Morgunblaðið - 08.07.2019, Síða 28

28 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 8. JÚLÍ 2019
... stærsti uppskriftarvefur landsins!
Ragnheiður Birgisdóttir
ragnheidurb@mbl.is
„Ég fæddist inn í braghefðina og
ólst upp með henni og mér hefur
alltaf þótt hún skemmtileg. Þetta
var hluti af tungumálinu sem var
talað á heimili mínu þegar ég var að
alast upp,“ segir Ragnar Ingi Aðal-
steinsson, ritstjóri Stuðlabergs,
tímarits helgaðs hefðbundinni ljóð-
list. „Svo gerist það í kringum
menntaskólaárin að þessari hefð er
svolítið ýtt út í horn og þá þótti ekki
fínt að vera hagyrðingur. Ekki nóg
með það heldur varð ég var við að
menn væru að setja saman kveð-
skap sem var ekki rétt gerður og
það fór aðeins í skapið á mér. Mér
fannst þessi hefð falleg svo að ég
tók mjög snemma svolítið upp
þykkjuna fyrir hana og gaf út ljóða-
bækur með hefðbundnum ljóðum.
Sú fyrsta kom út 1974 og svo fleiri í
framhaldinu af því. Það var alls ekki
vegna þess að ég hafi eitthvað á
móti óhefðbundnum ljóðum, þau
geta verið alveg yndisleg.“
Ötull í að kynna hefðina
Ragnar segist ekki vera einn um
það að berjast fyrir varðveislu brag-
hefðarinnar. „Það eru margir fleiri
en ég sem hafa verið að berjast fyr-
ir þessu og ég hef því aldrei tekið
mér einhverja jarlstign í þessu sam-
bandi en ég hef verið ötull í að
kynna hefðina og kenna mönnum að
gera þetta rétt. Ég legg mikla
áherslu á að ef menn nota hefð-
bundin ljóðform þá eigi að gera það
rétt. Það er fullt af fólki sem kann
þetta algjörlega og heyrir um-
svifalaust ef reglur eru brotnar. Svo
eru aðrir sem alast ekki upp við
þetta og hafa gaman af að kynnast
þessu.“
Ragnar hefur kennt og skrifað
kennslubækur um braghefðina.
Hann segir yngri kynslóðina hafa
gaman af því að spreyta sig á hefð-
bundnum kveðskap. „Þegar ég
kenndi í Foldaskóla kenndi ég
krökkunum bragfræði og þá runnu
upp úr þeim vísurnar hárrétt gerð-
ar. Þau hafa óskaplega gaman af
þessu og læra þetta eins og skot.
Þetta er ekkert kynslóðabundið;
það er alveg eins yngra fólkið sem
hefur gaman af þessu eins og hinir
eldri.“
Áhuginn lengi farið vaxandi
Ragnar segist ekki hafa tölu á því
hvað hagyrðingar landsins séu
margir. „Ég hef stundum velt því
fyrir mér en ég kynnist því sér-
staklega í gegnum Stuðlabergið að
samfélag hagyrðinga er alltaf að
stækka. Ég er alltaf að sjá fleiri og
fleiri hagyrðinga og það er enginn
endir á því. Áhuginn fyrir þessu
hefur farið vaxandi síðustu 20 til 30
árin.“
Hefðbundna ljóðlist segir Ragnar
eiga sama erindi við samtímann og
aðrar listgreinar og áhugamál.
„Sumir hafa gaman af þessu og aðr-
ir af einhverju öðru. Mannskepnan
er afskaplega fjölbreytt og flókin og
það eru alls konar áhugamál sem
koma upp. Sumir gleyma sér alger-
lega í golfi. Ég hef aldrei skilið það
af því ég kann ekkert í golfi. Svo
eru aðrir sem hafa gaman af orðsins
list og þessi hefð er einn þáttur
hennar.“
Ragnari þykir sú menningar-
varðveisla sem felst í því að halda
hefðbundinni ljóðlist á lofti merki-
leg og aðdáunarverð. „Hefðin er
mjög sterk. Við erum enn með sömu
braghefðina og tíðkaðist í Noregi
fyrir landnám og skilum henni al-
gerlega óbreyttri af okkur. Ég ber
mikla virðingu fyrir þessari hefð og
fyrir þessari varðveislu, mér finnst
hún stórkostleg.“
Rapparar eru stórkostlegir
Nýjasta fulltrúa stuðla og ríms,
rappið, segir Ragnar vera öðruvísi
en hinn hefðbundna kveðskap en þó
af sama meiði. „Það er þörfin fyrir
að tjá sig, að vinna með tungumálið
og að skila því sem maður er að
hugsa til áhorfenda. Það er alveg
sami grunnurinn en það eru svolítið
aðrar áherslur. En ég tek ofan fyrir
röppurunum, þeir eru stórkostlegir.
