Skessuhorn - 28.09.2000, Blaðsíða 10

10
FIMMTUDAGUR 28. SEPTEMBER 2000
^suiiuk:!
Uthlutun úr Minningar-
sjóði Auðuns Hlíðkvist
Kristmarssonar
Föstudaginn 22. september var
Einari Trausta Sveinssyni, íþrótta-
manni úr Kveldúlfi í Borgarnesi, af-
hentur styrkur úr minningarsjóði
Auðuns Hlíðkvist Kristmarssonar.
Styrkurinn er viðurkenning til Ein-
ars fyrir frábæran árangur í íþróttum
og ótrúlegan dugnað og er honum
ætlað að hvetja Einar til enn frekari
dáða. Einar er einn af keppendum
Islands á Olympiuleikum fatlaðra
sem fram fara í Sidney í Ástralíu nú
um miðjan næsta mánuð. Einar
keppir í spjótkasti og kringlukasti og
á íslandsmetin í þeim greinum. Auk
þess á hann Norðurlandamet í spjót-
kasti og átti heimsmet í stuttan tíma
í sömu grein.
Einar Trausti Sveinsson
Menningarminjadagur í Reykholti
Frá vígslu Snorrastoju í sumar.
'Penninn
Breytt skipurit Akraneskaupstaðar
Oflugar einingar
og bætt þjónusta
Menningarminjadagur Evrópu
verður haldinn á íslandi helgina 30.
september - l.október n.k. Þjóð-
minjasafin Islands stendur fyrir dag-
skrá á þessum degi í öllum lands-
Ijórðungum í samvinnu við heima-
menn á hverjum stað. Slíkur dagur
er haldinn árlega í öllum aðildarfé-
lögum Evrópuráðsins og Evrópu-
sambandsins, og að þessu sinni er
yfirskriftin ákveðin: Merkir fom-
leifastaðir á Islandi. Dagskráin teng-
ist þjóðargjöfinni sem samþykkt var
á Alþingi á Þingvöllum 2. ágúst s.l.
og er ætlað að styrkja fomleifarann-
sóknir á merkustu minjastöðum í
landinu. I tilefni af því er efnt til
skoðunarferða á helstu staðina.
Valdir hafa verið fjórir staðir, einn í
hverjum landsfjórðungi eða minja-
svæði til skoðunar og umræðu á
þessum menningarminjadegi. Stað-
irnir em Reykholt í Borgarfirði,
Hólar í Hjaltadal, Skriðuklaustur á
Héraði og Þingvellir, og munu
minjaverðir og fræðimenn frá Þjóð-
minjasafninu ásamt heimamönnum
á hverjum stað miðla af þekkingu og
ræða framtíðarrannsóknir.
I Reykholti mun Snorrastofa í
samvirmu við Þjóðminjasafnið vera
með dagskrá laugardaginn 30. sept-
ember kl. 14.00 í hinu nýja húsnæði
Snorrastofu. Fjallað verður sérstak-
lega um Snorra og tíð hans í Reyk-
holti og um ffamhald rannsókna á
staðnum. Allir em hjartanlega vel-
komnir og er aðgangur ókeypis.
Bergur Þorgeirsson, bókmennta-
fræðingur, sem jafnframt verður
kynnir, mun ríða á vaðið með stuttri
umfjöllun um Reykholt í þverfag-
legu ljósi. Þá mun Guðrún Nordal,
bókmenntafræðingur og sérfræð-
ingur hjá Stofhun Ama Magnússon-
ar á íslandi halda fyrirlesturinn
Skáld verður til: Um dróttkvæði og
lærdóm á miðöldum. Er hér um að
ræða hinn árlega minningarfyrir-
lestur um Snorra Sturluson. Eftir
hlé mun Magnús A. Sigurðsson,
minjavörður Vesturlands lýsa stutt-
lega starfssviði sínu og helstu verk-
efnum. Að lokum mun Guðrún
Sveinbjarnardóttir, fornleifafræð-
ingur flytja erindi um fornleifarann-
sóknir í Reykholti. Ef veður leyfir
verða fomleifar skoðaðar undir leið-
sögn Guðrúnar.
Á fundi í Bæjarstjóm Akraness sl.
þriðjudag var samþykkt breyting á
skipuriti kaupstaðarins. Þessi breyt-
ing varðar starfsskipulag á Akranes-
veitu og á bæjarskrifstofunum.
Megininntakið er að einfalda
stjómsýsluna, gera einingar hennar
sterkari, skilvirkari og hagkvæmari
og um leið að bæta þjónustuna við
bæjarbúa.
Frá því að Akranesveita var stofn-
uð árið 1996 hefur margt gengið vel
í starfsemi hennar, hún hefiir skilað
arði, greitt niður skuldir og veitt
bæjarbúum góða þjónusm. Oll verk
þarfhast þó endurskoðunar og það á
að vera sífellt verkefhi sveitarstjóm-
armanna að leita nýrra leiða til hag-
ræðingar og skilvirkari stjómunar.
