Utanríkisverslun. Vöruflokkar og viðskiptalönd - 01.11.1995, Blaðsíða 5

Formáli
Útgáfa bóka um utanríkisverslun ár hvert markar lokin á
úrvinnslu talna um vöruviðskipti Islendinga við aðrar þjóðir
á næstliðnu ári. Útgáfan fyrir árið 1994 er með nýju sniði. I
stað einnar árbókar um utanríkisverslunina, Verslunar-
iA:vrí/Hr,gefurHagstofan nú úttvö rit undirheitinu Utanríkis-
verslun.
A undanfömum árum hefur Hagstofan lagt áherslu á að
auka notagildi hagskýrslna sinna og auðvelda notendum
aðgang að upplýsingum. Þessi viðleitni hefur meðal annars
komið fram í vaxandi úrvinnslu efnis um utanríkisverslun,
ekki síst vegna þess áhuga sem Hagstofan hefur orðið vör við
hjá notendum. Þá hefur þjónusta við notendur verið bætt með
aukinni upplýsingamiðlun, með reglubundinni útsendingu
upplýsinga, sértækri úrvinnslu fyrir einstaka notendur, sem
stundum hefur svo þróast smám saman yfir í reglubundna
vinnslu, og loks með beinum tölvuaðgangi notenda að
mánaðartölum um útflutning og innflutning eftir tollskrár-
númemm, vöruflokkum og löndum. A árinu 1994 gaf
Hagstofan út rit um utanríkisverslunina 1993 á ensku, Ice-
landic foreign trade 1993. Þetta var gert að beiðni ýmissa
notenda sem vinna að því að auka verslun við umheiminn, eru
í viðskiptum við erlend fyrirtæki eða samskiptum við erlenda
aðila sem hafa þörf fyrir upplýsingar á tungumáli sem þeir
skilja. Við skipulag þessa rits var ekki síst tekið tillit til þarfa
utanríkisþjónustunnarogíþvílögðsérstökáherslaáviðskipti
við einstök lönd. í framhaldi af þessu var ákveðið að
endurskipuleggja útgáfuna um utanríkisverslun þannig að
skipta hinurn hefðbundnu Verslunarskýrslum upp í tvö rit og
jafnframt að breyta heiti útgáfunnar. Annað ritið er jafnframt
gefið út á ensku. Alls er því um þrjú rit að ræða.
Utanríkisverslun 1994, Vöruflokkar og viðskiptalönd. I
þessu riti er birt yfirlit um utanríkisverslunina í heild með
áþekkum hætti og í inngangi Verslunarskýrslna áður, birtar
töflur um útflutning og innflutning eftir vörudeildum og
sundurgreindar töflur um verslun við einstök lönd. Nýmæli
er að nú eru í fyrsta skipti birtar tölur um utanríkisverslun eftir
atvinnugreinum. Jafnframt er í inngangi gerð ítarleg grein
fyrir þeim gögnum sem nýtt eru, aðferðum sem beitt er við
skilgreiningu, flokkun og úrvinnslu.
Utanríkisverslun 1994 eftir tollskrárnúmerum. Hérerbirt
meginefni eldri Verslunarskýrslna, nákvæm sundurliðun
útflutnings og innflutnings eftireinstökum númerum tollskrár
og sundurgreining á lönd innan hvers tollskrámúmers. I
inngangi er ennfremur að finna sömu greinargerð og áður var
nefnd um gögn, aðferðir, skilgreiningu og flokkun.
Icelandic External Trade 1994 er ensk útgáfa ritsins um
vöruflokka og viðskiptalönd.
Árlegar skýrslur um utanríkisverslun hafa verið birtar hér
á Iandi frá því á árinu 1855, til þessa undir heitinu Verslunar-
skýrslur. Fyrst í stað byggðist skýrslugerðin á árlegum og oft
gloppóttum upplýsingum kaupmanna um viðskipti en frá
1921 gáfu þeir jafnharðan skýrslu um hverja vörusendingu.
Síðan 1940 hafa verslunarskýrslur hins vegar byggst á
tollafgreiðsluskjölum. Árið 1895 var fyrst farið að tilgreina
lönd eftir því hvert vörur voru fluttar héðan og hvaðan þær
voru fluttar inn. Verðupplýsingar innfluttra vara voru bættar
árið 1909 þegar farið var að tilgreina innkaupsverð erlendis
að viðbættum flutningskostnaði og vátryggingarkostnaði til
landsins (cif-verð) í stað útsöluverðs áður.
Þótt heitið verslunarskýrslur eigi sér langa sögu hefur það
nú um nokkurt skeið þótt óheppilegt sem yfirskrift á úrvinnslu
og ritum um utanríkisverslun, útflutning og innflutning.
Orðið verslun vísar nú orðið fyrst og fremst til innanlands-
verslunar en ekki til útflutnings og innflutnings eins og það
gerði lengst af á þeim tíma er verslunin fólst nær eingöngu í
skiptum á framleiðslu innlendra manna fyrir innfluttan
varning. Orðið verslunarskýrslur þykir því nú vera til trafala
og leiða til misskilnings á þvf hvaða efni er um að ræða. Því
hefur nú verið tekið af skarið og heiti þessa málaflokks,
talnaefnisins og ritanna breytt til að það gefi betur til kynna
en áður hvert er viðfangsefni þessarar tilteknu hagskýrslu-
gerðar.
Ritin um utanríkisverslun hafa verið undirbúin að fullu til
prentunar innan Hagstofunnar. Auður Ólína Svavarsdóttir
hafði umsjón með útgáfununi. Margir starfsmenn Hagstofu
komu við sögu við undirbúning þessa rits og eiga þeir skildar
bestu þakkir fyrir sitt framlag. Sigurborg Steingrímsdóttir
annaðist umbrot bókarinnar.
Hagstofa Islands í nóvember 1995
Hallgrímur Snorrason