Gistiskýrslur - 01.07.1996, Blaðsíða 9

Inngangur
Introduction
1. Gistináttatalning Hagstofu íslands
1. Overnight stays statistics
Gistináttatalning Hagstofunnar hófst árið 1984. Gistiskýrslur
1995 er þriðja ritið sem Hagstofan gefur út í ritröðinni um
gistiskýrslur. Aður hafa verið gefin út ritin Gistiskýrslur 1984-
1993 og Gistiskýrslur 1994. í inngangi þessa rits eru yfir-
litstöflur fyrir árin 1985-1995 en í töfluhlutanum eru dýpri
sundurliðanir fyrir árin 1993-1995. Upplýsingaöflun Hag-
stofunnar fer þannig fram að gististöðum og öllum þeim er
selja gistisþjónustu eru send skýrslueyðublöð til útfyllingar
en á þau skal færa fjölda gesta og gistinátta sundurliðaðan
eftir ríkisfangi. Ríkisföngin eru auk Islands 14 Evrópulönd
þaðan sem flestir ferðamenn koma, Bandaríkin, Kanada og
Japan. Aðrir gestir teljast sem aðrir Evrópubúar eða frá öðrum
löndum. Fram til ársins 1995 var einungis beðið um fjölda
gistinátta en í júní árið 1995 var byrjað að safna upplýsingum
um fjölda næturgesta. Tölur um fjölda næturgesta eru ekki
birtar að svo stöddu þar sem söfnun þeirra upplýsinga fór
seint af stað með tilheyrandi byrjunarörðugleikum. Gesta-
komum verður gerð betri skil að ári. Réttur Hagstofu til að
krefja seljendur gistiþjónustu upplýsinga er byggður á 10 gr.
laga um veitinga- og gististaði, nr. 67/1985. Þar segjr:,,Rekstrar-
aðilar, er undir þessi lög falla, skulu veita stjómvöldum upp-
lýsingar skv. nánari fyrirmælum Hagstofu fslands. Slíkar upp-
lýsingar skulu einungis notaðar til könnunar og skipulagningar
á ferðaþjónustunni almennt og/eða rekstri veitinga- og gisti-
húsa sérstaklega sem atvinnugreinar." í samræmi við þessa
lagagrein og venjur skuldbindur Hagstofan sig til að fara með
allar upplýsingar um starfsemi einstakra gististaða sem
trúnaðarmál og fætur aðeins í té upplýsingar í töflum eins og
fram kemur í þcssu riti.
Skýrslur þær sem Hagstofan sendir seljendum gisti-
þjónustu til útfyllingar samanstanda af þremur eyðublöðum.
Tvö þeirra eru svokölluð hjálparblöð, annað er fyrir
gestakomur en hitt fyrir gistinætur. Þessi blöð eru einungis
ætluð til notkunar á gististöðunum og eru þannig að hægt er
að fylla þau út eftir hvem dag. Þriðja eyðublaðið er „Gisti-
skýrsla til Hagstofu" og er eina blaðið sem skal senda
Hagstofunni. Á það skal færa samtölur mánaðarins af hjálpar-
blöðunum ásamt upplýsingum um gistirými.
2. Flokkun gististaða
2. Classification of tourist accommodation
Gistiþjónusta í landinu er fjölbreytt. í úrvinnslu Hagstofunnar
er henni skipt í sex meginflokka.
Fyrsti flokkur er hótel og gistiheimili. Hann telur hótel,
hótelíbúðir og gistiheimili starfandi allt árið, Edduhótel,
önnur sumarhótel og sumargistiheimili. í þessum flokki
em öll hótel og gistiheimili sem eru með sérstaka gesta-
móttöku og bjóða upp á lágmarks hótelþjónustu, þ.e. dagleg
þrif á herbergjum og salemum. Auk þess eru í þessum llokki
gistiheimili þar sem gistirými er 16 rúm eða fleiri og/eða 8
herbergi eða fleiri. Þessi viðmiðun er samkvæmt 26. gr. reglu-
gerðar nr. 288/1987 um veitinga- og gististaði. Þessi flokkur
gistiþjónustu tekur til stærsta hluta allrar gistiþjónustu í
landinu. Tveir þriðju hlutar þeirra gistinátta sem Hagstofan
hefur upplýsingar um eru á gististöðum í þessum flokki.
