Morgunblaðið - 12.08.2019, Qupperneq 14

14
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 12. ÁGÚST 2019
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Það styttist íkosningar ínokkrum
þýsku ríkjanna
sem mynda sam-
band þeirra. Það
er óneitanlega fróðlegt að sjá
þær vísbendingar sem kann-
anir gefa núna um pólitísku
stöðuna í Sachsen og Brand-
enburg, sem eru í austurhluta
landsins sem fyrir þremur ára-
tugum laut stjórn kommúnista
og fjarstýringu frá Kreml.
Bera má þær vísbendingar
við viðhorfin í vesturhluta
landsins, því þótt langt sé liðið
frá sameiningu er stemmning-
in ennþá ólík.
Í fyrrnefndum ríkjum virð-
ist AfD (Annar kostur fyrir
Þýskaland) mælast flokka
stærstur og sýnist geta slegið
flokk Kristilegra út á æsku- og
þroskaslóðum Merkel kansl-
ara.
Fréttaskýrendur segja að
margt bendi til að AfD muni
enn auka fylgið á kostnað
Kristilegra og gæti komið
stærstur flokka frá kosningum
eftir þrjár vikur.
Munurinn á milli AfD og
Kristilegra er enn aðeins örfá
prósentustig, svo óvarlegt að
slá neinu föstu.
Þegar horft er til kannana í
vesturhluta Þýskalands blasir
önnur mynd við. Þar er AfD
aðeins í fjórða sæti flokka.
CDU/CSU mælist með 27 pró-
senta fylgi. Græningjar hafa
hins vegar skotið þýskum kröt-
um (SPD) langt aftur fyrir sig
og mælast með 24 prósent en
SPD er rétt rúmur hálfdrætt-
ingur með 14% fylgi og rétt
yfir AfD með sín 12%.
En þegar horft er til stöð-
unnar í landinu í heild er aug-
ljóst að Merkel kanslari og
flokkur hennar eru ekki enn að
ná vopnum sínum. Hinn stjórn-
arflokkurinn skrapar enn
botninn í fylgi flokka.
Það er mjög umrætt í Þýska-
landi að þýskir kratar séu nú
mjög órólegir í samsteypu-
stjórn „stóru flokkanna“. SPD
verðskuldar augljóslega ekki
það virðingarheiti lengur og
risið er ekki hátt heldur á
kristilegu flokkunum tveimur,
sem löngum hafa saman verið
burðarflokkar landsins.
ESB er í uppnámi og ganga
ásakanir á víxl á milli burgeisa
um hverjir beri mesta ábyrgð á
því að viðræðum við Breta var
klúðrað. Hræðsluáróðurinn
gagnvart Bretum er tekinn að
hitta þá sem eftir sitja fyrir og
er fleiri þjóðum ESB en Írum
orðið mjög órótt. Efnahags-
ástandið á meginlandinu er
kvikt um þessar mundir og
Þýskland sjálft og útflutnings-
iðnaður þess horfa
þungbúin til næstu
missera. Þar ótt-
ast margur að at-
hygli tístarans í
Hvíta húsinu
kunni óvænt að beinast þang-
að og hann muni ólmur vilja
lyfta upp húddinu á burðarvél
ESB og sjá hvað leynist undir
því, en honum er sagt að þeirri
vél sé startað og stýrt úr
kanslarhöllinni í Berlín. Verði
þessi raunin geta Kínverjar
upplýst þá í Brussel og Berlín
um að þá geti margt gerst
ótrúlega hratt og á öllum tím-
um sólarhrings.
Nú er sá háttur hafður á, að
það eru ekki lengur fjölmenn-
ar viðskiptanefndir og kjól-
klæddir sendiherrar, með
doktorspróf í prúðmennsku,
sem senda uppkast að hug-
myndum um óþægilegar mixt-
úrur með margra missera
fyrirvara.
Nú sitja menn við morgun-
verðarborðið með stírur í aug-
um þegar þeim er afhent afrit
af tísti, sem sent var af stað
klukkan 04 nóttina áður. Þar
komi fram að 25% tolli hafi
verið skellt á vöruflokka sem
eru taldir upp í leyndar-
skjölum undir heitinu „rot-
högg“ í kanslarahöllinni.
