Skessuhorn


Skessuhorn - 04.11.2015, Blaðsíða 14

Skessuhorn - 04.11.2015, Blaðsíða 14
MIÐVIKUDAGUR 4. NÓVEMBER 201514 „Síðasta vikan nú í október er ein sú allra stærsta í sögunni í gámaflutn- ingum um Grundartangahöfn. Alls voru um þúsund gámar afgreidd- ir til inn- og útflutnings í þess- ari viku,“ segir Smári Guðjónsson framkvæmdastjóri Klafa á Grund- artanga. Klafi sér um afgreiðslu á öllum gámum sem fara um höfnina. Þeir fara um borð í skip Eimskipa og Samskipa sem koma alls þrisv- ar í viku til Grundartanga. „Tvö skip frá Eimskipum koma á þriðju- dögum og miðvikudögum og eitt skip frá Samskipum kemur á mið- vikudögum í kjölfar þess frá Eim- skipum. Þetta eru allt skip sem eru í siglingum til og frá Evrópu.“ Starfsemi í 15 ár Klafi varð fimmtán ára á þessu ári og er til helminga í eigu Norðuráls og Elkem. Fyrirtækið sinnir afgreiðslu á öllum gámaflutningaskipum sem koma í iðnaðarhöfnina í Hvalfirði. „Við sjáum eingöngu um gáma- flutningana fyrir þessi tvö stóriðju- fyrirtæki. Síðan er það þannig að Samskip sjá um gámasiglingar fyr- ir járnblendiverksmiðju Elkem en Eimskip er með gámaflutningana fyrir Norðurál. Allar afurðir frá ál- verinu fara út í gámum. Hjá Elkem fer um það bil helmingur afurða í gáma en hitt í í skip í lausu. Það er þá Uppskipun ehf sem sér um þær útskipanir á lausa hlutanum. Önn- ur fyrirtæki hér á Grundartanga- svæðinu nota einnig gáma til flutn- inga. Þar eru það fyrirtæki eins og Kratus, Lífland og GMR. Kratus vinnur afurðir úr álgjalli og GMR rekur stálbræðslu. Við vinnum líka fyrir þessa aðila. Langstærstur hluti gámaflutningana eru þó frá stóriðj- unum tveimur,“ segir Smári. Klafi er með þau tæki á hafnar- svæðinu sem þarf til að sjá um gám- ana. „Hins vegar erum við ekkert í því að afgreiða skip sem koma hing- að með svokallaða lausa farma. Það er súrál, kvarts, kol og þess hátt- ar sem fer þá til álversins og járn- blendiverksmiðjunnar. Á sínum tíma var stofnað sérstak fyrirtæki um að afgreiða slík skip. Það heitir Uppskipun ehf. Þangað fóru á sín- um tíma starfsmenn sem höfðu ver- ið hjá Klafa.“ Besta árið í fyrra Smári Guðjónsson segir að Klafi sé í dag bæði sterkt og gott fyrir- tæki með mjög samhentum og vel þjálfuðum starfsmönnum. Þeir hafa unnið lengi saman og búa yfir mik- illi reynslu. Starfsmannaveltan sé nánast engin. Það sé helst að menn hætti þegar þeir komast á aldur. Í dag starfa átta manns hjá Klafa. „Besta árið í 15 ára sögu fyrirtæk- isins var í fyrra. Það stefnir líka í að þetta ár verði mjög gott. Fyrirtækið hefur á þessum starfstíma gengið í gegnum miklar skipulagsbreytingar sem þurfti til að komast í gegnum erfiða tíma. Þær hafa stundum ver- ið sársaukafullar.“ Þeir hjá Klafa geta líka litið um öxl með ánægjusvip vegna fleiri þátta. „Við mjög stoltir af því að hér hafa ekki orðið forföll vegna slysa og óhappa í þrjú ár. Þar fer saman reynsla starfsmanna og ör- yggiskröfur sem við fylgjum. Við hjá Klafa setjum okkur sömu kröfur að þessu leyti og gilda inni í verk- smiðjunum,“ segir Smári. Nýjungar bæta Grundartangahöfn Í sumar varð það nýmæli að nýr krani var settur upp á bryggjunni á Grundartanga. Hlutverk hans er einkum að skipa út gámum og hífa þá á land. Smári segir að nýi kran- inn hafi valdið þáttaskilum. „Hann hefur aukið afköst við afgreiðslu á skipunum. Það gengur miklu hrað- ar að skipa út gámum og taka þá aftur í land heldur