Rappið er frábært, það er alveg
ljóst, en það er öðruvísi en brag-
hefðin.“
Tímaritið Stuðlaberg, sem helgað
er braghefðinni, kemur út tvisvar á
ári og nú í maí kom út fyrsta tölu-
blað áttunda árgangs þess. Ragnar
er í senn útgefandi, ábyrgðarmaður
og ritstjóri tímaritsins. „Það eru
svona helstu titlarnir og ég fylli þá
alla sjálfur. Svo hef ég fengið góða
menn með mér sem skrifa stundum
fyrir mig greinar.“ Hann segist þó
skrifa bróðurpart efnisins sjálfur.
Markhóp Stuðlabergs segir
Ragnar vera alla þá sem hafa áhuga
á hefðbundinni ljóðlist, vísnagerð og
braghefðinni. „Ég er alltaf að upp-
götva stærri og stærri hóp. Það er
miklu meiri áhugi en ég gerði mér
grein fyrir þegar ég fór af stað með
þetta upp á von og óvon. Ég hafði
ekki hugmynd um hvort það væri
nokkur grundvöllur fyrir því að
gefa út svona tímarit en það hefur
sýnt sig að það er heldur betur
grundvöllur fyrir því. Menn taka
þessu mjög fagnandi og ég hef feng-
ið gríðarlega góðar undirtektir.“
Hann er vongóður um að hefðin
lifi áfram, sérstaklega ef menn haldi
sig við reglur hennar. „Það er svo
margt sem er í meiri hættu en hefð-
bundna ljóðið. Það á sitt fólk og
verður á sínum stað eitthvað áfram,
það er alveg ljóst.“
Dægurvísur eru fastur liður
Í hverju tölublaði Stuðlabergs má
finna leiðara þar sem Ragnar veltir
fyrir sér hefðinni. Hann fær einnig
þjóðþekkta persónu til þess að velja
sér uppáhaldsljóð og svo er iðulega
stærra opnuviðtal við einhvern vel
valinn. Sagt er frá hagyrðinga-
mótum víðs vegar um land auk þess
sem birtur er kveðskapur eftir unga
sem aldna.
Dægurvísnaþáttur er einnig fast-
ur liður í blaðinu. „Þá tek ég fyrir
ákveðið efni sem er að gerast í um-
ræðunni og hringi í um tíu hagyrð-
inga og bið þá að yrkja um það nýj-
ar vísur í hvelli. Það hefur oft verið
mjög gaman. Þegar síðustu forseta-
kosningar voru held ég að um 20
manns hafi sent mér nýjar vísur og
það var alveg yndislegt,“ segir
Ragnar. „Það er svo gaman að
vinna með hagyrðingunum, þeir eru
skemmtilegasta fólk sem ég þekki.
Þeir eru húmoristar, hafa gott vald
á tungumálinu og eru skemmti-
legir.“
Efni Stuðlabergs einskorðast við
hefðbundinn kveðskap. „Mér finnst
óhefðbundin ljóð alveg yndisleg,
þegar þau eru góð. Það fer ekkert
eftir því hvort þau eru hefðbundin
eða óhefðbundin hvort þau séu það.
Stuðlaberg er bara tileinkað hefð-
bundinni ljóðlist og braghefðinni og
ég er ekki með neitt annað. Ég
kann þetta best og veit mest um
þetta; þetta er mitt svið og ég ein-
beiti mér þess vegna að þessu,“
segir Ragnar.
Morgunblaðið/Hari
Braghefðin „Ég ber mikla virðingu fyrir þessari hefð og fyrir þessari varðveislu, mér finnst hún stórkostleg,“ segir Ragnar Ingi Aðalsteinsson um hefð-
bundinn kveðskap. Hann er ritstjóri, útgefandi og ábyrgðarmaður tímaritsins Stuðlabergs og hefur bæði fengist við kennslu og kennslubókarskrif.
Hagyrðingar eru skemmtilegastir
 Ragnar Ingi Aðalsteinsson gefur út tímaritið Stuðlaberg sem helgað er hefðbundnum kveðskap
 „Menn taka þessu mjög fagnandi og ég hef fengið gríðarlega góðar undirtektir,“ segir ritstjórinn