ýmsar gerðir útsaums í sínu
föðurlandi,“ segir Áki Heinz. „Verk
hennar er víða að finna, þau prýða
marga veggi í Vestmannaeyjum og
víðar. Eitt þeirra hangir hér í
stofunni og heitir Burgundardans,
unnið með svonefndu Kelimspori.
Um tíma vann hún heima við að list
sinni, t.a.m. áprentuðum sængur- og
koddaverum fyrir útsaum. En lengst
af vann hún í Prentsmiðjunni
Eyrúnu og síðar í Bókasafni
Vestmannaeyja.“
Það var oft líflegt
á Brekastígnum
Um tíma bjó fjölskyldan í húsinu
Dagsbrún en árið 1953 keyptu þau
húsið að Brekastíg 20 og það segist
Áki telja sitt bernskuheimili. „Þar
bjuggum við til ársins 1968 þegar
við fluttum að Bessastíg 12. Torfi
bróðir fæddist árið 1950 og mér
finnst það skemmtilegt að Ívar
sonur hans, kafteinn á Herjólfi,
ákvað að kaupa húsið að Bessastíg
12 og býr þar nú ásamt fjölskyldu
sinni, Sirrý Björt Lúðvíksdóttur og
dætrum þeirra. Enn skemmtilegra
finnst mér að aftur skuli vera komin
Ilse í það hús, því að yngri dóttir
þeirra heitir Ilse, eftir langömmu
sinni. Mannanafnanefnd lagði að
lokum blessun sína yfir það nafn,“
segir Áki.
Og þegar minnst er á nöfn. Seinna
nafnið hans Áka Heinz er ekki
íslenskt. „Ónei, það er rammþýskt,“
segir Áki. „Sumir hafa raunar
haldið að þetta sé ættarnafn þar sem
ég kynni mig oft sem Áka Heinz.
En svo er ekki. Móðir mín átti tvö
systkin, systur sem hét Lieschen og
ég heimsótti nokkrum sinnum til
Þýskalands og svo bróður sem hét
Heinz og féll á austur-vígstöðv-
unum árið 1940. Ég heiti eftir
honum og á þeim tíma sem ég var
skírður var engin mannanafnanefnd
að segja fólki fyrir verkum og
presturinn tók þetta nafn gott og
gilt. Ég veit ekki hvort þetta nafn
hlyti samþykki núna, í því er t.d.
stafurinn z, sem búið er að útskúfa
úr íslenskri tungu í dag.“
Áki segir að líflegt hafi verið á
Brekastígnum á æskuárum sínum.
„Helstu leikfélagarnir voru úr
nágrenninu; Gústa, dóttir þeirra
Ágústar og Ellu á númer 24, systir
Erlings söngvara, systkinin Anna og
Rúnar Jóhannsbörn í Bjarmahlíð,
Ingi Páll og Marta Karlsbörn,
Sigursteinn á Hálsi og Sigurbjartur,
sonur Kjartans fisksala og reyndar
fleiri. En þessi voru á sama reki og
ég. Og svo voru margir eftirminni-
legir nágrannar, t.d stórskáldið í
næsta húsi, Sveinbjörn Ágúst
Benónýsson, Siggi á Hæli, Laugi
Menn hætta bara ekki
allt í einu að vinna og
sitja með hendur í skauti
:: Það getur haft slæmar afleiðingar :: segir Áki Heinz Haraldsson
Sigurgeir jónSSon
sigurge@internet.is
Áki Heinz Haraldsson, órjúfanlegur hluti af mannlífinu í Vestmannaeyjum, rétt eins og Heimaklettur sem er í baksýn