Morgunblaðið - 16.11.2019, Síða 18

Morgunblaðið/RAX
upplýsingagáttar bandarískra
stjórnvalda væri leyfilegur meðafli
landsels í veiðum íslenskra skipa
undir 40 dýrum á ári.
Ferli sem sjávarútvegs-
þjóðir fara í gegnum
Á skrifstofu sjávarútvegs og fisk-
eldis í atvinnuvegaráðuneyti hefur
mikil undirbúningsvinna átt sér
stað vegna þessara krafna og svo
verður áfram.
„Við eigum, eins og margar aðrar
þjóðir, í viðræðum við Bandaríkin
um sjávarspendýralögin,“ segir
Brynhildur. „Atvinnuvega- og ný-
sköpunarráðuneytið og Hafrann-
sóknastofnun eru nýbúin að skila
ítarlegri skýrslu um stöðu meðafla-
mála við fiskveiðar til bandarískra
stjórnvalda, sem allir innflytjendur
sjávarafurða til Bandaríkjanna,
sem eru nánast allar sjávarútvegs-
þjóðir í heiminum, þurftu að skila í
september. Áður höfðu íslensk
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Framkvæmd ákvæðis í lögum í
Bandaríkjunum um vernd sjávar-
spendýra (Marine Mammal Protec-
tion Act) hefur valdið titringi hjá
sjávarútvegsþjóðum um allan heim,
en virkjun þess gæti haft víðtæk
áhrif á innflutning sjávarafurða til
Bandaríkjanna. Ákvæðið tekur gildi
í ársbyrjun 2022 og þá verður þjóð-
um sem flytja sjávarfang til Banda-
ríkjanna gert skylt að uppfylla
sömu eða sambærilegar kröfur um
vernd sjávarspendýra við fiskveiðar
og eru í gildi í Bandaríkjunum.
Hérlendis er það einkum meðafli
landsels í grásleppunet sem veldur
áhyggjum, vegna veikrar stöðu
stofnsins, samkvæmt upplýsingum
Brynhildar Benediktsdóttur, sér-
fræðings í sjávarútvegsráðuneyt-
inu. Samkvæmt bráðabirgðanið-
urstöðum úr úrvinnslu rafrænnar
stjórnvöld átt frumkvæði að fundi
ráðuneytisins og formanns
umgengnisnefndar sjávarútvegsins
með Bandaríkjamönnum, en nefnd-
in er samstarfshópur þar sem eru
meðal annars fulltrúar ráðuneyt-
isins, Fiskistofu, Hafrann-
sóknastofnunar og útvegsins.
Nú eru Bandaríkjamenn að fara
yfir þau gögn sem skilað var í sept-
ember og fulltrúar íslenskra stjórn-
valda munu eiga fund með þeim
fljótlega og gætu jafnvel þurft að
ræða málin frekar á fundi í Banda-
ríkjunum í byrjun næsta árs. Einn-
ig næsta vor eftir að Bandaríkja-
menn hafa gefið út fyrsta mat á
ástandi mála hér á landi. Þetta er
ferli sem allar þjóðir sem flytja út
sjávarafurðir til Bandaríkjanna
þurfa að fara í gegnum. Við erum í
góðu sambandi við aðrar þjóðir um
þessa stöðu, meðal annars Noreg,
Kanada, Grænland og Færeyjar,“
segir Brynhildur.
Selastofnar á válista
Selastofnar við landið hafa gefið
eftir á síðustu árum. Stofn landsels
er á válista íslenskra spendýra á vef
Náttúrufræðistofnunar Íslands og
metinn „í bráðri hættu“. Útselur er
hins vegar metinn í áhættuflokkn-
um „í nokkurri hættu“.
Brynhildur segir að við mat sem
byggist á bráðabirgðaniðurstöðu úr
úrvinnslu rafrænu upplýsingargátt-
arinnar sem bandarísk stjórnvöld
hafa komið upp hafi komið í ljós að
fjöldi landsela sem veiðast sem
meðafli við fiskveiðar íslenskra
skipa, megi ekki fara yfir 40 dýr á
hverju ári eigi að flytja aflann til
Bandaríkjanna. Fjöldinn helgist
m.a. af því að tegundin er á válista.
Hún segir að ef landselur fari af
válista og upp fyrir viss mörk um
leið muni talan margfaldast en ekk-
ert sé hægt að segja um líkur á
slíku á þessari stundu.
Spurð hvort það sé framkvæman-
legt að halda fjöldanum í nokkrum
tugum segir Brynhildur að það sé
mjög ólíklegt nema takist að finna
stjórnunarráðstafanir sem geri
slíkt kleift. Þó sé rétt að benda á að
enn sé nokkur óvissa um hvernig
Bandaríkin snúi sér í þessu máli.
„Spurning er hvernig reglur
verða túlkaðar og hver þróunin
verður, en enn er þetta á viðræðu-
stigi. Ísland líkt og aðrar þjóðir sem
hyggjast flytja sjávarafurðir á
Bandaríkjamarkað þurfa að skýra
hvaða aðgerða þær hyggjast grípa
til og hvernig staðið verður að mál-
um. Ráðuneytið tekur þetta alvar-
lega og hefur átt í alls konar og
miklum viðræðum, undirbúningi og
áætlunum um hvað þurfi að gera,“
segir Brynhildur.