Annar flokkur gististaða var í „Gistiskýrslum 1994“
kallaður bændagististaðir en er nú kallaður heimagististaðir.
Þeirri gistingu sem áður var kölluð bændagisting hefur nú
verið skipt upp í hótel og gistiheimili annars vegar og
heimagistingu hins vegar. Fyrrum bændagististaðir sem eru
með gistirými svipað áðurnefndum viðmiðunarmörkum eða
stærra, flokkast nú sem hótel eða gistiheimili, hinir minni
sem heimagististaðir. Til heimagististaða telst öll gisting á
einkaheimilum fólks hvort sem er í kaupstöðum eða á bæjum
til sveita. Bændur eru ósjaldan með eitt til tvö sumarhús að
auki og þar sem erfitt hefur reynst að fá þessa gistingu
nákvæmlega sundurliðaða frá hinni hefðbundnu heimagistingu
er sú gisting innifalin í heimagistingunni. Leigi bændur sumarhús
sín út til stéttar- eða starfsmannafélaga er sú gisting ekki
meðtalin hér.
Þriðji flokkur gististaða eru farfuglaheimiii. Farfugla-
heimili bjóða upp á gistingu í rúmum með sæng og kodda en
gestir þurfa að hafa með sér sængurföt eða leigja þau á
staðnum. Gestir geta einnig notað eigin svefnpoka. Oll
farfuglaheimili eru í Bandalagi íslenskra farfugla sem er aðili
að alþjóðasamtökum farfugla (IYHF).
Fjórði flokkur gististaða eru svefnpokagististaðir. Hér
er um að ræða sumarhótel, félagsheimili og skóla sem selja
gistingu í svefnpokum á gólfdýnum í stærri vistarverum.
Ymsir gististaðir bjóða upp á svefnpokagistingu í rúmum
en sú gisting telst með gistingu í uppbúnum rúmum.
Fimmti flokkur gististaða eru tjaldsvœði og skálar. Til
þessa flokks teljast öll tjaldsvæði og gistiskálar þar sem er
gjaldtaka. Þessum flokki er skipt niður í tjaldsvæði í dreif-
býli og þéttbýli, tjaldsvæði á hálendi og skála á hálendi.
Hálendinu er síðan skipt niður í þrjú svæði, norðurhálendi,
austurhálendi og suðurhálendi. Þessi skipting er í samræmi
við tillögu Landmótunar h/f sem vinnur að skipulagi hálendis-
ins.
Loks má nefna sjöttu tegund gistingar, leigu orlofshúsa.
Ekki hefur reynst unnt að afla upplýsinga um nýtingu í
þessum flokki en hjá Fasteignamati ríkisins fengust þó
upplýsingar uin fjölda og stærð sumarbústaða sem ekki eru
í einkaeign. í yfirlitstöflum 17 og 18 kemur fram fjöldi, stærð
og meðalstærð sumarhúsa í eigu stéttar- og starfsmannafélaga
og húsa í eigu fyrirtækja sem reka ekki gistiþjónustu heldur
leigja/lána húsin starfsmönnum og/eða viðskiptavinum sínum.
3. Helstu niðurstöður
3. Main results
Hér á eftir eru helstu niðurstöður gistináttatalningar Hag-
stofunnar settar fram í yfirlitstöflum fyrir hvem flokk gisti-
staða. Upplýsingar um fjölda gististaða og gistirými eru birtar
eftir árum. Gistinóttum og nýtingartölum er skipt eftir
mánuðum þar sem því verður við komið. Þá er landinu skipt
í níu svæði sem fylgja kjördæmum að öðru leyti en því að
Reykjavík og Reykjaneskjördæmi er skipt í Suðurnes og
höfuðborgarsvæði og að Mosfellsbær og Kjós tilheyra
Vesturlandskjördæmi. Níunda landsvæðið er hálendið.