Heimsmynd - 01.05.1993, Side 22

eir rifu fötin utan af
mér og bundu mig
fastan. Þeir ristu
upp á mér húðina á
milli læranna með
rakblaði. Það var
stærðar skurður
þarna niðri. Eistun
spruttu út um opið á
sárinu.“ Nikola
Cibaric var hand-
tekinn í nóvember
1991 og fluttur af albönskum chetniks í
fangabúðir Serba. „Þú ustascha,“ sögðu
þeir við mig, þú skalt fá að borga fyrir
glæpi þína.“ Þessi 36 ára gamli
fyrrverandi verslunarmaður, bæklaður
fyrir lífstíð, er nú staddur á sjúkrahúsi í
Króatíu eftir að hann slapp úr fanga-
búðunum. Hann, ásamt fleiri fórnar-
lömbum, vill fá að segja sögu sína.
Það tók langan tíma að beina athygli
umheimsins að kerfisbundnum nauðg-
unum kvenna í hernaðarskyni í Bosníu-
Hersegóvínu. Nú þarf einnig að vekja
fólk til vitundar um að karlar eru einnig
pyntaðir á hinn hroðalegasta hátt. í
þessu stríði er nú síðasta himnan sem
skilur á milli siðmenningar og villi-
mennsku rofin: Karlar eru rændir mann-
dómi sínum. Og það hér í miðri Evrópu.
„Þeir réðust á fanga og héldu honum
föstum á meðan þeir bundu gaddavír
utan um kynfæri hans. Síðan bundu þeir
hann eins og hund við mótorhjól og óku
af stað. Það rifnaði allt af. Hann er
dáinn,“ segir annað fórnarlamb, Eno
Alic að nafni, sem var fangi í Omarska.
Alic segir að pyntararnir hafi öskrað,
„þú ert múhameðstrúar og hórusonur og
þú skalt ekki geta fleiri börn“. Karlar
voru jafnvel látnir vera fimm tíma í
röntgengeislun, sem er að vísu ekki jafn
sársaukafull aðferð, en engu að síður
áhrifarík til þess að gera þá ófrjóa.
Með þessum hryllilegu aðgerðum er
reynt að skera á lífæð heillar þjóðar.
Karlar eru geldir og konurnar neyddar
til að fæða af sér börn nauðgaranna.
Líkamlega og andlega er reynt að murka
lífið úr þeim til þess að hreinsa Bosníu
af fólki af óæskilegu þjóðerni. Það er
því löngu orðið ljóst að kynferðislegt
ofbeldi er ekki lengur aukaatriði í þessu
stríði, heldur liður í hernaðaraðgerðum
Serba.
„I þessum fangabúðum voru karlar
píndir til að nauðga mæðrum sínum
fyrir framan börnin sín,“ segir Eno Alic.
Allir fangarnir voru lamdir og sparkað í
þá milli fótleggjanna. Þegar fanga-
Nicola Cibaric, 36 ára gamall verslunarmaður.
Hann er „ónýtur“ eftir pyntingar.
/
I fangabúðunum voru
karlar píndir til að
nauðga mæðrum sínum
fyrir framan börnin sín.
22
verðimir voru orðnir þreyttir, komu aðrir
til að leysa þá af og halda barsmíðunum
áfram. Alræmdustu búðirnar heita
Omarska, Trnopole, Bezec og Manjaca.
Enn eru engar tölur um hversu margir
karlar hafa orðið fyrir slfkri kynferðis-
legri niðurlægingu. Margir þessara
manna geta heldur ekki tjáð sig um
reynslu sína enn sem komið er. Þeir þora
ekki að segja frá að þeir voru þvingaðir
til þess að hafa mök við kynbræður sína
í augsýn kvalara sinna. Skömmin er of
mikil. Serbarnir eru sér því full með-
vitaðir um það að þeir vega með slíkum
hrottaverkum að veikasta punkti í
sjálfsímynd þessa múhameðstrúarfólks:
karlmennskuímyndinni og ímynd hinnar
hreinu meyjar. Það gerir ekki einungis
að verkum að karlarnir þegja um reynslu
sína. Múslimakonum, sem hafa lent í
nauðgunarbúðum, hefur verið úthýst af
eiginmönnum sínum eða jafnvel verið
drepnar af þeim eða neyddar til
sjálfsmorðs. Með hliðsjón af slíkum
öfgakenndum viðhorfum má segja að
múslimakonurnar í Bosníu sýni óvenju
mikið þor með því að tala opinskátt um
reynslu sína. Það hefur leitt til þess að nú
er þess krafist að nauðganir verði viður-
kenndar og meðhöndlaðar sem stríðs-
glæpir. Að sama skapi er þess krafist að
ótti kvenna við kynferðislega misnotkun
verði viðurkenndur sem ástæða fyrir
pólitísku hæli í öðrum löndum. Amnesty
International gaf nýverið út skýrslu um
26 stríðssvæði þar sem kom fram að
konur eru ekki einungis ofsóttar af trúar-
eða þjóðernisástæðum, heldur fyrst og
fremst vegna þess að þær eru konur.
Eins og lögmál stríðs gera ráð fyrir
eru Serbar ekki einir um að fremja
stríðsglæpi af þessu tagi. Hins vegar
þykir fullvíst að enginn hinna stríðs-
aðilanna reki nauðgunarbúðir á jafn
skipulegan hátt og Serbarnir, né að þeir
fremji slíka glæpi jafn markvisst í
hernaðarlegum tilgangi. Aðgerðir Serba
eru einnig öðru vísi en fjöldanauðganir
sigurvegara í fyrri stríðum. Munurinn á
þeim og til dæmis fjöldanauðgunum
Rússa í Austur-Prússlandi í lok síðari
heimsstyrjaldarinnar er aðallega sá að
þær standa ekki einungis stutt yfir,
heldur eru viðvarandi. Annað sem skilur
þessar nauðganir frá samskonar glæpum
í seinna stríði er að fórnarlömbin og
sigurvegararnir þekkjast iðulega. Þess
eru fjölmörg dæmi að serbneskir
hermennn nauðgi nágrannakonum
sínum, fyrrverandi skólasystrum, fólki
sem þeir áður bjuggu með í sátt og
HEIMS
MYND