en þegar notaðir eru kranarnir sem skipin eru með. Það er líka miklu þjálla að vera með krana sem hægt er að keyra fram og aftur eftir bryggjunni. Allt vinnuör- yggi hefur líka batnað með tilkomu nýja kranans. Kraninn er líka mik- ilvægur í því tilliti að það er hægt að nota hann til vara ef aðrir kran- ar bila svo sem sá krani sem El- kem hefur notað til uppskipunar úr þeim skipum sem færa aðföng til Járnblendiverksmiðjunnar. Það er ekkert mál að setja á hann skóflu- krabba og nota til að moka úr skip- unum. Þessi krani er alls ekki sér- hæfður bara til að hífa gáma.“ Auk þessa er nú unnið að því að lengja viðlegukantinn á Grund- artanga um 120 metra í vesturátt. Smári segir að það verði til bóta. „Þarna eiga til að mynda skipin sem eru að koma með korn til Líflands að geta lagst. Við höfum lent í því að það hefur hreinlega ekki verið pláss fyrir öll skipin sem hafa ver- ið að koma og leggjast að bryggju hér við Grundartanga. Þetta á ekki síst við þegar súrálsskipin koma. Þau geta verið gríðarstór þannig að það vanti bryggjupláss ef fleiri skip bætast síðan við á meðan þau liggja hér og afferma. Aukið bryggjupláss verður til mikilla bóta,“ segir Smári Guðjónsson. mþh Þúsund gámar um Grundartangahöfn á einni viku Gámum skipað út um borð í Dettifoss nú í októbermánuði með nýja krananum sem kom í sumar. Smári Guðjónsson framkvæmdastjóri Klafa. „Þetta er búið að vera mjög erf- itt. En þetta hefur gengið illa nú í haust, bæði hér og vestur á Mýr- um. Kornið hefur víða brotnað mikið niður. Svo hefur gæsin og álftin sumsstaðar étið sitt en ég hef nú blessunarlega lítið séð til þeirra fugla hér hjá mér. Það seg- ir sig líka sjálft þegar maður hef- ur ekki getað byrjað að þreskja fyrr en nú næstsíðustu helgina í októ- ber. Þá var ágætt á laugardegin- um en síðan snjóaði á sunnudeg- inum. Svo náði ég að slá á mánu- deginum svona yfir snjónum með því að slá ekki of neðarlega. Taka bara það sem stóð upp úr. Og svo er það rigningin,“ segir Harald- ur Magnússon bóndi í Belgsholti í Hvalfjarðarsveit. Hann hefur um árabil stundað verulega kornrækt á jörð sinni. Haustið hefur verið afar erfitt til kornskurðar á svæð- inu og til marks um það kom ný- verið fram að einungis einn dagur var úrkomulaus í október á höfuð- borgarsvæðinu. Með eigin veðurstöð Haraldur bendir á lítið tæki sem hann hefur á veggnum við eld- húsborðið við hliðina á útvarp- inu. Þetta er mikið þarfaþing fyrir nútíma bónda. „Ég er með veður- stöð hérna á bænum,“ segir hann og bendir á tæki sem er fest á háan staur úti á hlaði. „Konan mín, Sig- rún Sólmundardóttir, gaf mér hana þegar ég varð fimmtugur. Þetta er skjárinn hérna á veggnum. Þarna er hægt að lesa af hvað það er mik- ill vindur, raki, loftþrýstingur, úr- koma og fleira. Öll þessi gögn eru svo skráð sjálfkrafa inn í heimilis- tölvuna. Þar get ég lesið af þessu í línuritum aftur í tímann,“ útskýr- ir hann. Á grundvelli þessa gagna veit Haraldur bóndi upp á hár hvernig tíðarfari hefur háttað hjá þeim í Belgsholti. „Það er búið að rigna 155 millimetra í Reykjavík og 164 hérna í Belgsholti. Þetta er úrkomumet í októbermánuði síð- an ég fór að mæla hér með þessum tækjum. Til samanburðar var úr- koman í Belgsholti 121 millimetr- ar í september. Það var hins vegar lítil úrkoma í júlí og fram í miðj- an ágúst. Sumarið var þurrt en kalt framan af. Það voraði seint.