Hér skal ekki borið blak af
þessum aðferðum. En þær eru
brúkaðar og enginn fær gert
við því.
Verði svona veðrabreyting
og bætist við heimatilbúin
vandræði ESB í vegna „brex-
it“ og það verði til þess að
hratt falli á aðalsmerki Þýska-
lands: Traust, stöðugt, öflugt
og óhagganlegt efnahagslíf, þá
mun sjást undir skósóla SPD
flýjandi ábyrgð valdsins með
ljóshraða, og mun skjálfta-
köstum þá fjölga að sama
skapi við hitt borð samstarfs-
ins. Þá gæti óneitanlega orðið
fjörlegt að fylgjast með tölum
kannana víðar en í gamla
Austur-Þýskalandi.
Auðvitað hljóta góðir menn
að vona og gera sitt til þess að
tryggja að rás atburða verði
ekki svona. Því verði hún
svona, þá munu flestir fara illa
marðir frá þeim dansi en ekki
aðeins þeir sem eru á dans-
gólfinu miðju.
Enginn trúir því að ítalskt
efnahagslíf lifi af slettur frá
þeim boðaföllum svo að dæmi
sé nefnt. Og hætt er við að lítið
hald verði í draumsýninni
fögru um að þeir sem enn séu
„langt frá heimsins vígaslóð“
fái að horfa á slíkt efnahagsleg
jarðarstríð duna, og látið eins
og þeir séu að horfa á Downton
Abbey og geti kveikt og slökkt
að vild.
Það eru víða
sýndargóðæri um
þessar mundir}
Volgnar undir
og versnar hratt
B
rátt hefst að nýju umræða á Al-
þingi um þriðja orkupakkann,
sem hefur þegar verið ræddur
meira en nokkurt annað þingmál í
sögunni, en málinu lýkur með at-
kvæðagreiðslu í þinginu 2. september. Þó að
málið hafi verið í vinnslu hjá stjórnvöldum og
Alþingi í mörg ár er það fyrst nú upp á síðkast-
ið sem andstaða við það hefur sprottið upp og
stórar fullyrðingar settar fram um meintar
skelfilegar afleiðingar þess.
Oft hefur verið haldið fram röngum og vill-
andi fullyrðingum um málið, meðal annars í
bláa bæklingnum sem fylgdi Morgunblaðinu í
síðustu viku.
Þar var gefið í skyn að markmið þriðja orku-
pakkans fæli í sér að Íslendingum væri skylt að
leggja sæstreng til Evrópu. Markmið orku-
pakkans er vissulega að efla innri markaðinn
sem við höfum verið partur af síðan 1993 en breytir engu
um að endanlegt vald um millilandatengingar er hjá
hverju landi fyrir sig. Það er margstaðfest af helstu sér-
fræðingum um EES-samninginn og einnig fram-
kvæmdastjóra orkumála hjá ESB. Þá er fullyrt að með
innleiðingunni komi samræmd evrópsk löggjöf í stað ís-
lenskrar. Það er alrangt því að við ákváðum árið 1999 að
taka upp evrópska löggjöf í orkumálum og innleiddum
hana fjórum árum síðar. Þriðji orkupakkinn er því ekki
frávik heldur framhald á áratugalangri stefnu Íslands.
Það er alfarið á hendi Íslands að taka ákvörðun um lagn-
ingu sæstrengs eins og fram kom í samdóma áliti fræði-
manna sem komu fyrir utanríkismálanefnd.
En til þess að taka af öll tvímæli hefur verið
lagt fram lagafrumvarp þar sem kveðið er á
um að ekki verði ráðist í tengingu með sæ-
streng nema að undangengnu samþykki Al-
þingis.
