Morgunblaðið - Sunnudagur - 01.09.2019, Page 12

Á BERNSKUSLÓÐUM
12 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 1.9. 2019
H
ann lítur ekki út fyrir að vera
níræður maðurinn sem tekur
á móti okkur Árna Sæberg
ljósmyndara á heimili sínu í
Hafnarfirði þetta síðdegi; á
enn einum sólardeginum þetta sumarið hér á
suðvesturhorninu. Kristbjörn Halldór Harð-
arson Eydal kveðst líka hafa það prýðilegt,
miðað við aldur og fyrri störf. Hann er að vísu
orðinn svolítið valtur á fótunum og hefur fyrir
vikið komið sér upp forláta hjólagrind sem
gerir honum hægara um vik að fara allra sinna
ferða. „Þetta er einstök græja,“ trúir hann
okkur fyrir. „Án hennar myndu margir eldri
borgarar sitja fastir heima hjá sér.“
Kristbjörn býður okkur til stofu, þar sem
hann ber fram rjúkandi kaffi og pönnukökur
með sykri sem hann bakaði sjálfur um morg-
uninn. „Já, ég baka svolítið,“ svarar hann þeg-
ar spurt er. „Hef gaman af því.“ Fjórði mað-
urinn í stofunni er Friðþór Eydal, sonur
Kristbjörns, sem lengi var upplýsingafulltrúi
varnarliðsins og starfar nú hjá Isavia.
Kristbjörn varð sumsé níræður 4. ágúst síð-
astliðinn og ekki kom til greina að halda upp á
þann merka áfanga annars staðar en á Látrum
í Aðalvík, þar sem hann ólst að mestu leyti
upp. Fjölskyldan á hlut í sumarbústað á
bernskuslóðunum og leggur leið sína þangað á
svo til hverju ári. Á leiðinni er ekki verra að
koma við í Grunnavík, en þaðan er eiginkona
Kristbjörns heitin, Steinunn María Guð-
mundsdóttir, ættuð en hún féll frá haustið
2007. Þar á fjölskyldan líka sumarhús sem til
stendur að afhenda barnabörnum Kristbjörns
á næstunni og fela þeim alfarið umsjón.
„Ferðu þá ekkert meira þangað,“ spyr Árni
Sæberg. „Jú, blessaður vertu,“ svarar Krist-
björn um hæl, „einhver þarf að halda uppi fjör-
inu!“
Og ekkert vantaði upp á fjörið í afmælis-
veislunni en ríflega tuttugu manns samglödd-
ust afmælisbarninu sem hélt líka upp á sjö-
tugsafmæli sitt á Látrum. Þess má geta að
Kristbjörn hefur heimsótt Grunnavík á hverju
einasta ári í 53 ár og Aðalvík flestöll sumur í 48
ár. „Meðan konan mín lifði fórum við aldrei
annað í sumarfrí,“ segir Kristbjörn. „Enda
hvergi betra að vera.“
Ég er faðir þinn!
Kristbjörn fæddist á Hrafnagili í Eyjafirði 4.
ágúst 1929 en foreldrar hans voru Margrét
Friðriksdóttir frá Látrum og Eyfirðingurinn
Hörður Ólafur Eydal. Samband þeirra stóð
stutt og fyrstu árin sem Kristbjörn lifði voru
þau mæðginin í vist hjá fólki á Akureyri. Þegar
heimilisfaðirinn veiktist af berklum árið 1933
var þeim gert að yfirgefa heimilið. Þá sneri
Margrét heim til Aðalvíkur.
„Ég man ekkert eftir mér á Akureyri en að-
eins eftir siglingunni með Dronning Alexandr-
ine til Ísafjarðar. Föðurfólki mínu á Akureyri
kynntist ég ekki fyrr en löngu síðar,“ segir
Kristbjörn.
Fylgst var með honum og dag einn kom bréf
frá afa Kristbjörns á Akureyri, Ingimari Ey-
dal, þess efnis hvort ekki væri þjóðráð að
drengurinn kæmi þangað í skóla. „Mamma bar
þetta undir mig og ég hélt nú ekki; það væri
skóli á Látrum.“
Þar við sat.
