Morgunblaðið - Sunnudagur - 23.06.2019, Blaðsíða 16

16 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 23.6. 2019
B
reski Íhaldsflokkurinn tekur sér þrjá-
tíu daga í póstkosningar sínar. Það er
spenna í lofti hjá flokksmönnum
núna. Sakamálahöfundurinn frægi,
Federick Forsyth (Dagur Sjakalans)
er einn þeirra og honum liggur á.
Kraftmikill fullveldismaður
Forsyth segir að auðveldlega hafi mátt ljúka þessum
póstkosningum á viku enda megi lítinn tíma missa og
brýnt að skipta um í brúnni. Rithöfundurinn afkasta-
mikli leynir aldrei stjórnmálalegri skoðun sinni og
hefur iðulega kvartað undan aumingjadómi.
Hann er í Íhaldsflokknum og fær því að póstsenda
atkvæði sitt. Hann hefur lengi talist til efasemdar-
manna um veru Breta í ESB.
Ferill rithöfundarins er óvenjulegur. Forsyth var
herflugmaður í nokkur ár og því næst fréttaritari,
bæði fyrir Reuters og BBC og fór þá víða og helst
þangað þar sem hættuspilið var mest eins og á stríðs-
slóðum. Hann var um tíma fréttaritari í Frakklandi
og fjallaði sérstaklega um morðtilræðin við Charles
de Gaulle og kom það honum vel þegar hann setti í
rithöfundagírinn. Og þá var eiginlega sett í fluggírinn
því að Forsyth samdi Sjakalann á 35 dögum.
Einstakt tímarit
En þar hefur fleira hjálpað til en það eitt að hafa
kortlagt árásirnar á de Gaulle. Því löngu síðar var
upplýst að Frederick Forsyth hafði jafnframt öðrum
verkum sínum verið njósnari fyrir bresku leyniþjón-
ustuna MI6 og þau tengsl hafi haldist í tvo áratugi.
Póstkosningarnar eru leynilegar en ekki er mikil
leynd yfir því hvernig atkvæði Fosyth fellur.
Auk þess sem að framan er talið var Forsyth fastur
penni í tímaritinu Spectator, sem fyrst kom út hinn 6.
júlí 1828.
Á nærri tveimur öldum hafa margir kunnir menn
ritstýrt Spectator, þar á meðal menn sem síðar urðu
kunnir ráðherrar, eins og Nigel Lawson fjármála-
ráðherra (faðir matgæðingsins fagra) sem lengi var í
ríkisstjórn frú Thatcher og hefur fram til þessa verið
einn af aðal talsmönnum þeirra sem vilja Brexit.
Hann er 87 ára og enginn af þeim forystumönnum
Íhaldsflokksins sem hallir eru undir ESB hafa lagt til
hans vegna þess.
Og svo Johnson
Annar ritstjóri tímaritsins, sem á sennilega eftir að
verða enn kunnari en Lawson, er Boris Johnson sem
var ritstjóri 1999-2005.
Þegar Johnson ritstjóri rak augun í það að erlendur
forsætisráðherra væri á meðal áskrifenda að tímarit-
inu hans fékk hann íslenskan blaðamann í Bretlandi
til að skrifa um þann stuttan pistil í ritið.
Bréfritari hefur aðeins hitt Boris Johnson einu
sinni. Það var á bankastjóraárunum, þegar að eld-
urinn brann hvað heitast. Einhver kynnti þá tvo. Það
vantar ekki að Boris Johnson getur var glaðbeittur
og frakkur: „Þið skuldið okkur fjármuni,“ var það
fyrsta sem hann sagði eftir hafa heilsað bréfritara.
Ekki var þeirri fullyrðingu hans tekið betur en
ástæða var til. Fleiri voru þarna í kring og eru ekki
efni til að rekja þetta tal frekar að sinni.
En þrátt fyrir þetta þykkjuefni þóttist bréfritari
skynja að þar færi mjög áhugaverður maður. Hann
skrifaði bók um Churchill, sem erfitt er að skrifa um
nú orðið, af þeirri ástæðu einkum að flest hefur þegar
verið skrifað. En Johnson náði samt persónulegri og
áhugaverðri nálgun á þessu umskrifaða viðfangsefni
sínu.
Hér á landi er stundum gapað mikið yfir því að
þessi eða hinn geti brugðið fyrir sig fjölmörgum
tungumálum þótt hinn sami eigi bágt með að opna
munninn án þess að missa úr úr sér vitleysu á móður-
málinu. Slíkum mönnum er ábyrgðarhluti að kenna
tungumál. Engin hætta er þó á því að tungumála-
færni verði greindum manni og fjölfróðum eins og
Boris byrði. En þeir eru til sem óttast að haldi hann
ekki niðri lausbeisluðum galgopahætti gæti hann
misstigið sig. Boris er sagður tala ítölsku og frönsku
reiprennandi, tala (gamla) grísku og lesa latínu auð-
veldlega, og bjarga sér auðveldlega á þýsku og
spönsku og sé þá ekki allt talið.