Á síðasdiðnu hausti var því farið
að vinna í meirihlutanum á Akranesi
að þrótm hugmynda varðandi mál-
efni Akranesveim og verkaskiptingu
milli hennar og bæjarskrifstofanna.
Á áliðnu sumri vom þær tillögur að
breytingum sem nú hafa verið sam-
þykktar komnar fram og þær kynnt-
ar nú á haustdögum.
Ný verkaskiptmg
Helsm breytingamar felast í því
að bæjarráði verður falin stjóm
Akranesveim. Þá verða stofnuð þrjú
ný svið, fjármála- og stjómsýslusvið,
tækni- og umhverfissvið og fyrir-
tækjasvið.
Undir fjármála- og stjómsýslusvið
sameinast fjármál, starfsmannamál
og bókhald bæjarsjóðs, Akranesveim
og annarra fyrirtækja bæjarins. Gert
er ráð fyrir að þessi starfsemi fari
fram að Strillholtri 16-18.
Tækni-og umhverfissvið yfirtekur
verkefhi sem unnin hafa verið á
ffamkvæmda- og tæknisviði Akra-
nesveim, hjá
bygginga- og
skipulagsfull-
trúa og garð-
yrkjustjóra.
Verður þessi
starfsemi til
húsa að Dal-
braut 8.
Undir fyrirtækjavið heyrir starf-
semi Akranesveim, Andakílsárvirkj-
unar, Gámu, þjónusta við HAB
o.fl.
Breytingum lokið
í desember
Til þess að koma þessum breyt-
ingum í ffamkvæmd skipulega og
hratt var settur á fót fjögurra
manna starfshópur. Starfthópurinn
vinnur í umboði bæjarráðs og bæjar-
stjómar og gefur upplýsingar jafn-
harðan um ffamgang mála. Form-
legum breytingum á að vera lokið
fyrir 15. desember.
Markmið þessara breytdnga era
skýr. Megintilgangurinn er að ná
fram betri þjónustu við íbúana og
gera alla stjómun skilvirkari. Þá er
einnig ætlunin að gera boðleiðir
virkari, efla liðsheildir starfsmanna,
skilgreina verkefni og samþætta þau
eftír atvikum og lækka kosmað. Ná-
ist þessi markmið í meginatriðum er
eftír miklu að sækjast.
Allar breytingar hafa eitthvert ó-
öryggi og óþægindi í för með sér.
Það er von bæjarstjómar að þau
verði sem minnst. Bæjaryfirvöld
munu leggja sig fram um að þessar
breytingar gangi sem snurðulausast
fyrir sig.
Sveinn Kristinsson forrn.
bajarráðs Akraness
fóðfegt Ijom
Hvalræði
Heilir og sælir lesendm góðir til sjávar og sveita
Stórhvalaveiðar vora stundaðar með hléum ffá landstöðvum við ísland í
liðlega eina öld eða til ársins 1989. Frá árinu 1948 takmörkuðust veiðarn-
ar við starfsemi stöðvarinnar í Hvalfirði. Arið 1986 gekk í gildi ákvörðun
Alþjóðahvalveiðiráðsins um tímabtmdna stöðvun veiða í atvinnuskyni. I
samræmi við ákvæði hvalveiðisáttmálans var hins vegar veiddur takmark-
aður fjöldi lang- og sandreyða í rannsóknarsky'iii árin 1986-1989. Arin
1990-2000 vora engar hvalveiðar stundaðar frá íslandi en nú hefur Alþingi
samþykkt ályktun um að hefja beri hvalveiðar. Er það mildð framfaraskref
og þjóðinni til sóma.
Þó hefur ákvörðun Alþingis víða mælst illa fyrir einkum meðal illa upp-
lýstra útlendinga og einnig meðal nokkurra Islendinga sem gengið hafa ó-
vinum þjóðarinnar, umhverfisfasitum, á hönd.
Þetta fólk segir að hvalir séu greindastir allra dýra og í raun hinir
„mennsku“ íbúar hafsins. Þeir eigi sér fullkomið tungumál sem þeir noti
til að skrafa um hafsins gagn og nauðsynjar. Þeir séu líka tónelskir og lag-
vissir með eindæmum. Það sé því ekkert annað en beinlínis kaldrifjað
morð að veiða þessa tillfinninganæmu, greindu og listrænu heimspekinga
undirdjúpanna.
Lítum nú nánar á hvað rétt er í þessum efnum. Hljóðmerki hvala hafa
verið rannsakað mjög rækilega og menn hafa því afar góða þekkingu á
þessu „tungumáli“ þeirra. Hvalir geta sent boð sem samsvara hugtökun-
um „hver“ og „hvert“. En þeir eiga engin ígildi hugtakanna „hvernig",
„hvenær“og„hversvegna“. M.ö.o. þeir eiga engin táknmerki sem vísa til
rökhugsunar sem staðfestir þá vimeskju að hvalir stunda ekki rökhugsun,
og þurfa heldur ekki á henni að halda. Samkiptakerfi algengustu húsdýra
okkar er mun þróaðra.
