Skessuhorn - 10.11.2004, Page 9

SíklSSÍiHÖÍEL-
MIÐVIKUDAGUR 10. NOVEMBER 2004
9
Þórsnesþing hið nýja?
Hugleiðingar um sameiningu sveitarfélaga á Snæ-
fellsnesi og við Breiðafjörð, eftir Reyni Ingibjartsson
Nú hefur félagsmálaráðherra
kynnt nýjar tillögur um fækkun
og sameiningu sveitarfélaga,
sem hugmyndin er að kjósa um
23. apríl 2005. Samkvæmt
þeim er m.a. lagt til að sameina
sveitarfélög á Snæfellsnesi að
undanskyldum Kolbeinsstaða-
hreppi. Ibúum þar á að gefa
kost á að kjósa um sameiningu
við Borgarfjörð. Þá er gert ráð
fyrir að Skógarströnd verði á-
fram tilheyrandi Dalabyggð.
Dalir sameinist svo Reykhóla-
hreppi.
Fyrir skömmu fór ég í gegn-
um ritið Breiðfirðing sem
Breiðfirðingafélagið hefur gef-
ið út óslitið síðan 1942. Þá
urðu mér Ijós þau miklu tengsl
sem áður voru milli byggðanna
við Breiðafjörð, enda náði upp-
haflegt félagssvæði Breiðfirð-
ingafélagsins yfir allt Snæfells-
nes, Dali og Austur-Barða-
strandasýslu auk Breiðafjarðar-
eyja.
Þegar byggð lagðist af í eyj-
unum og samgöngur fluttust af
sjó upp á land, rofnuðu hins
vegar þessi tengsl.
I upphafi tuttugustu aldar
voru stofnuð ýmis samtök sem
náðu yfir stóran hluta af þessu
svæði. Má þar nefna Búnaðar-
samband fyrir Snæfellsnes og
Dali og Samband breiðfirskra
kvenna sem starfaði af þrótti í
fjölda ára m.a. að málefnum
húsmæðraskólans sem starf-
ræktur var á Staðarfelli. Hinar
erfiðu samgöngur brutu þetta
samstarf smátt og smátt niður.
I Landnámu og Eyrbyggju
segir frá Þórsnesþingi sem lík-
legast var fyrsta þing hér á
landi eftir landnám. Svæðið
sem þingið náði til var frá Hít-
ará í suðri að Gilsfirði í norðri.
Þinghald á Þórsnesi stóð fram
á þrettándu öld en þá liðuðust
goðorðin í sundur og hreppar
og sýslur tóku við. Sé litið yfir
þetta svæði í heild er Þórsnes í
Helgafellssveit nokkuð mið-
svæðis.
Eg ætla að setja fram þá
skoðun við sameiningu sveitar-
félaga á þessu svæði, að nýtt
sveitarfélag fýlgi hinum göinlu
mörkum Þórsnesþings. Það
þýðir að öll hin gömlu sveitar-
félög á Snæfellsnesi og í Döl-
um sameinist í eitt sveitarfélag.
Sögulega er þetta rökrétt og
það þarf ekki að fara lengra en
100 ár aftur til að leita að gild-
um rökum.
Hver er þá staðan í dag á
þessu svæði? Annars vegar eru
þéttbýliskjarnarnir á norðan-
verðu Snæfellsnesi, sem nú eru
að mynda eina heild með gjör-
breyttum samgöngum. Hins
vegar eru þrjú jaðarsvæði sem
skortir alvöru þéttbýliskjarna.
Það eru sveitirnar á sunnan-
verðu Snæfellsnesi, allir Dal-
irnir og hinar mannlausu og
hálfmunaðarlausu Breiðafjarð-
areyjar. Ef lagt yrði bundið
slitlag á vegi um Skógarströnd
og Heydal, myndu þessi svæði
tengjast mun betur og sam-
göngur einnig miðast við aust-
ur-vestur í stað suður-norður
eins og nú er áhersla á.
Hefðbundinn landbúnaður
stendur nú mjög höllum fæti á
þessu svæði nema helst í Kol-
beinsstaðahreppi. Lokað hefur
verið fýrir slátrun í Búðardal
en útsjónarsamur rekstur hefur
bjargað Mjólkursamlaginu þar
til þessa. I Borgarnesi hefur
stór hluti vinnslu úr landbún-
aðarvörum lagst af. Þangað
verður því ekki mikinn stuðn-
ing að sækja. Kolhreppingar
ættu því að taka höndum sam-
an við Dalamenn um afurða-
vinnslu í héraði.
