Morgunblaðið - 13.07.2019, Page 27

UMRÆÐAN 27
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 13. JÚLÍ 2019
Hannes Hlífar Stefánssonvarð einn efstur á lok-aða alþjóðlega mótinu íBudeejovice í Tékk-
landi sem lauk um síðustu helgi.
Hannes hlaut 6 vinninga af níu
mögulegum og varð ½ vinningi á
undan Tékkanum Jan Vykouk sem
5½ vinning. Frammistaða Hann-
esar er glæsileg einkum fyrir þá
staðreynd að hann tapaði tveim
fyrstu skákum sínum, vann þá
fimm í röð og klykkti út með
tveim jafnteflum. Í svipinn man
greinarhöfundur ekki eftir mörg-
um mótum þar sem sigurvegarinn
byrjar á því að tapa tveim fyrstu
skákum sínum. Sigur Alexander
Beljavskí í Tilburg árið 1986 kem-
ur þó upp í hugann. Í gær hóf
Hannes taflmennsku í hollensku
borginni Leiden í Hollandi en þar
fer fram alþjóðlegt með sama
sniði og í Tékklandi, 10 skákmenn
tefla allir við alla. Meðal þekktra
meistara sem eru á meðal kepp-
enda eru Predrag Nikolic frá
Bosníu og heimamaðurinn John
Van der Wiel en stigahæsti kepp-
andinn er Indverjinn Babu Lalith.
Hannes er þriðji stigahæstur.
Björn og Stefán á
toppnum í Portoroz
Íslenskir skákmenn hafa verið
iðnir við kolann á alþjóðavettvangi
undanfarið. Björn Þorfinnsson og
Stefán Bergsson stefndu skónum
á opna mótið í Portoroz sem hófst
6. júlí sl. Þessi litli bær við strend-
ur Adríahafsins hefur mikið að-
dráttarafl meðal íslenskra skák-
manna ekki síst vegna þess að þar
komst Friðrik Ólafsson í hóp
kandídata árið 1958.
Birni og Stefáni hefur báðum
tekist að blanda sér í toppbarátt-
una, Björn vann fjórar fyrstu
skákir sínar og er sem stendur í
2.-6. sæti með 5½ vinning af 7.
Efstur er Ítalinn Luigi Pier Basso
með 6 vinninga. Tefldar verða níu
umferðir og lýkur mótinu um
helgina.
Stefán Bergsson komst í hóp
fimm efstu manna með með sigri í
6. umferð en tapaði í 7. umferð.
Stefán teflir djarft og skemmti-
lega og hikar ekki við að taka
mikla áhættu. Í sjöttu umferð
gekk dæmið upp hjá hinum í
stuttri skák við einn af stigahæstu
keppendum mótsins:
Opna Portoroz-mótið 2019:
Nenad Fercec – Stefán Bergs-
son
Sikileyjarvörn
1. e4 c5 2. Rf3 e6 3. d4 cxd4 4.
Rxd4 Rc6 5. Rc3 Dc7 6. Be3 a6 7.
Dd2 Rf6 8. f3
Hægfara leikur í vinsælu af-
brigði sikileyjarvarnar.
8. … Be7 9. 0-0-0 b5 10. Df2
Bb7 11. Kb1 Hc8 12. g4 Rxd4 13.
Bxd4 b4 14. Ra4
Allt með kyrrum kjörum.
14. … Rxe4?!
Þessi leikur er ekki alls kostar
réttur. Kannski vissi Stefán það.
15. fxe4 Bxe4 16. Bd3 Bxh1 17.
Bxg7?
Hvítur gat leikið 17. Hxh1 sem
svartur getur svarað með 17. …
Dc6 en þá kemur 18. Hf1! og ekki
gengur 18. … Dxa4 vegna 19.
Dxf7+ Kd8 20. Bb6+ og vinnur.
Betra er 18. … f6 en hvíta staðan
er betri.
17. … Hg8 18. Bd4 Dc6 19. Hf1
f6 20. Bxf6 Hf8 21. g5 Be4 22.
Bxe4 Dxe4 23. b3 a5 24. h4 Hc6!
25. Rb2 Bxf6 26. gxf6 Hxf6!
Glæsilegur lokahnykkur sem
byggist á hugmyndinni 27. Dxf6
Dxc2+ 28. Ka1 Dc1+! og mátar.
Hvítur gafst upp.
Áttundi sigur Magnúsar í röð
Heimsmeistarinn Magnús Carl-
sen vann glæsilegan sigur á stór-
mótinu í Zagreb í Króatíu. Hann
gaf ekkert eftir á lokasprettinum
og vann Vachier-Lagrave í síðustu
umferð. Lokastaðan varð þessi: 1.
Magnús Carlsen 8 v. (af 11) 2. So
7 v. 3.-4. Aronjan og Caruana 6 v.
5.-7. Ding, Nepomniachtchi og Giri
5½ v. 8. Karjakin 5 v. 9.-11. An-
and, Mamedyarov og Vachier Lag-
rave 4½ v. 12. Nakamura 4 v.
Hannes Hlífar vann
mótið í Tékklandi
Skák
Helgi Ólafsson
helol@simnet.is
Morgunblaðið/Ómar Óskarsson
Vann fjórar fyrstu Björn er ½ vinningi frá efsta manni í Portoroz.
Karvel Pálmason (Karvel
Steindór Ingimar) fæddist í
Bolungarvík 13. júlí 1936. For-
eldrar hans voru Pálmi Árni
Karvelsson sjómaður þar í bæ
og Jónína Eggertína Jóels-
dóttir ráðskona.
Karvel stundaði fjölbreytt
störf í Bolungarvík á árunum
1950-1971.