Í orkupakkanum felst ekki afsal á forræði
yfir auðlindinni. Takmarkað og afmarkað
valdaframsal á einungis við um tiltekin af-
mörkuð málefni ef Ísland ákveður að tengjast
sæstreng til Evrópu. Rétt eins og segir í minn-
isblaði frá utanríkisráðuneyti þegar Gunnar
Bragi Sveinsson gegndi embætti utanrík-
isráðherra: „Rétt er að hafa í huga varðandi
stofnunina ACER og valdheimildir hennar, að
á meðan að Ísland er einangrað raforkukerfi,
þ.e. ekki með tengingu í nein önnur raf-
orkukerfi t.d. með sæstreng, þá getur ACER
ekki tekið ákvörðun gegn Íslandi.“ En ef Al-
þingi tæki ákvörðun um að tengjast landi innan ESB, sem
Bretland verður til dæmis ólíklega innan skamms, myndi
virkjast tveggja stoða fyrirkomulagið þannig að Eftirlits-
stofnun EFTA tæki ákvörðunina en ekki ACER. Því er í
engu tilviki um að ræða framsal til stofnana Evrópusam-
bandsins, hvort sem við tengjumst eða ekki.
Margt af því sem rætt hefur verið síðustu misserin mun
nýtast vel við vinnu við gerð orkustefnu fyrir Ísland en
alltof mikið af því á ekki við um þriðja orkupakkann og er
til þess fallið að afvegaleiða umræðuna. aslaugs@althingi.is
Áslaug Arna
Sigurbjörns-
dóttir
Pistill
Bábiljur um orkupakka
Formaður utanríkismálanefndar og ritari Sjálfstæðisflokksins
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
FRÉTTASKÝRING
Guðrún Erlingsdóttir
ge@mbl.is
Öllum þeim 4.077 nem-endum sem sóttu umskólavist í framhaldsskólaí haust hefur verið tryggð
skólavist en það eru 95% af nem-
endum sem luku skólavist í grunn-
skólum í vor. Þetta kemur fram á vef
Menntamálastofnunar. Þar kemur
einnig fram að 67% nemenda sóttu
um á bóknámsbrautum til stúdents-
prófs en það hlutfall var 64% árið
2018. 15% fengu skólavist á starfs-
námsbrautum á móti 165 árinu áður.
14% nemenda sóttu um skólavist á
almennum framhaldsskólabrautum
en 15% árið 2018. 4% nemenda sóttu
um listnámsbrautir til stúdentsprófs
í ár á meðan hlutfallið var 5% í fyrra.
Almennar námsbrautir og fram-
haldsskólabrautir eru einkum ætl-
aðar þeim sem eru óvissir um náms-
val eða uppfylla ekki inntökuskilyrði
beint inn á aðrar brautir.
Verzlunarskólinn
vinsælastur
Sem fyrr er Verzlunarskóli Ís-
lands vinsælastur en 518 nemendur
sóttu um skólavist sem fyrsta val í
330 nýnemapláss. Árið 2018 sóttu
488 um 325 pláss. Menntaskólinn við
Sund sem var í þriðja sæti í fyrra var
næst vinsælasti skólinn í ár en þar
sóttu 305 nemendur um skólavist
sem fyrsta val í 234 nýnemapláss.
Kvennaskólinn var þriðji vinsælasti
skólinn en hann tók við 225 nýnem-
um af þeim 256 sem sóttu um sem
fyrsta val. Fjölbrautaskólinn í
Garðabæ gat veitt 190 nýnemum
skólavist af þeim 237 sem sóttu um
sem fyrsta val. Tækniskólinn var í
fimmta sæti yfir fyrsta val nýnema
og fengu 295 sem völdu hann sem
fyrsta val, skólavist. Árinu áður
völdu 256 skólann í fyrsta vali. Alls
tekur Tækniskólinn við 340 nem-
endum. Hildur Ingvarsdóttir, skóla-
meistari Tækniskólans, segir aðsókn
í skólann aukast ár frá ári.
,,Við erum að sjá 32% aukningu
hjá grunnskólanemum sem velja
skólann,“ segir Hildur sem er ánægð
með þá þróun að fleiri sæki í hefð-
bundið verk- og starfsnám.
