Fréttablaðið - 30.11.2019, Blaðsíða 32

Nú hef ég loksins lok ið v ið þessa bók, mamma. Hún er langt bréf til þín. Takk fyrir að deila sögu þinni með mér
og okkur öllum. Við höfum svo oft
farist á mis og lengi vorum við ekki
til staðar hvort fyrir annað. Að fá að
kynnast þér upp á nýtt og læra að
elska þig nákvæmlega eins og þú ert
hefur verið ótrúlegt ferðalag.“
Þannig ávarpar rithöfundurinn
og leikskáldið Mikael Torfason
mömmuna sem var honum lengi
týnd, Huldu Fríðu Berndsen, í
bókinni Bréf til mömmu. Þar gerir
hann upp eitrað mæðginasamband
í sársaukafullri sögu sem fær þó fal-
legan endi þegar skeggjaða barnið
finnur mömmu sína.
„Þetta er bókin sem ég var að
skrifa þegar pabbi kemur gulur
heim frá Taílandi og deyr bara á
fimm vikum,“ segir Mikael um
senuþjóf eilífðarinnar, Torfa Geir-
mundsson, og bréfið til Huldu. Bók
sem kemur í kjölfar Týnd í Paradís,
frá 2015, og Syndafallið, sem kom
út 2017, en ekki á milli þeirra þar
sem rakarinn sjarmerandi á Hár-
horninu sem „yfirtók bara þá bók,“
þegar hann eyðilagði í sér lifrina
með leynidrykkju.
Mæðginin sitja saman yfir svörtu
kaffi við eldhúsborðið heima hjá
Huldu en Mikki er í stuttri Íslands-
heimsókn til þess að fylgja bók-
inni úr hlaði en þau Elma Stefanía
Ágústsdóttir hafa búið erlendis
í rúmt ár. Fyrst í Berlín en þaðan
f luttu þau til Vínar í sumar þegar
Elma var fastráðin við hið virta
Burgtheater.
„Hjartað í mér bara bráðnaði
þegar hann hringdi í mig og sagði
mér að hann væri búinn að skrifa
bók, bréf til mín, bréf til mömmu.
Ég man að ég sat hérna í stiganum
og hann segir: „Mamma mig langar
að senda þér þetta bréf og ég sagði
honum að gera það.“
Átakanlegur lestur
Langt bréfið barst frá Vín til Reykja-
víkur á augabragði og Hulda byrjaði
átakanlegan lesturinn samstundis.
„Ég settist niður bara í náttfötunum
og las bréfið og bað Mikael síðan um
að hitta mig á Skype enda margt
sem ég þurfti að ræða.
Það er svo margt sem kemur fram
í þessari bók sem ég bara vissi ekki
og er rosalega sorglegt fyrir mig
sem mömmu að lesa. Það var bara
átakanlegt vegna þess að ég hef
alltaf viljað vera til staðar og ég hef
reynt eins og ég get að vera það.“
Hulda bendir á að hún hafi við
lesturinn komist að því að Mikael
lenti í klóm barnaníðings á ungl-
ingsárunum. „Þegar Mikki segir frá
þessu í bókinni, bréfinu, sem hann
er að skrifa til mín. Orðlaus. Ég bara
Jeminn eini! Hann var beittur kyn-
ferðislegu of beldi.
Auðvitað fór ég að gráta. Skilurðu.
Ég vissi ekki af þessu. Ég bara vissi
þetta ekki. Mamma getur ekki vitað
allt. Mömmur hafa ekkert rétt á að
vita allt. Ég vil ekkert vita allt. Þessi
saga er bara dásamleg fyrir mig en
hún er sár. En ég … vil vera til staðar
og ég er til staðar og ég elska þessi
börn mín svo skilyrðislaust,“ segir
Hulda en kemst ekki lengra:
„Það er voðalega erfitt að vilja
ekki vita allt og sitja uppi með mig
sem son,“ skýtur Mikki inn í og
skellihlær.
Svikin alkabörn
Bréf til mömmu kemur í kjölfar bók-
anna Týnd í paradís og Syndafallið
þar sem Mikael byrjaði að brjóta
samband sitt við foreldra sína til
mergjar af þeirri einurð og festu
sem segja má að hafi einkennt öll
hans verk og störf. Og hlífir hvorki
sjálfum sér né foreldrunum sem
óhjákvæmilega lögðu syninum til
eitthvað af vopnunum og efni í
múrana sem hann hefur varið sig
með í gegnum árin.
„Við höfum bæði horft á pabba
okkar drekka sig í hel,“ segir Mikael
um rætur meðvirkninnar sem
Hulda segir hafa eitrað samband
mæðginanna. „Já, við erum bæði
búin að horfa á það og mér fannst
rosalega sársaukafullt að horfa á
börnin mín ganga í gegnum það
sama og ég,“ segir Hulda sem missti
föður sinn úr ofneyslu fimmtán ára
gömul.
„Nú var ég á hliðarlínunni og gat
ekkert gert. Ég gat ekki stigið inn í
sorgina þeirra þótt mér hafi auðvit-
að þótt vænt um þennan mann og
