Utanríkisverslun. Vöruflokkar og viðskiptalönd - 01.11.1995, Blaðsíða 12

10
Utanríkisverslun 1994, Vöruflokkar og viðskiptalönd
þessa flokkunarkerfis eftir efni þeirra. Þau ríki sem hafa
undirritað samninginn um notkun þessa samræmda kerfis
hafa skuldbundið sig til þess að fylgja þessu sex stafa kerfi en
þeim er fijálst að beita nákvæmari flokkun með fleiri stöfum.
Flest ríki sem tekið hafa HS-skrána í notkun, nota fleiri stafi
en sex og sum allt upp í tíu. Islenska tollskráin er átta stafa
skrá þar sem HS-skránni er fylgt á sex stafi en í ýmsum
tilvikum eru síðustu tveir stafimir notaðir til nákvæmari
flokkunar miðað við íslenskar þarfir. Tollskráin frá 1988 er
mun sundurgreindari en tollskráin frá 1978. Þetta stafar mest
af því að HS-skráin, sem er sex stafa skrá, er miklu ítarlegri
en fyrri skrá Tollasamvinnuráðsins, svonefnd CCCN-skrá,
sem bygjgðist á fjögurra stafa flokkun og hafði alls um 1.920
númer. I HS-skránni eru alls rösklega 5.000 vörunúmer. I
tollskránni íslensku frá 1978 voru tæplega 2.900 númer en
árið 1994 voru í henni nær 6.700 tollskrárnúmer. Þess má
geta að á árinu 1994 kom einhver innflutningur fram í 5.324
tollskrámúmerum en útflutningur kom aðeins fyrir í 907
númemm. Itarleg sundurliðun útflutnings og innflutnings
eftir tollskrámúmerum er birt í riti Hagstofunnar, Utanríkis-
verslun 1994, eftir tollskrárnúmerum.
SITC vöruflokkar (Standard International Trade Classifi-
cation)
I þessu riti er aðalflokkun innflutnings samkvæmt alþjóðlegri
vöruskrá hagstofu Sameinuðu þjóðanna (Standard Intema-
tional Trade Classification, SITC). Einnig eru birtar tölur um
útflutning eftir SITC-flokkun. SITC-flokkunin er sundur-
liðun eftir vörudeildum eða vömflokkum. Þessi skrá er ætluð
til hagskýrslugerðar og miðast við það að unnt sé að skipa
skyldum vömm saman í flokka eða deildir. I tengslum við
samningu HS-skrárinnar var SITC-skráin endurskoðuð í
þriðja sinn. Sjálf vömskráin hélst að mestu óbreytt og
endurskoðunin fólst aðallega í samningu einhlíts lykils milli
HS-skrárinnar og SITC-skrárinnar. Hagstofan tók upp þriðju
endurskoðun SITC-skrárinnar í ársbyijun 1988 um leið og ný
tollskrá tók gildi. Flokkun SITC-skrárinnar er eftirfarandi:
10 eins stafs vörubálkar
67 tveggja stafa vömdeildir
261 þriggja stafa vömflokkar
1.033 fjögurra stafa undirflokkar
3.118 fimm stafa vömliðir
1 riti Hagstofunnar, Utanríkisverslun eftir tollskrár-
númerum, er birt við hvert tollskrárnúmer samsvarandi
vömliður eftir SITC flokkunarkerfinu. Að baki hverjum
SITC vörulið stendur eitt eða fleiri tollskrárnúmer. I þessu riti
er SITC flokkunni beitt við sundurliðun í vörubálka,
vömdeildir og vöruflokka bæði fyrir útflutning (tafla 1) og
innflutning (tafla 3). Einnig er birtur innflutningur eftir
vörudeildum og markaðssvæðum (tafla 16) og sundurliðun
vömbálka og vörudeilda á innflutning frá einstökum löndum
(tafla 20).
Hagstofuflokkun
Frá og með árinu 1988 er útflutningur flokkaður samkvæmt
tollskrámúmerum á sama hátt og innflutningur en áður hafði
flokkun útflutnings byggst á sérstöku kerfi Hagstofunnar.
