Morgunblaðið - 28.12.2019, Qupperneq 14

14 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 28. DESEMBER 2019
Eltak sérhæfir sig í sölu
og þjónustu á vogum
Bjóðum MESTA úrval
á Íslandi af smáum
og stórum vogum
ÚTSALA
30-40%AF
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
Gæsirnar á höfuðborgarsvæðinu
reiða sig á matargjafir borgarbúa
þegar eru jarðbönn, að sögn Ólafs
Karls Nielsen, vistfræðings hjá
Náttúrufræðistofnun Íslands og for-
manns Fuglaverndar. Ólafur hefur
lengi fylgst með fuglalífinu á og við
Tjörnina og tók þátt í ritun skýrslu
um brauðgjafir til fuglanna fyrir
nokkrum árum.
„Það er fyrst og fremst almenn-
ingur sem heldur lífinu í þessum
fuglum. Meðan eru jarðbönn þá
sækja gæsirnar á nokkra staði. Þeir
eru Tjörnin í Reykjavík, Bakkatjörn
á Seltjarnarnesi, ós Kópavogs-
lækjar, Hafnarfjarðartjörn, Grasa-
garðurinn í Laugardal og nokkrir
aðrir staðir þar sem þær eiga von á
góðu. Álftir og endur safnast líka á
þessa staði og
bíða eftir æti,“
sagði Ólafur.
Hann kveðst
hvetja fólk til að
vera duglegt að
færa gæsunum
æti meðan snjór
er yfir öllu.
Brauðgjafir haldi
í þeim lífinu á
meðan gæsunum
eru aðrar bjargir bannaðar.
Upphaf Tjarnargæsanna
Þegar jörð er auð og gæsirnar
komast í túnbletti þá geta þær bitið
gras. Auk brauðs er hægt að gefa
kornmeti en brauðið hefur þann kost
að fljóta á vatninu þar sem gæsirnar
halda sig gjarnan svo þær eiga auð-
velt með að ná í það.
Ólafur segir að gæsir séu ekki
náttúrulegir vetrargestir hér á
landi. Gæsum sem aldar voru upp af
mönnum var sleppt á Tjörnina á 6.
áratugnum, eða fyrir um 60 árum.
Lengi var það eini hópur grágæsa
sem höfðu hér vetrardvöl. Ólafur tel-
ur að gæsirnar sem hafa vetursetu á
Innnesjum við Faxaflóa séu nú hátt í
1.000 talsins. Með hlýnandi loftslagi
og aukinni kornrækt á síðustu árum
fóru gæsir einnig að hafa vetursetu á
Suður- og Suðausturlandi.
Syngjandi borgarhrafnar
Auk borgargæsa hefur einnig vax-
ið upp stofn borgarhrafna sem halda
sig í borginni allt árið og verpa þar
einnig. „Þeir verða áberandi þegar
líður á veturinn. Þá sitja þeir á ljósa-
staurum og syngja á sinn hátt. Það
er ekki mjög hávær söngur en þeir
gefa frá sér sérkennileg hljóð,“ sagði
Ólafur.
Morgunblaðið/Ómar Óskarsson
Reykjavíkurtjörn Mikilvægt er að gefa fuglunum þegar eru jarðbönn að vetri og þeir ná ekki að bíta jarðargróður.
Brauðgjöf fleytir fugl-
unum yfir veturinn
 Talið er að stofn borgargæsanna sé nú um 1.000 fuglar
Ólafur Karl
Nielsen
Votlendissjóður, sem stofnaður var
árið 2018 í þeim tilgangi að endur-
heimta framræst votlendi, hefur
breytt framlagsforsendum og verð-
lagningu kolefnisjöfnunar og mun á
næsta ári bjóða upp á 2.000 krónur
fyrir hvert endurheimt tonn en það
kostaði áður 5.000 krónur. Mun
sjóðurinn jafnframt selja staðfesta
stöðvun í átta ár í stað eins árs eins
og fyrra módel var byggt á. Þetta
kemur fram í fréttatilkynningu frá
sjóðnum. Þar kemur fram að
stærsta breytingin viðkomi land-
eigendum sem komi til samstarfs
við sjóðinn. Þeir fái stöðvunina til
ráðstöfunar eftir að sjóðurinn hef-
ur nýtt fyrrnefnd átta ár til að fjár-
magna framkvæmdirnar.