„Söngvar“ hvalanna hafa verið teknir upp og jafnvel gefinir út á plötum
sem einfeldningar erlendis hafa látrið ginnast til að kaupa. Staðreyndin er
þó sú að „söngvar" þessir era mökunarhljóð búrhvalsins og listrænt gildi
þeirra er svipað og af breimi katta, enda er hér um nákvæmlega sama fyr-
irbærið að ræða og skal það hér eftir kallað hvalalosti.
Hvað gáfiir hvala áhrærir þá er ástæða til að draga þær verulega í efa.
Hvalir eiga það til að ana rakleiðis upp á land þar sem þeir fá enga björg
sér veitt og drepast. Ekki bara einn og einn hvalur heldur heilu torfum-
ar. Þetta er sambærilegt við að reglulega myndu flokkar manna fyrir mis-
skilning arka fyrir björg út í kaldan sjóinn, til þess eins að bíða ömurlegan
dauðdaga.
Sagt er að greind manna og þroski haldist í hendur við möguleika þeirra
til þess að rækta hæfileika sína. Þegar við göngum í skóla, lesum bækur,
rökræðum og skipuleggjum þá eykst okkur greind og þroski. Hvert sinn
sem við sigramst á mótlætinu, hver sigur okkar í h'fsbaráttunni hefur sömu
áhrif. Maður sem fer á mis við þessa þætti lífsins mun aldrei ná þroska,
sama hversu vel hann er af goðum gerður. Sama gildir um hvali, reynslu-
heimur þeirra er eitt galtómt ginnungagap. Allt sem þeir þurfa að gera til
að draga fram lífið er að sletta til sporðinum og opna kjaftínn endrum og
sinnum til að gleypa mat. Hugtaldð lífsbarátta snertir hvali nákvæmlega
alls ekki. Hjá þeim flýtur lífið áffam hjá í orðsins fyllstu merkingu, auk
þess sem þeir láta reka á reiðanum og sigla sinni sjó í ekki síður bókstafleg-
um skilningi.
Það er af og frá að þessi ofdekraðu ketflykki séu að íhuga dýpstu rök til-
verannar, siðffæðileg málefhi og hvað þá heldur raunvísindi á dóli sínu um
sjóinn. Það eina sem bólginn heili þeirra hugsar er „synda - éta - sofa“.
Stundum raglast þeir samt í þessu, þá stranda þeir og deyja.
Alþjóðlegur friðunarfasismi eyðileggur vissulega markaði fyrir hvalket,
en það eiga menn ekki að láta hafa áhrif á sig. Það er siðferðisleg skylda
manna að bjarga umhverfinu með markvissum veiðum. Ef hlussumar
enda ekki sem snitsel á borði japanskra auðmanna þá má alltaf hakka þær í •
hundamat handa kóreönskum kelturökkum. Aðalatriðið er að grisja haf-
ið af þessu illgresi, rétt eins og maður reitir arfa úr gulrótarbeði. Þar með
eykst fiskigengd og það væri sannur hvalreki fyrir þjóðarbúið.
Lifið vel og lengi, etið skyr og rengi, á fyrsta Þórsdegi í Gormánuði
Bjarki Már Karlsson
jálfskipaður þjóðbáttafi-œðingur ,
Syndir
Gamall Frakki gerir sér grein
fyrir því dag einn að dagar hans
fara að verða taldir og það sé
kominn tími til að hann játi
syndir sínar fyrir presti.
Hann fer til prests og upphefur
játningar:, „faðir, á meðan að
seinni heimstyrjöldin stóð yfir
leyfði ég gyðingastelpu að fela
sig uppi á háalofri fyrir Þjóðverj-
unum“.
„Sonur sæll, þetta er ekkert sem
að þú þarft að játa fyrir mér,
óttastu eigi. Guð verður mjög
ánægður með þig.“ svarar klerkur.
„Sjáðu til faðir, það er aðeins
meira, ég sagði við hana að í
skiptum fyrir felustaðinn yrði
hún að borga með kynlífi.“
„Láttu það ekki angra þig, ef að
Þjóðverjarnir hefðu komist að
því að þú værir að fela hana
hefðu þeir drepið ykkur bæði,
Guð sér að undir þessum kring-
umstæðum var þetta lítið gjald
fyrir stúlkuna að borga.“
„Þakka þér fyrir faðír, mér líður
mun betur nú þegar að ég hef
sagt einhverjum frá þessu, það er
samt eitt enn.“
,Já sonur sæll, hvað er það?“
„Heldurðu að ég ætti ekki að
segja henni að stríðið sé búið?“