Menntaskólinn í Hamrahlíð sem
sat í öðru sæti 2018 yfir fyrsta val
lendir nú í sjötta sæti. 226 nemendur
völdu hann sem fyrsta val en 310 ný-
nemar eru teknir inn í skólann á ári.
Af framhaldskólum á lands-
byggðinni völdu 194 Menntaskólann
á Akureyri sem fyrsta val en ný-
nemapláss voru 192. 30 nýnemapláss
voru í Verkmenntaskóla Austur-
lands og völdu 29 hann sem fyrsta
val. Í Framhaldskóla Vest-
mannaeyja sóttu 39 um skólavist
sem fyrsta val en nýnemaplás í skól-
anum voru 48.
Í Framhaldskóla A-Skaftafells-
sýslu sóttu 18 um skólavist sem
fyrsta val þar í 17 nýnemapláss.
Námsbrautir með fyrirvörum
Samkvæmt upplýsingum frá
Menntamálastofnun voru nýnema-
pláss 4.383. Á það er bent að ekki sé
hægt að draga töluna 4.077 frá ný-
nemaplássunum og segja að 306 ný-
nemapláss séu ónýtt þar sem skól-
arnir gefi upp ákveðið svigrúm fyrir
skráningu nýnema, miðað við for-
sendur sem t.d. geta verið auglýstar
námsbrautir með fyrirvörum um
næga þátttöku. Skólarnir aðlaga síð-
an starf sitt að fjölda skráðra nem-
enda á mismunandi brautum, hætta
t.d. við að halda úti tilteknum braut-
um vegna ónógrar þátttöku. Það sé
mjög algengt að skólar fái ekki jafn
marga nemendur og þeir gætu tekið
við, einkum á landsbyggðinni.
Misjafnt er hvenær framhald-
skólarnir hefjast. En þeir verða allir
settir á síðustu tveimur vikunum í
ágúst.
95% grunnskólanema
fara í framhaldsskóla
Námsval nýnema í framhaldsskóla
Skipting umsókna nýnema um skólavist í framhaldsskóla haustið 2019
Námsval nýnema
um skólavist í
6 fjölmennustu
skólunum, val 1
og 2 samtals
Haustönn 2018
Haustönn 2019
Skipting nemenda milli brauta
Bóknámsbrautir til
stúdentsprófs
Starfsnámsbrautir
Almennar framhaldsskólabrautir
Listanámsbrautir til
stúdentsprófs
Menntaskólinn
við Hamrahlíð
Tækniskólinn Fjölbrautaskólinn
í Garðabæ
Kvennaskólinn Menntaskólinn
við Sund
Verzlunarskóli
Íslands
505
608
544512
550524
593
531
641
558
678641
Heimild: Menntamálastofnun
67%
15%
14%
4%
,,Við breyttum öllu, kennslu-
skrá, skipulagi og stjórnun í
Menntaskólanum við Sund sem
fagnar 50 ára afmæli 1. október.
Það má segja að við höfum lagt
niður gamla skólann árið 2015
og tekið upp nýjan fyrir fjórum
árum,“ segir Már Vilhjálmsson,
rektor Menntaskólans við Sund,
en fleiri völdu skólann sem
fyrsta val í ár. Már segir erfitt að
segja til um hvers vegna svo sé
en breytingarnar í skólastarfinu
hafí sýnt árangur og brottfall úr
skólanum verið lægst á landinu
í síðustu könnun.
Már segir frelsið sem fylgdi
styttingu framhaldsskólans og
breytingarnar séu að skila sér.
Menntaskólinn við Sund sé fyrir
nemendur sem vilja leggja hart
að sér, fyrir nemendur sem
vinna jafnt og þétt en þeir nem-
endur sem ætla að læra rétt fyr-
ir próf geta verið vissir um að
þeir nái ekki árangri. Mennta-
skólinn við Sund og Fjölbraut í
Garðabæ séu einu framhalds-
skólarnir með þriggja anna nám
og enga prófatíð.
Menntaskól-
inn við Sund
ENGIN PRÓFATÍÐ