Hin hlið mannsins
Nýjar kannanir sýna að Bretar telja Theresu May
vera lélegasta forsætisráðherra sem þeir hafi búið við
frá stríðslokum. Sumir vilja þó meina að Anthony
Eden (Súez) hafi verið verri. Þá er gleymt að Eden
átti glæsilegan feril sem utanríkisráðherra áður en að
hann fór í toppstöðuna sem hann hafði svo lengi
vænst. Ekkja hans, Lady Avon, Clarissa Churchill,
bróðurdóttir Churchills, var nýlega í viðtali og talaði
af sanngirni og aðdáun um hinn fræga frænda sinn en
nálgaðist af elsku ýmsar hliðar goðsins sem haldið
hefur verið til hlés. Sumt af því sem hún sagði gæti
verið efni í Churchillbók sem yrði ólík öllum öðrum.
Clarissa tekur með stillingu talinu um hinn mis-
heppnaða stjórnmálamann, eiginmann sinn, en segir
hæversk „að allt hafi gengið vel hjá honum og þeim
hjónum þar til að Súezskurðurinn tók að flæða um
allar stofurnar þeirra.“
Afburðamaður afskrifaður
Eden var tungumálamaður og raunar mjög óvenju-
legur. Hann var annálaður fyrir kunnáttu sína á pers-
nesku og var talinn í hópi örfárra Breta sem töldust
mestir fróðleiksmenn um persneska ljóðagerð. Hann
var fær í arabísku og kom Nasser forseta á óvart þeg-
ar hann vitnaði til arabískra spakmæla. Hann talaði
þýsku og þegar þeir Hitler sátu hvor gegn hinum við
kvöldverðaborð árið 1935 rann upp fyrir þeim að þeir
höfðu verið á næstu grösum hvor á móti öðrum í skot-
gröfunum tæpum tveimur áratugum fyrr. Þeir urðu
hinir áköfustu og drógu upp stöðuna fyrir hvorn um
sig á bakhlið matseðilsins, þar við borðið.
Hinn franski starfsbróðir Edens sem fylgdist með,
sagði við hann á eftir að hefði hann notað skotfærið
betur þá hefði hann sparað heiminum stórkostleg
vandræði.
Eden var fæddur inn í hástéttirnar en fjarlægðist
þær eftir sem á leið. Hann hafði ímigust á snobbaðri
klúbbatilveru og sótti sífellt meir til annarra stétta.
Hann kynnti sér rækilega þau hverfi breskra borga
sem veikust og fátæklegust voru og var sagður hafa
vonast til að hans eigin flokkur og forsætisráð-
herrans töpuðu kosningunum 1945, eins og varð og
þótti óvænt.
Eden skar sig frá þingbræðrum sínum vegna ein-
lægs áhuga síns á fögrum listum og varð á undan
mörgum öðrum ákafur aðdáandi Cécanne, Braque og
Picasso. Hann varð snjall safnari myndlistar og lagði
mikla vinnu í hlutverk sitt sem fulltrúaráðsmaður í
Listasafni ríkisins. Hann var með óþrjótandi bók-
menntaáhuga og ekki var vitað um nokkurn annan
breskan stjórnmálamann sem gat farið með nánast
hvaða texta sem var úr verkum Shakespeare „eftir
pöntun.“
Hann varð eftir að úr stjórnmálavafstri dró
stjórnarformaður Royal Shakespeare leikhússins og
stóð fast við bak þeirra Peter Hall og Peter Brook
þegar að stormurinn næddi um þá á „avant-garde“
tímum.
Hann fann harðlega að því opinberlega og varð af
því mikill uppsláttur í fjölmiðlum hvernig Macmillan
eftirmaður hans fór með Selwyn Lloyd fjármálaráð-
herra á „nótt hinna löngu hnífa.“
Sama hafði Chruchill gert við hann og Margret
Thatcher iðulega við Major, sem var sérlega mis-
Vondur dagur
hjá sjakölum
’Sífellt fleiri þeirra sem til almennings telj-ast og eru neyddir með atbeina skattstjór-ans ti að halda þessari stofnun uppi gegnvilja sínum og með vaxandi ógleði átta sig á
því hvað hin misnotað auglýsing „stofnunin
okkar“ þýðir.
Reykjavíkurbréf21.06.19