„Það hefur örugglega verið sjaldgæft að
börn fengju að ráða þessu sjálf á þessum
tíma,“ segir Friðþór. „Sérstaklega þar sem
Akureyri var mun stærri staður en Látrar og
skólinn öflugri.“
Fyrstu kynni Kristbjörns af föður sínum
voru býsna skondin. „Móðir mín fór með mig
og yngri bróður minn í heimsókn til Akureyrar
árið 1942. Ég var einn á rölti í Gilinu þegar
maður gaf sig á tal við mig og sagði: Sæll ungi
maður, ég er faðir þinn!“
Spurður hvernig Hörður hafi borið kennsl á
hann svarar Kristbjörn: „Hann hlýtur að hafa
séð hvað ég var mikill sveitalubbi!“
Hjólaði út í skurð
Að öllu gríni slepptu þá hafði heimsókn þeirra
mæðgina spurst út og Hörður undir það búinn
að hitta son sinn enda þótt hann hafi ugglaust
ekki átt von á því að fund þeirra myndi bera að
með þessum hætti.
„Það var allt í lagi að hitta pabba,“ rifjar
Kristbjörn upp. „Hann lánaði mér hjólið sitt
en ég hafði aldrei séð slíkt tæki fyrr og kunni
ekkert á það. Auðvitað endaði það með ósköp-
um; ég hjólaði út í skurð.“
Hann slapp við teljandi meiðsli og var vel
tekið á heimilinu. „Konan hans pabba, Pálína
Indriðadóttir Eydal, var mjög almennileg en
ég held að hann hafi sjálfur verið hálffeiminn
við mig,“ segir Kristbjörn en þarna hitti hann
einnig hálfbræður sína, Ingimar og Finn, í
fyrsta skipti. Þeir urðu seinna báðir lands-
frægir hljómlistarmenn. Ári síðar fæddist
þriðji hálfbróðirinn á Akureyri, Gunnar. Þeir
eru nú allir látnir.
Kristbjörn kynntist bræðrum sínum betur
síðar, ekki síst fyrir hvatningu eiginkonu sinn-
ar. „Hún hafði mikinn áhuga á því að ég kynnt-
ist mínu fólki á Akureyri og ég er þakklátur
fyrir það. Hún sótti það líka stíft að synir okk-
ar bæru Eydalsnafnið.“
Spurður hvort hann sé ekki með músíkina í
blóðinu eins og bræður hans svarar Krist-
björn: „Nei, ég er alveg gjörsneyddur öllum
hæfileikum á því sviði – en spila þó ágætlega á
grammófón. Mér hefur alltaf þótt gaman að
hlusta á músík.“
Löngu síðar settist Friðþór á skólabekk í
Menntaskólanum á Akureyri og var mjög vel
tekið af ættingjum sínum þar um slóðir.
Ljómandi uppvöxtur
Á Látrum ólst Kristbjörn upp hjá móður sinni
og sambýlismanni hennar, Theodóri Jónssyni
sjómanni, en naut einnig ömmu sinnar og afa,
Þórunnar Maríu Þorbergsdóttur og Friðriks
Finnbogasonar á Ystabæ.
„Þetta var ljómandi uppvöxtur; við börnin
lékum okkur í boltaleikjum á sumrin og vorum
Svaf á hurð
í tvö ár
Kristbjörn Eydal man tímana tvenna en hann hélt upp á
níræðisafmæli sitt í sumar. Veislan fór að sjálfsögðu fram á
Látrum í Aðalvík, þar sem hann óx úr grasi við gott atlæti enda
þótt lífsgæðakapphlaupið hafi látið þessa afskekktu byggð
nyrst á Vestfjörðum ósnortna. Síðar vann Kristbjörn fyrir
herinn í Aðalvík og enda þótt hann hafi ekki búið þar í
sextíu ár kemur hann þangað á hverju einasta sumri.
Myndir: Árni Sæberg saeberg@mbl.is
Texti: Orri Páll Ormarsson orri@mbl.is
Einar Ási Guðmundsson skipstjóri flytur feðgana Kristbjörn og Guðmund í land á Látrum.
Bátsferð með m.b. Jóa frá Ísafirði með viðkomu í Grunnavík.