Morgunblaðið - 21.09.2019, Qupperneq 25

FRÉTTIR 25Erlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 21. SEPTEMBER 2019
París. AFP. | Vísindamenn hafa varað
við því að súrnun sjávar og aðrir
fylgifiskar hlýnunar jarðar af
mannavöldum geti haft alvarlegar
afleiðingar fyrir lífríki sjávar og fisk-
stofna.
Milliríkjanefnd Sameinuðu þjóð-
anna um loftslagsbreytingar, IPCC,
hyggst gefa út nýja skýrslu á mið-
vikudaginn kemur um afleiðingar
hlýnunar jarðar af mannavöldum.
Fréttaveitan AFP hefur fengið
skýrsluna og skýrt frá meginniður-
stöðum hennar.
Höfin hlýna
Höfin hafa tekið við um fjórðungi
af koltvísýringnum, sem mannkynið
hefur losað út í andrúmsloftið, og
dregið í sig 93% af hlýnuninni sem
stafar af losuninni. Afleiðingarnar
eru þær að heimshöfin hafa hlýnað,
súrnað og orðið seltuminni.
Loftslagsbreytingarnar hafa einn-
ig orðið til þess að hitabylgjur í höf-
unum hafa orðið tíðari, öflugri og
víðfeðmari en áður. Þær eru tvisvar
sinnum líklegri núna en á níunda
áratug aldarinnar sem leið. Afleið-
ingarnar geta verið alvarlegar eins
og í hitabylgjunni sem eyddi kóröll-
um í Kóralrifinu mikla, meðfram
norðausturströnd Ástralíu.
Fæðuframboðið frá grunnsævi í
hitabeltinu gæti minnkað um 40%
fyrir árið 2100 vegna hlýnunar og
súrnunar sjávar.
Sjávarlífverur – allt frá smáum
svifdýrum til stórra fiska og hvala –
hafa fært sig til vegna hlýnunar sjáv-
ar og það hefur haft slæm áhrif á
sjávarútveg í sumum löndum.
Sjávarmál hækkar
Sjávarmálið hækkar um nær hálf-
an metra fyrir næstu aldamót, miðað
við árin 1980-2000, ef meðalhitinn á
jörðinni eykst um tvær gráður á
Celsius miðað við hitann fyrir iðn-
byltinguna. Verði hlýnunin þrjár til
fjórar gráður hækkar sjávarmálið
um 84 sentimetra. Líklegt er að
hækkun sjávarborðs hundraðfaldist
á 22. öldinni og verði nokkrir senti-
metrar á ári. Hún er nú um 3,6 milli-
metrar á ári.
Verði hlýnun jarðar tvær gráður
fyrir aldamótin hækkar sjávarborðið
um nokkra metra. Um 280 milljónir
manna búa núna á svæðum sem færu
á kaf.
Ríki heims þurfa að laga sig að
hækkun sjávarborðs. Líklegra er að
auðug ríki geri það með því að reisa
varnargarða en viðbúið er að fólk í
fátækari löndum þurfi að flytja í ný
heimkynni.
Grípi ríki heims ekki til viðamikilla
aðgerða til að laga sig að hækkun
sjávarborðs gæti það orðið til þess að
kostnaðurinn vegna sjávargangs
hundrað- til þúsundfaldaðist fyrir
næstu aldamót.
Gert er ráð fyrir að 20-90% af vot-
lendi á strandsvæðum heimsins
hverfi fyrir árið 2100, en það fer eftir
því hversu mikið sjávarborðið hækk-
ar.
Súrefni í höfunum minnkar
Styrkur súrefnis í höfunum hefur
minnkað um 2% á síðustu sex ára-
tugum og súrefnið minnkar um 3-4%
til viðbótar ef losun gróðurhúsaloft-
tegunda verður áfram eins mikil og
hún er núna. Líklegt er að súrefnið
minnki á 59-80% af yfirborði sjávar
innan 20 ára.
Mengun og hlýnun sjávar hafa
orðið til þess að myndast hafa stór
súrefnislaus hafsvæði, svonefnd
„dauð svæði“.