Ekki verður séð að Dala-
menn sæki þann styrk í Reyk-
hólahrepp sem þarf. Að norð-
anverðu við Breiðafjörð verða
menn að gera upp við sig hvort
leita á í vestur, norður eða suð-
ur. Sameining við Hólmavíkur-
svæðið gæti verið góður kostur
með bættum samgöngum og
hringvegi um Vestfirði. A Vest-
fjarðakjálkanum liggja ræturn-
ar víða saman og sameining við
hluta Vesturlands orkar tví-
mælis. Þó gæti sameining
Breiðafjarðarsvæðisins í heild
vissulega komið til greina.
Landfræðilega myndar fjall-
lendið frá Tröllakirkju á Holta-
vörðuheiði og vestur í
Fagraskógarfjall í Kolbeins-
staðahreppi, skörp skil milli
Dala og Snæfellsness annars
vegar og Mýra og Borgarfjarð-
ar hins vegar og alltaf hefur
verið litið á Hnappadal sem
hluta Snæfellsness. Þótt Kol-
hreppingar hafi sótt þjónustu í
Borgarnes nær alla síðustu öld,
hefur það ekkert haft með hér-
aðsvitund að gera og fátt hefur
gert mönnum meira gramt í
gerði, en að Eldborg sé talin á
Mýrum.
Fram til þessa hefur Kol-
beinsstaðahreppur verið jaðar-
svæði á Snæfellsnesi. Hið sama
mun verða uppi á teningnum,
sameinist hreppurinn Borgar-
firði og Mýrum. Sameinist
Snæfellsnes og Dalir, verður
Kolbeinsstaðahreppur ásamt
Skógarströnd í miðju svæðis-
ins. Malbikun vegar um
Hnappadal, Heydal og Skógar-
strönd og brú yfir Alftafjörð,
myndi svo breyta miklu fýrir
þetta svæði. Hið öfluga sveitar-
félag í Borgarfirði myndi ekki
hafa mikinn áhuga á þessum
vegabótum.
Kolhreppingar ættu í þessum
sameiningarmálum að setjast
niður með nágrönnum sínum í
Eyja- og Miklaholtshreppi, á
Skógarströnd og í Hörðudal og
skoða sameiginlega hagsmuni.
Möguleikar ferðamennsku í
Dölum, á Breiðafirði og á Snæ-
fellsnesi þurfa að tengjast bet-
ur, ekki síst út frá miklum ár-
angri Eiríksstaða. Sjávarútveg-
ur stendur traustum fótum á
norðanverðu Snæfellsnesi en
landbúnaðurinn þarf að efla
sinn kjarna. Framhaldsskólinn
í Grundarfirði getur svo orðið
að lykilstofnun fyrir þetta
svæði allt. Þá getur nálægð við
þjóðgarðinn undir Jökli haft
mikla þýðingu seinna meir.
Með alla þessa möguleika get-
ur sameinað sveitarfélag á
þessu svæði átt mjög bjarta
framtíð fyrir sér. Kannski yrði
það Þórsnesþing hið nýja?
Reynir Ingibjartsson,
fyrrum íbúi í
Kolbeinsstaðahreppi.
ara
stilboð
Alaska
herrabuxur
kr. 4.990,-
20% afsláttur
afWRANGLER
buxum og bolum
11.-20. nóvember
Tónlistarskóli Borgarfjarðar
Ké,
Borgarbraut 23-310 Borgarnes - Sími: 437 2330
Quðrúnar cA. Sumrnar
Kaffihúsatónleikar í Tónlistarskólanum
Borgarbraut 23, Borgarnesi
þriðjudagiim 16. námmber kl. 20:30
Söngur - kaffiveitingar
Aðgangseyrir kr. 1.000
SimgMemendur
mmmmmummmmm
6 TEÍGNA SA L A 1
XHAKOT
Nýtt á
söluskrá
ESJUBRAUT 6:
Einbýlishús á einni hæð (106,8 fm)
ásamt biiskúr (29,6 fm). 3 herbergi.
Klætt að utan að mestu með ptasti.
BREIÐARGATA 4:
Einbýlishús, kjafiari, hæð og ris
(130,8 fm) ásamt bíiskúr (41,5 fm).
3 herbergi. Mikið endurnýjað að
innan.
VESTURGATA 67:
Efri sérhæð í tvíbýiishúsi (91,2 fm).
2 herbergi. Rúmgott eldhús. Útsýni
til Snæfellsjökuls.
VALLARBRAUT 9:
3ja herbergja íbúð á 3. hæð i
fjölbýlishúsi (105,95 fm) með
sérgeymslu í kjallara. Málað að utan
2004.
SKOLABRAUT19:
Neðri sérhæð í tvíbýlishúsi (75,6
fm). 1 herb. Endurnýjað járn á þaki.
Lóð sameiginleg. Staðs. miðsvæðis.
SKARÐSBRAUT1:
4ra herbergja ibúð á 2. hæð í
fjölbýlishúsi (113,1 fm) með
sérgeymslu íkjallara. Endaibúð.
Þvottahús í ibúð.