Hagstofuflokkunin, sem svo var nefnd, var sex stafa skrá,
dregin saman í kafla eftir tveimur fyrstu stöfum skrárinnar.
Eftir að farið var að flokka útflutning eftir tollskrá árið 1988
var tveggja stafa Hagstofuflokkunin aflögð en um leið tekin
upp ný Hagstofuflokkun vegna innlendra þarfa þar sem
tollskrá þótti ekki gefa færi á nægilegri sundurliðun sjávaraf-
urða. í þeirri flokkun er útfluttum vörum raðað eftir nýrri
þriggja stafa skrá Hagstofunnar og er sú röðun hliðstæð eldri
sundurgreininguítveggjastafakafla. NýjaHagstofuflokkunin
er töluvert sundurgreindari en hin eldri og hefur fleiri vöm-
liði en skrámareru þó að mestu sambærilegar. Þessi flokkun
er einkum ætluð til nota hérlendis og er áhersla lögð á
nákvæmari sundurgreiningu útflutnings Islendinga á
sjávarafurðum en fram kemur í hinum alþjóðlegu flokkunar-
kerfum. í Hagstofuflokkun em vömr flokkaðar saman í
sjávarafurðir, landbúnaðarafurðir, iðnaðarvömr og aðrar
vömr. í þessu riti er útflutningur birtur eftir Hagstofuflokkun
(tafla 2), eftir Hagstofuflokkun og markaðssvæðum (tafla
15), eftir Hagstofuflokkun og einstökum löndum (tafla 19)
og eftir Hagstofuflokkun, markaðssvæðum og einstökum
löndum (tafla 21).
Hagrœnir flokkar (BEC)
í verslunarskýrslum áranna 1969-1987 var innflutningur
flokkaður eftir svonefndum notkunarflokkum, þ.e. í neyslu-
vöm, rekstrarvöru og fjárfestingarvöru. Þessi flokkun var
séríslensk. Hún var felld niður árið 1988 en í stað hennar var
tekin upp hagræn flokkun hagstofu Sameinuðu þjóðanna
(Classification by Broad Economic Categories, BEC). Þessi
flokkun er mjög einföld í uppsetningu, þar sem hún skiptist
alls í 19 flokka sem dregnir em saman í 7 aðalflokka. I útgáfu
Hagstofunnarumutanríkisverslunerbættviðtveimurflokkum
fyrir skip og flugvélar. Þessi flokkun er hér sýnd fyrir
útflutning (tafla 5), fyrir innflutning (tafla 6), útflutning eftir
BEC og markaðssvæðum (tafla 17) og innflutning eftir BEC
og markaðssvæðum (tafla 18).
Vinnslugreinar
í allmörg ár hefur útflutningur verið flokkaður eftir vinnslu-
greinum. Þessi tilhögun hefur þótt skýr og notadrjúg og hana
má sjá í töflu 4.
Atvinnugreinaflokkun
Það nýmæli er í birtingu talna um utanríkisverslun að nú em
í fyrsta skipti birtar tölur um utanríkisverslun eftir
atvinnugreinum. Þær töflur sem hér eru birtar fylgja íslenskri
atvinnugreinaflokkun, ÍSAT 95, sem byggist á samræmdri
atvinnugreinaflokkun Evrópusambandsins (NACE, 1.
endursk.). NACE er fjögurra stafa flokkun en ISAT 95 er
fimm stafa flokkun. í þessu riti er notuð er fjögurra stafa
flokkun en til nánari sundurgreiningar á vinnslu sjávarafurða
eru þær flokkaðar á fimm stafi. ÍSAT 95 tók gildi í opinberri
hagskýrslugerð 1. janúar 1995. Frá þeim tíma hefur henni
verið beitt í fyrirtækjaskrá. launaskýrslum, vinnumarkaðs-
skýrslum, atvinnuvegaskýrslum og við þjóðhagsreikninga-
gerð. Ótvíræðir kostir eru því fylgjandi fyrir greiningu
þjóðhagsstærðaað birtainnflutning og útflutning eftir atvinnu-
greinum. Tafla 7 sýnir þessa flokkun í útflutningi og tafla 8
í innflutningi.