Morgunblaðið - 14.10.2019, Blaðsíða 11

Teitur Gissurarson
teitur@mbl.is
Þetta er örugglega besta gjöfsem heilbrigðiskerfið hef-ur fengið. Að hugsa sér aðþú getir fengið þetta öfl-
uga verkfæri, sem kostar ekki neitt
því þú þarft að borða, og það eru
engar alvarlega aukaverkanir. Þetta
er draumur að
rætast.“ Þetta
segir bandaríski
skurðlæknirinn
dr. Caldwell Es-
selstyn, og ræðir
ekki um sýklalyf
eða nýja jáeinda-
skanna, heldur
um plöntufæði (e.
plant based diet).
Hann er enginn
nýgræðingur
þegar kemur að plöntufæði, en hann
hefur rannsakað áhrif þess á heilsu
mannsins frá því um miðjan níunda
áratuginn. Hann er fæddur 1933 og
útskrifaðist sem læknir árið 1956.
Lengst af starfaði hann á hinu virta
Cleveland Clinic-sjúkrahúsi, en fer-
ilskráin er þó fjölbreytt. Sem dæmi
starfaði hann sem skurðlæknir í Ví-
etnamstríðinu og hlaut gullverðlaun
á Ólympíuleikunum í Melbourne
1956 fyrir róður. Á miðvikudag held-
ur hann erindi á ráðstefnunni Vegan
heilsa, sem fram fer í Silfurbergi í
Hörpu, þar sem hann fjallar um
áhrif plöntufæðis á heilsuna og
hvernig hægt er að sporna gegn hin-
um ýmsu sjúkdómum með réttu
mataræði.
Bein vísindi
„Þetta byrjaði allt saman þegar
ég fór fyrir brjóstakrabbameins-
teyminu [á Cleveland Clinic] í upp-
hafi níunda áratugarins. Ég varð
alltaf meira hugsi yfir því að sama
hversu margar aðgerðir ég gerði, þá
var ég ekki að gera neitt fyrir næsta
grunlausa fórnarlamb,“ segir Essel-
styn í samtali við Morgunblaðið og
heldur áfram: „Þetta leiddi mig út í
rannsóknir á heimsvísu, og það var
ljóst að í mörgum heimshornum
voru þjóðfélagshópar þar sem
brjóstakrabbamein var þrjátíu til
fjörutíu sinnum fátíðara en í Banda-
ríkjunum.“ Nefnir hann sem dæmi
að brjóstakrabbamein hafi verið
mun fátíðara hjá japönskum konum
um miðja síðustu öld, en eftir að af-
komendur Japana hafi flust búferl-
um til Bandaríkjanna hafi brjósta-
krabbamein hjá annarri og þriðju
kynslóð innflytjenda orðið jafn-
algengt og hjá Bandaríkjamönnum.
Segir Esselstyn að eftir að hann
hóf rannsóknir sínar hafi hann
einnig fljótlega áttað sig á að í
mörgum þjóðfélagshópum þar sem
plöntufæði var meginuppistaða
mataræðis fólks hafi hjarta- og
æðasjúkdómar verið svo gott sem
óþekktir.
Til að gera langa sögu stutta
hefur Esselstyn komist að þeirri nið-
urstöðu að kransæðasjúkdómar séu
að öllu leyti háðir lífsstíl fólks og
fullyrðir í dag að þá sé hægt að koma
í veg fyrir eða snúa við með réttu
mataræði.
Spurður hvernig niðurstöðum
hans hafi verið tekið í lækna- og
lyfjaiðnaðinum svarar Esselstyn:
„Það er augljóst að þeir sem hafa
fjárhagslegra hagsmuna að gæta
verða á móti þessu, segja að þetta
virki ekki, segja að mataræðið sé of
strangt eða ómögulegt sé að fá sjúk-
linga til að fylgja því, rannsóknirnar
séu of smáar o.s.frv.“ Segir hann
hins vegar að um sé að ræða bein
vísindi. Hann hafi með mörgum
rannsóknum komist að því að ekki
væri einungis hægt að stöðva hjarta-
sjúkdóma, heldur einnig væri í
mörgum tilfellum hægt að snúa þró-
un sjúkdóms við.
„Eiginlega ein á báti“
Spurður hverja hann telji vera
mestu áskorunina fyrir þá sem vilja
skipta yfir í plöntufæði segir hann:
„Það sem ég tel að geri skiptin auð-
veldust er í fyrsta lagi að mennta
sig. Að horfa á kvikmyndir sem snúa
að þessari speki, lesa bækurnar og
fara á vefsíðurnar, og síðan athuga
sjúkrasögu fjölskyldu sinnar, hvort
einhver skyldmenni hafa látist
vegna krabbameins eða hjarta-
sjúkdóma. Það mjög mikilvægt.“
Esselstyn hefur sjálfur lifað á
plöntufæði frá 1984, og segir að-
spurður að á þeim tíma hafi verið fá-
ir sem lifðu á grænkera- eða vegan-
fæði. „Við vorum eiginlega ein á
báti,“ segir hann og hlær, og bætir
við að þökk sé eiginkonu hans að
hann hafi getað fengið góðan mat.
Hún hafi síðar gefið út bók með
uppskriftum, Prevent and reverse
heart disease cookbook, en sú bók
ætti að henta vel þeim sem lesa bók
dr. Esselstyns sem hann gaf út 2007,
Prevent and reverse heart disease.
Eins og áður segir fjallar Essel-
styn um rannsóknir sínar í Hörpu á
miðvikudag, en áhugasömum er
einnig bent á heimildamyndina
Forks over knives, sem finna má á
Netflix-streymisveitunni.
Plöntufæði stöðvi hjartasjúkdóma
Morgunblaðið/Eggert
Heilsubót Plöntufæði er lykillinn að bættri heilsu, fullyrðir Esselstyn.
DAGLEGT LÍF 11
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 14. OKTÓBER 2019
Á ráðstefnunni Vegan heilsa,
sem fram fer í Silfurbergi í
Hörpu á miðvikudag, er eigin-
kona dr. Esselstyns, Ann Essel-
styn heilsufrömuður, einnig á
meðal framsögumanna. Þá
munu Brenda Davis, bandarísk-
ur næringarfræðingur og höf-
undur bókarinnar Becoming
vegan, dr. Shireen Kassam,
breskur blóðsjúkdómalæknir,
og dr. Arvind Maheru, breskur
geðlæknir, einnig flytja erindi.
Þá munu tveir Íslendingar flytja
erindi. Elín Skúladóttir athafna-
kona segir frá því þegar hún
skipti yfir í plöntufæði í miðri
krabbameinsmeðferð og Berg-
sveinn Ólafsson knattspyrnu-
maður flytur reynslusögu
íþróttamanns af veganfæði.
Ann meðal
ræðumanna
RÁÐSTEFNA Í HÖRPU
Dr. Caldwell Esselstyn, skurðlæknir og ólympíugullverðlaunahafi, fullyrðir að kransæðasjúkdóma megi stöðva og snúa við með rétta mat-
aræðinu. Hann hefur sjálfur einungis borðað plöntufæði frá árinu 1984 og hljómar eldhress, áttatíu og fimm ára gamall.
Dr. Caldwell
Esselstyn