Hlynur - 15.01.1974, Side 11

í HLYN, 10. tbl. síðasta árs,
birtist grein eftir Sigurð Mark-
ússon frkvstj. um telexnotkun
hér á landi, og var þar m. a.
varpað fram ýmsum spurning-
um, sem óskað var eftir svari við
írá forráðamönnum Pósts og
síma. í hefti af Simablaðinu,
sem út kom núna fyrir jólin, er
grein Sigurðar endurprentuð á-
samt svargrein eftir Þorvarð
Jónsson yfirverkfræðing, sem
við endurprentum hér með góð-
fúslegu leyfi ritstjóra blaðsins.
Svar við g>-ein S. M. í 10. tbl.
HLYNS 1973 um telex
Fyrst vil ég leiðrétta nokkrar
villur, sem slæðzt hafa í grein
S. M.
i- hvað er telex?
Á telextækjum á íslandi er
engin valskífa eins og á talsíma-
tækjum. Valið fer hér fram á
þann hátt, að tölurnar í valinu
eru sendar til sjálfvirku telex-
stöðvarinnar með fjarritanum
sjálfum, þ.e.a.s. á sama hátt og
tölur eru sendar í skeytum milli
notenda. Sum lönd eru með val-
skífu, eins og lýst er í greininni,
en þróunin er sú að flest þeirra
eru að reyna að leggja hana
niður. Kostir þess að velja á
þann hátt sem við gerum eru:
1. Fjótara val. Sending hvers
tölustafs er ca. 7 sinnum fljót-
ari en með talsímaskifu.
2. Tölustafirnir í valinu
prentast á blaðið i fjarritanum
og því er hægt að fylgjast með
þvi að rétt hafi verið valið.
2. TÆKNILEGIR ANNMARKAR.
Telexnotendur á íslandi utan
Reykjavíkur eru nú 3 i Kefla-
vík, 1 í Hafnarfirði, 1 á Húsa-
vik og 3 á Akureyri, og þar
bíður sá fjórði eftir uppsetningu.
3. HVAÐ KOSTAR TELEX?
Misritun er á ársfjórðungs-
gjaldi fyrir bæjarlínur kr. 2.200,
en á að vera kr. 2.000.
Einnig eru misritanir á telex-
gjöldum til erlendra stöðva.
Samband við Austurríki greiðist
með kr. 43,— pr. mínútu en ekki
kr. 46,—, og til Bandaríkj-
anna kr. 252,— pr. mínútu en
ekki kr. 267,—, og til Danmerkur
kr. 37,— pr. mínútu en ekki kr.
39,—.
Til Evrópulanda er hægt að
senda ca. 1 mínútu fyrir sama
verð og 2—3 orð í símskeyti, en
á einni mínútu er hægt að senda
67 orð.
Flestir telexnotendur leigja
innbyggðan aukabúnað fyrir
gatastrimil úr pappir, þ.e.a.s.
innbyggðan endurgatara, sem
gatar strimilinn, og innbyggð-
an vélsendi. Stofngjaldið fyrir
strimiltækin er kr. 10.500,— og
ársfjórðungsleigan er kr. 4.200.
Þessi viðbótartæki gera telex-
notandanum kleift að prenta
skeytið bæði á blað fjarritans og
sem göt á pappírsstrimilinn, áð-
ur en sambandið er valið, og
síðan senda skeytið með vél-
sendinum, sem pappírsstrimlin-
um hefur verið stungið í. Með
þessum hætti er hægt að vanda
skeytin betur og einnig sparast
sendingartimi, því vélsendirinn
sendir skeyti með mesta mögu-
lega hraða, sem er 400 stafir á
mínútu eða 67 orð á mínútu.
Þess skal getið, að á stofn-
gjöld og ársfjórðungsgjöld bæt-
ist 13% söluskattur, og á sam-
bandsleigur 3% söluskattur, sem
er 13% af hluta íslands í leig-
unni.
Að lokum sný ég mér að þeirri
spurningu, sem beint er að for-
ráðamönnum Pósts og síma.
Ég get ekki gefið neina yfir-
lýsingu í þessu máli fyrir póst-
og símamálastjórnina, og verður
því þetta svar mitt einungis sú
persónulega skoðun, sem ég hef
á þessu máli.
Ritsímalinur frá Reykjavík til
hinna ýmsu þéttbýliskjarna á
íslandi eru mjög dýrar. Þar þarf
að setja dýran endabúnað á tal-
línu til þess að gera henni kleift
að yfirfæra ritsímamerkin. Ef
kleift á að vera fyrir Póst og
síma að framkvæma þá fjárfest-
ingu, sem þessi löngu telexsam-
bönd útheimta, verður leiga i
einhverju formi að koma á móti.
Þrjár leiðir eru mögulegar að
minu áliti.
1. Sú sem nú er notuð að
leigja viðbótarlínur telexnot-
andanum, en á móti kemur, að
þeir geta sent telexskeyti til
Reykjavíkur fyrir sama gjald og
greitt er innanbæjar í Reykja-
vík, þ. e. a. s. kr. 7,75 pr. mín-
útu.
2. Taka enga eða minni fasta
leigu fyrir viðbótarlínuna, en
hækka verulega minútugj aldið
og hafa það mismunandi hátt
miðað við lengd línunnar.
3. Setja upp litlar telexstöðv-
ar á stærstu stöðunum úti á
landi, eins og t. d. á Akureyri.
Þessi möguleiki er ekki fær
vegna kostnaðar fyrr en 20—30
notendur eru fyrir hendi á
staðnum. Með þessari lausn
fengist betri nýting á þeim rit-
símalínum, sem notaðar væru til
Reykjavíkur. Þessi lausn getur
ekki orðið nein almenn lausn,
því að hún leysir aðeins stærstu
þéttbýliskjarnana og yrði því að
taka upp þær lausnir, sem
nefndar eru í punktum 1 og 2,
fyrir telexnotendur utan þeirra.
Telexþjónusta á íslandi hófst
árið 1962 með handvirkri tel-
exstöð, og 9. 5. 1970 var hún gerð
HLYNUR 11