Fram kemur í fréttatilkynning-
unni að sjóðurinn áætli að endur-
heimta á þiðja tug jarða í samvinnu
við Landgræðsluna á fyrstu sex
mánuðum 2020.
Morgunblaðið/Rax
Kolefnisjöfnun Árið 2020 verður ódýrara
að endurheimta votlendi í gegnum sjóðinn.
Kolefnisjöfnun á
lægra verði 2020
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
Skipulagsstofnun hefur ákveðið að
uppbygging Kjalvegar í Bláskóga-
byggð skuli vera háð mati á um-
hverfisáhrifum. Vegagerðin stefnir
að því að byggja upp rúmlega 17 km
kafla Kjalvegar á milli Árbúða og
Kerlingarfjallavegar. Kjalvegur er
alls 170 km langur.
Vegagerðin hefur unnið að upp-
byggingu Kjalvegar í hlutum á und-
anförnum áratugum. Nú hafa rúm-
lega 100 km verið uppbyggðir og þar
af tæplega 19 km með bundnu slit-
lagi, að því er segir í frétt Skipulags-
stofnunar. „Að undanskildum 3 km
kafla sunnan Árbúða hefur upp-
bygging Kjalvegar ekki fengið við-
eigandi málsmeðferð samkvæmt lög-
um um mat á umhverfisáhrifum,“
segir í fréttinni.
Skipulagsstofnun segir að um leið
og uppbygging vegarins bæti sam-
göngur og aðgengi að áfangastöðum
á Kili geti aukin umferð um svæðið
leitt til aukins álags á viðkvæma
náttúru auk þess að skerða óbyggð
víðerni. „Rík áhersla er lögð á varð-
veislu náttúru og víðerna miðhálend-
isins í landsskipulagsstefnu og jafn-
framt er, í samræmi við stefnu-
yfirlýsingu ríkisstjórnarinnar, stefnt
að stofnun miðhálendisþjóðgarðs.“
Skipulagsstofnun komst að þeirri
niðurstöðu að áform Vegagerðarinn-
ar um uppbyggingu fyrrnefnds veg-
arkafla kallaði á mat á umhverfis-
áhrifum þar sem uppbygging
Kjalvegar er skoðuð heildstætt og
horft til ólíkra valkosta um útfærslu
hans og hönnun.
Ósáttur við umhverfismat
„Mér finnst þetta sérstök niður-
staða hjá Skipulagsstofnun,“ sagði
Helgi Kjartansson, oddviti Blá-
skógabyggðar. Hann segir að núver-
andi vegur sé búinn að vera til ára-
tugum saman og verði þarna áfram.
Vegagerðin vilji bæta og styrkja
veginn, m.a. til að koma í veg fyrir
utanvegaakstur. Þá segi Skipulags-
stofnun að þetta eigi að fara í um-
hverfismat. Helgi sagðist hefðu skil-
ið þá ákvörðun ef leggja ætti nýjan
veg, en svo væri ekki.
Hann segir að þurft hafi stórvirk-
ar vinnuvélar í margar vikur hvert
vor undanfarin ár til að lagfæra veg-
inn. Nú eigi að laga hann í eitt skipti
fyrir öll og það hljóti að vera um-
hverfisvænt að gera þarna góðan veg
og beina umferðinni á hann.
„Í aðalskipulagi Bláskógabyggðar
er mörkuð sú stefna að vegurinn sé
þarna, byggður upp og gerður fær
stærsta hluta ársins. Skipulagsstofn-
un staðfesti aðalskipulagið vorið
2018. Nú vill hún mat á umhverfis-
áhrifum og vitnar í landsskipulags-
stefnu en ekki í aðalskipulagið. Mað-
ur spyr sig hvort Skipulagsstofnun
fari með skipulagsvaldið eða sveitar-
félagið,“ sagði Helgi.
Hann segir að Kjalvegur hafi að
stórum hluta verið slæmur og hol-
óttur undanfarin sumur og margir
bílar skemmst þess vegna. Vel hafi
tekist til við að laga syðri hluta Kjal-
vegar að afleggjaranum að Árbúðum
austan við Hvítárvatn. Nú eigi að
halda því áfram að Kerlingarfjalla-
afleggjaranum.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Kjalvegur Á köflum hefur þurft
miklar lagfæringar að vori.
Uppbygging
Kjalvegar í mat
 Vegurinn er á aðalskipulaginu