Hann var kjörinn á Alþingi
árið 1971 fyrir Frjálslynda
vinstrimenn. Hann sat á þingi
til ársins 1991. Hann var for-
maður þingflokks Samtaka
frjálslyndra og vinstri manna á
árunum 1974-1978. Karvel var
formaður Verkalýðs- og sjó-
mannafélags Bolungarvíkur
um árabil, varaforseti Alþýðu-
sambands Vestfjarða, sat í mið-
stjórn Alþýðusambands Ís-
lands og var um tíma varafor-
maður Verkamannasambands
Íslands. Karvel sat í hrepps-
nefnd Hólshrepps á árunum
1962-1970, í Rannsóknaráði
ríkisins árin 1971-1978 og í
stjórn Fiskimálasjóðs frá 1972-
1989. Hann átti sæti í stjórn
Byggðastofnunar á árunum
1991-1995 og sat í flugráði um
tíma.
Eftirlifandi eiginkona Kar-
vels er Martha Kristín Svein-
björnsdóttir. Þau eignuðust
fjögur börn.
Karvel lést 23. febrúar 2011.
Merkir Íslendingar
Karvel
Pálmason
Það er staðreynd að
ætíð skal fram sótt á
hinum ýmsu sviðum
þjóðlífsins og aldrei að
missa trúna á því að
unnt sé enn betur að
gjöra. Þetta á alveg
sérstaklega við um vel-
ferðarmál öll svo og
kemur þar til hin sí-
gilda togstreita um
þjóðarauðinn, þar sem
svo alltof mörgum þyk-
ir rétturinn til að hrifsa til sín auð
langt umfram nauðsyn sjálfsagður,
þó að allir eigi að sjá að þetta fé sé frá
öðrum tekið. Þarna þarf vissulega að
taka enn betur til hendi, jafna kjör og
aðstæður fólks og hreinlega taka til
baka frá þeim sem ofgnótt eiga.
Þeirra auður hefur nefnilega verið frá
öðrum tekinn, því ekki er hann sjálfs-
prottinn. En burtséð frá þessu eina
mikilvægasta hlutverki stjórnvalda
að jafna lífskjör fólks, þá fer það af-
skaplega í mínar gömlu, gigtveiku
taugar þegar látið er að því liggja að
ástand velferðarmála hafi aldrei aum-
ara verið.
Ég tek málefni fatlaðra sem dæmi
þar sem ég þekki hvað bezt til mála,
þar má alltaf betur gera, svo misjöfn
og ólík sem fötlunin er og þar er bezt
að hafa það að leiðarljósi að gjöra
bezt við þá sem glíma við erfiðustu
hömlunina. Samt er það svo að ekki
þarf langt til baka að líta til að sann-
reyna það hversu mikil umbylting
hefur víða orðið. Ég heimsótti á löngu
liðnum árum heimili þroskaheftra
einstaklinga, en heimili sannast
sagna alltof gott orð um þær að-
stæður er þar blöstu við.
Ég þekkti lika um árabil til að-
stæðna annarra fatlaðra einstaklinga
og sárnaði mjög sinnuleysi alltof
margra sem málum réðu. Það væri
hollt fyrir marga að líta þar til baka,
ekki til að leggja árar í bát, heldur til
að sjá hvað áunnist hefur og hvernig
áfram skal halda. Við eigum að gleðj-
ast yfir þeim miklu framförum sem
orðið hafa, aldrei tala þær niður eins
og oft sézt og heyrist, jafnvel eins og
ekkert hafi gerzt til bóta og eins og
sumir halda fram ástandið aldrei
verra verið. Þetta á
bæði að vera til hvatn-
ingar en ekki síður til að
fara yfir sviðið í alvöru.
Ég las á dögunum
eitthvað um aukningu á
útgjöldum Sjúkratrygg-
inga Íslands til ferða-
laga fólks á landsbyggð-
inni til að leita sér
læknisþjónustu og ann-
arrar heilbrigðisþjón-
ustu í Reykjavík og ekk-
ert nema verulega gott
um það að segja, þar er oft nauðsynin
rík, getur bæði lengt líf fólks og bætt
svo og að fólk fær þannig bót sinna
meina. Ég heyrði það líka um daginn
að þetta væri alltof lítið og lélegt og
aldrei verið verra en nú. Vel mætti
þarna betur gjöra eins og víðar, en
það eru ekki margir áratugir síðan
þessi þátttaka var leidd í lög svo dýr-
mæt sem hún nú er.
Sjálfur man ég eftir því að hafa á
Alþingi viðrað þessa hugmynd um
stuðning við fólk sem ég sagði í ræðu
og þingmáli, að væri sjálfsögð rétt-
arbót og enn man ég að það var gjört
grín að þessu: Nú gæti fólk fengið sér
far til Reykjavíkur til að frílysta sig
að þarflausu en með vottorð upp á
vasann frá góðhjörtuðum lækni!
Það er svo áreiðanlega rétt munað
hjá mér að í kjölfar þessa hafi Tómas
Árnason, fjármálaráðherra 1978-
1979, gripið þessa hugmynd á lofti og
það myndarlega og síðan hafi fólki
verið tryggð þátttaka hins opinbera í
þessum ferðum, svo háöldruð telst
þessi sjálfsagða réttarbót ekki vera.
Gæta skal þess í þessu sem öðru að
tala ekki niður fyrri tíma sóknarsigra
eins og alltof oft er gjört. Þess vegna
er þetta ritað.
Aldrei tala niður það
sem þó hefur áunnist
Eftir Helga Seljan
Helgi Seljan
» Fer það afskaplega í
mínar gömlu, gigt-
veiku taugar þegar látið
er að því liggja að ástand
velferðarmála hafi aldrei
aumara verið.
Höfundur er fv. alþingismaður.