allt það, pabba þeirra, skilurðu? Ég
gat ekkert gert og það var ekki pláss
þannig og ég ber virðingu fyrir því.
Ég upplifði samt pínu höfnun og leið
dálítið illa.“ Hulda leggur áherslu á
að þessar tilfinningar séu hreint
ekkert óeðlilegar, „af því að ég átti
þessi börn með honum en nú á ég
bara annað líf og er hamingjusam-
lega gift öðrum manni.“
„Er hann bara trylltur?“
Hulda segist ekki hafa farið að
skoða líf sitt og sambandið við
Mikael almennilega fyrr en hann
f lytur til útlanda fyrir rúmu ári.
„Af því að ég varð rosalega veik.
Of boðslega veik eftir fyrstu bókina
sem hann skrifaði um okkur,“ segir
Hulda um bókina Týnd í Paradís og
áfallið sem bókin var henni.
„Hvað er að gerast? Hvað er að
gerast? Er barnið bara … Er hann
bara trylltur?“ spyr Hulda á háu
nótunum þegar hún lýsir geðs-
hræringunni sem fyrsta fjölskyldu-
uppgjör Mikaels hafði á hana fyrir
þremur árum. „Ég er í rauninni að
vinna svolítið úr þessu núna. Svona
síðasta eitt og hálft ár, eftir að hann
fer út, og ég fer svona að passa það
að bera virðingu fyrir honum sem
fullorðnum manni. Ég skildi hann
alltaf sem barn en ég gat ekki skilið
hann sem fullorðinn mann. Og ég
fór kannski oft yfir mörkin hans.“
Guð, eru mömmur til?
„Mamma fékk samt fyrsta tauga-
áfallið þegar ég gaf út fyrstu ljóða-
bókina, Guð eru mömmur til?
Hræðileg bók,“ segir Mikael og hlær.
Hann var sextán ára þegar hann gaf
þessa frumraun sína út í ljósriti með
ljóðum sem hétu Ókunnug kona og
Djöf lamamma, svo eitthvað sér
nefnt.
„Ég skil samt að hann upplifir
höfnun. Ég ber svo mikla virðingu
fyrir því þegar hann er barn og
unglingur,“ segir Hulda en í huga
Mikaels hefst bréfið til hennar í
raun þegar hann er að kominn til
smá vits og fimm ára og leiðir skilur
þegar lögheimili hans er skráð hjá
föður hans.
„Og þessi ljóðabók,“ heldur
Hulda, sem las hana upphátt fyrir
sálfræðinginn sinn hágrátandi,
áfram. „Ég ber svo mikla virðingu
fyrir þessu í dag. Ég kunni það ekki
áður af því að ég sjálf var bara veik,
leið illa og var í tilfinningalegum
rússíbana með tilfinningar mínar
til hans. Á ég að hringja? Á ég að
fara? Hvernig á ég að tækla þetta?“
Hulda og Mikael eru sammála um
að landfræðileg fjarlægðin og staf-
ræn samskipti hafi auðveldað þeim
að greiða úr sálarflækjum sínum og
finna hvort annað.
„Sko, ég sé það núna, eftir að
Mikki f lutti út, að þá gerðist eitt-
hvað. Við höfum sem betur fer
náttúrlega alltaf verið að vinna í
okkur. Annars værum við ekki þær
manneskjur sem við erum í dag en
Guð, eru
mömmur til?
Sársauki og reiði lituðu lengi samband mæðgin-
anna Huldu Fríðu Berndsen og Mikaels Torfa-
sonar. Bæði horfðu þau upp á feður sína drekka
sig í hel og það var ekki fyrr en Hulda braut múra
meðvirkninnar, laus undan oki Jehóva, að Mikael
fann mömmuna sem hann hafði leitað í áratugi og
skrifaði henni 200 blaðsíðna bréf.
Mæðginin Hulda Fríða Berndsen og Mikael Torfason hafa ýmsa hildina háð, ýmist sundruð eða sameinuð, en standa nú sterk saman og eru bestu vinir. FRÉTTABLAÐIÐ/SIGTRYGGUR ARI
ÞEGAR MIKKI SEGIR FRÁ
ÞESSU Í BÓKINNI, BRÉFINU,
SEM HANN ER AÐ SKRIFA
TIL MÍN. ER ÉG ORÐLAUS.
BARA JEMINN EINI! HANN
VAR BEITTUR KYNFERÐIS-
LEGU OFBELDI.
Þórarinn
Þórarinsson
thorarinn@frettabladid.is
3 0 . N Ó V E M B E R 2 0 1 9 L A U G A R D A G U R30 H E L G I N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
3
0
-1
1
-2
0
1
9

0
4
:5
6
F
B
1
4
4
s
_
P
1
1
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
4
4
s
_
P
1
1
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
4
4
s
_
P
0
2
9
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
4
4
s
_
P
0
3
2
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
2
4
6
1
-2
9
6
4
2
4
6
1
-2
8
2
8
2
4
6
1
-2
6
E
C
2
4
6
1
-2
5
B
0
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
1
A

F
B
1
4
4
s
_
2
9
_
1
1
_
2
0
1
C
M
Y
K