Sigur umhverfis-
verndarsamtaka
Sjávarspendýralögin hafa verið í
gildi í Bandaríkjunum frá 1972 og
segir ráðuneytið ekki líklegt að Ís-
lendingar geti fengið undanþágu
frá innflutningsákvæðinu, enda
myndu aðrar sjávarútvegsþjóðir
ekki sætta sig við mismunandi kröf-
ur til þjóða.
En hvers vegna er þetta orðið
vandamál nú 47 árum eftir að lögin
voru sett?
„Lengi vel var ákvæði um að
sjávarafurðir, sem eru fluttar til
Bandaríkjanna uppfylli sömu eða
sambærileg skilyrði og gilda í
Bandaríkjunum ekki virkt.
Umhverfisverndarsamtök höfðu
farið í mál við bandaríska ríkið af
því að ákvæði hafði ekki verið virkj-
að. Málinu hafði verið vísað frá
dómstólum þar sem talið var að
Bandaríkjamenn hefðu ekki að fullu
innleitt aðgerðir til að uppfylla lög-
in heimavið.
Árið 2016 gerðist það hins vegar
að umhverfisverndarsamtök unnu
málið á þeim forsendum að Banda-
ríkin ættu að vera komin með kerfi
sem væri í samræmi við lögin og
þyrftu því að virkja þetta ákvæði.
Niðurstaðan er því að það mun að
fullu taka gildi í byrjun árs 2022,“
rifjar Brynhildur upp.
Víða er titringur
vegna ákvæðis
um sjávarspendýr
 Viðræður við Bandaríkjamenn
 Leyfilegur meðafli yrði 40 landselir
18 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 16. NÓVEMBER 2019
Í umsögn Samtaka fyrirtækja í
sjávarútvegi um drög að reglu-
gerð um bann við selveiðum í
samráðsgátt stjórnvalda segir
meðal annars:
„Til viðbótar eru afar miklir
útflutningshagsmunir sjávaraf-
urða í húfi, bæði vegna vott-
unarkrafna um takmörkun
meðafla við fiskveiðar þar sem
mat á stofnstærð og stöðu
stofna kemur mikið við sögu
og vegna lagakrafna í Banda-
ríkjunum um lágmörkun með-
afla sjávarspendýra í veiðum
sem afla sjávarafurða sem
flytja skal inn á Bandaríkja-
markað. Viðbúið er að slíkar
kröfur verði útbreiddari með
tímanum í ljósi tíðarandans.
Því er mikilvægt að gripið
verði til allra raunhæfra úr-
ræða sem fyrst.“
Miklir út-
flutnings-
hagsmunir
SAMTÖK FYRIRTÆKJA
Í SJÁVARÚTVEGI
Í greinargerð með frumvarpi til laga um breytingu á lögum um lax- og sil-
ungsveiði á síðasta þingi, þar sem meðal annars var fjallað um selveiðar,
segir meðal annars:
„Rannsóknir á afföllum sela vegna athafna manna eru erfiðar. Upplýs-
ingar um selveiðar hér á landi eru mjög ónákvæmar vegna skorts á skrán-
ingarskyldu ef undan er skilin skráning hjáveiða á selum við fiskveiðar.
Nákvæmni þeirrar skráningar hefur þó verið dregin í efa … Hjáveiðar eru
skráðar í meðaflaskýrslur og undanfarið hafa 340-500 dýr verið skráð í
afladagbækur sem hjáveiði. Þessar tölur eru lágmark …“
Skráning á afföllum ónákvæm
HJÁVEIÐAR SKRÁÐAR Í MEÐAFLASKÝRSLUR
Landssamband smábátaeigenda sendi Guðlaugi Þór Þórðarsyni utanríkis-
ráðherra bréf 20. ágúst í sumar vegna fyrirhugaðs fundar hans með vara-
forseta Bandaríkjanna, Mike Pence. Var þess farið á leit að ráðherra tæki
sjávarspendýralögin til umræðu á fundinum.
Í bréfi LS til ráðherra segir: „Við greiningu flokka bandarísk yfirvöld ein-
staka veiðar eftir hversu mikil hætta er á að sjávarspendýr komi sem með-
afli við þær. Eins og staðan er í dag er hætt við að grásleppuveiðar muni
lenda í flokki sem fellur undir veiðar þar sem mest hætta er á meðafla
sjávarspendýra. Takist stjórnvöldum ekki að sýna fram á með óvefengjan-
legum hætti að grásleppuveiðar skaði ekki sjávarspendýr á Ísland á hættu
að BNA setji á viðskiptabann sem tekur til allra sjávarafurða.“
Gæti kallað á viðskiptabann
LANDSSAMBAND SMÁBÁTAEIGENDA
Óvissa Selir sem koma
sem meðafli í net við aðr-
ar veiðar gætu haft áhrif
á útflutning á fiski frá Ís-
landi til Bandaríkjanna.
Síðumúli 16 I 108 Reykjavík I Sími 580 3900 I fastus.is
fastus.is
Einfalt og nett hjartastuðtæki fyrir stofnanir og fyrirtæki. Tækið greinir sjálfkrafa
mögulega rafvirkni í hjartanu og sé þess þörf gefur það rafstuð. Tækið talar
til notandans og gefur fyrirmæli á íslensku*
*Einnig fáanlegt með ensku tali.
LIFEPAK CR PLUS
HJARTASTUÐTÆKI
TILBOÐSVERÐ
LIFEPAK CR PLUS
159.900
KR M/VSK
VEGGFESTING
19.000
KR M/VSK