Gert er ráð fyrir því að 90% af
kóralrifunum skemmist eða deyi ef
hlýnunin nemur 1,5 gráðum fyrir
aldamótin.
Jöklar bráðna
Stærstu jökulbreiður heimsins –
Grænlandsjökull og Suðurskauts-
jökullinn – hafa að meðaltali misst
rúmlega 430 milljarða tonna af
massa sínum á hverju ári frá 2006 og
bráðnun þeirra er helsta orsök
hækkandi sjávarborðs.
Gert er ráð fyrir að meðal-
afrennslið frá jöklum á flestum fjall-
görðum heimsins nái hámarki og
byrji að minnka fyrir árið 2100.
Meira en tveir milljarðar manna eru
núna háðir drykkjarvatni sem kem-
ur frá jöklum.
Hlýnunin ógn-
ar lífríki sjávar
og fiskstofnum
 Ný skýrsla um loftslagsbreytingar
-0.5
0
1
2
3
4
5
6
7°C
Ný loftslagslíkön sýna að hlýnun jarðar er hraðari en gert var ráð fyrir
Mæld hlýnun
jarðar
Hraður hagvöxtur sem byggist
á notkun jarðefnaeldsneytis
Kolefnishlutleysi fyrir árið 2080Hægur samdráttur í losun
gróðurhúsalofttegunda
Líkleg hlýnun miðað við óbreytta
losun gróðurhúsalofttegunda
1880 1900 1920 1940 1960 1980 2000 2020 2040 2060 2080 2100
Hlýnun jarðar til 2100
Heimild: CNRS, CEA, Meteo-France
Möguleg atburðarás í nýju líkönunum
Milljónir manna tóku þátt í götumótmælum í
meira en 150 löndum í gær þegar skólabörn tóku
sér frí frá námi til að krefjast tafarlausra að-
gerða til að stemma stigu við loftslagsbreyt-
ingum af mannavöldum. Þetta eru fjölmennustu
mótmæli sem efnt hefur verið til í heiminum í
þessum tilgangi. Þau náðu hámarki í New York
þar sem rúm milljón nemenda í um 1.700 skólum
fékk frí frá námi til að taka þátt í mótmælunum.
AFP
Milljónir manna krefjast aðgerða gegn loftslagsvánni
Á meðal fjölmargra nemenda sem
tóku þátt í götumótmælum í New
York-borg í gær til að krefjast að-
gerða gegn loftslagsvánni var
Greta Thunberg, sextán ára sænsk
stúlka, sem hafði forgöngu um
vikuleg mótmæli ungs fólks víða
um heim í þessum tilgangi. Thun-
berg sagði í skilaboðum til mót-
mælendanna að leiðtogar ríkja
heims hefðu ekki gert nóg til að
afstýra loftslagsbreytingum af
mannavöldum sem gætu haft al-
varlegar afleiðingar. Lausnir á
loftslagsvandanum hefðu verið
hunsaðar.
Lausnir á loftslags-
vandanum hunsaðar
Grand Hótel Reykjavík
Sigtún 38 | 105 Reykjavík | 514 8000 | info@grand.is | islandshotel.is
VILLIBRÁÐARBRUNCH
3. nóvember
5.800 kr. á mann
Börn 6-11 ára fá 50% afslátt
5 ára og yngri fá frítt
Villibráðarhlaðborð
26. október
2. nóvember
VILLIBRÁÐARHLAÐBORÐ
VILLTA KOKKSINS Á GRAND HÓTEL
15.900 kr. á mann
Pantaðu borð á islandshotel.is
veitingar@grand.is
eða í síma 514-8000
Úlfar Finnbjörnsson, yfirkokkur
á Grand Hotel Reykjavík, reiðir fram
60 ómótstæðilega veislurétti
úr úrvals villibráð
UPPSELT
Eltak sérhæfir sig í sölu
og þjónustu á vogum
Bjóðum MESTA úrval
á Íslandi af smáum
og stórum vogum