“ Þresking í október Haraldur staðfestir að sjálfsögðu það sem flestum er í fersku minni um að vorið í ár hafi verið kalt. Af þeim sökum kom kornið seint upp. „Það þroskaðist seint og skreið óvenju seint. Það er kall- að að skríða þegar axið kemur upp úr stráinu. Það er ákveðið viðmið á uppskerunni og segir nokkuð um það hvenær kornið getur orð- ið fullþroskað og tilbúið til upp- skeru. Það eru svona 45 dagar frá því það skríður. Nú skreið það ekki fyrr en seinni partinn í júlí en hef- ur oft gerst í byrjun þess mánaðar. Hér var ekkert farið að þreskja í ár fyrr en 7. og 8. október. Maður var að bíða eftir meiri fyllingu í korn- ið og svo var það þessi úrkoma sem tafði. Ég hef oft byrjað að þreskja í byrjaðan ágúst. Vika af september er mjög algengur tími og allt í lagi. Það þarf helst að byrja að þreskja í byrjun þess mánaðar. Þá er maður líka þokkalega óhultur fyrir haust- veðrunum sem koma seinna.“ Kuldar og mikil úrkoma í haust hefur hvorutveggja þvingað bónd- ann í Belgsholti að bjarga mál- um í horn. „Um miðjan septem- ber ákvað ég að slá hluta af korni sem ég er með sem er af Filippu- afbrigði og rúlla í gróffóður. Þetta afbrigði þroskast aðeins seinna en getur gefið góða uppskeru. Ég var líka orðinn hræddur um að komast ekki yfir að slá alla akrana því það var orðið svo áliðið hausts. Fyrir bragðið verður minna korn en ég sé ekkert eftir því. Það var hvort eð er byrjað að brotna niður og mað- ur hefði tapað því ef maður hefði ekki slegið.“ Seinasti sláttur sögunnar Árið 2015 fer því tvímælalaust í sögubækurnar sem erfitt kornár á Vesturlandi. „Þetta er þriðja árið í röð þar sem þetta fer hálfilla hjá mér. Síðustu tvö ár fóru illa útaf ill- gresi. Ég losnaði hins vegar við það núna því ég notaði hjálparefni í ár sem hélt illgresinu niðri. En þá kom þessi ótíð í staðinn.“ Það að stunda kornrækt á Íslandi er vandaverk þar sem menn þurfa að hafa glöggt auga fyrir umhverfis- aðstæðum og sveiflum í náttúrunni. „Þegar þessi árstími er kominn þá þarf nokkurn vind eftir rigningarnar til að þurrka. Sólin stendur svo lágt á lofti að hún nær ekki að þurrka. Maður þarf að eiga tilbúna vél til að fara út í akurinn þegar gefur. Það þýðir ekkert að byggja mikla korn- rækt á því að vera með einhverjar sameignarvélar sem eru svo kannski einhvers staðar víðs fjarri og jafnvel í notkun hjá öðrum þegar aðstæður eru réttar til kornskurðar.“ Ótíðin í haust olli líka trufl- un í heyskapnum. Haraldur reyn- ir að slá þrisvar á sumri. „Það hefur aldrei skeð áður ég hafi verið í hey- skap í október vegna tafa sem rekja má til ótíðar. Reyndar sló ég í októ- ber fyrir tveimur árum en það var óvænt því sprettan var svo góð þá um haustið að ég vildi ekki láta þetta fara í sinu. Nú í september ákvað ég að geyma að slá á nokkrum stykkj- um en óþurrkar valdið því að ég gat ekki slegið þessa rest af hánni í þriðja slætti fyrr en núna 28. októ- ber. Ég hef ekki lent í þessu áður,“ segir Haraldur bóndi í Belgsholti. mþh Erfitt kornár hjá bændum á Vesturlandi Haraldur Magnússon kúa- og korn- bóndi í Belgsholti í gömlu Melasveit staðfestir að haustið hafi verið bæði blautt og kalt. Kornakrar slegnir á Melum í Hvalfjarðarsveit haustið 2013. Þá voru menn að þreskja í byrjun september.

x

Skessuhorn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Skessuhorn
https://timarit.is/publication/1096

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.