Morgunblaðið - 28.12.2019, Síða 46

46 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 28. DESEMBER 2019
DUXIANA Reykjavik | Ármuli 10 | Reykjavik | +354 5 68 99 50 | www.duxiana.is
DUX PASCAL SYSTEM
Sérsniðna gormakaerfið
Líkamar allra eru einstakir.
Þess vegna býður Pascal de Luxe yfirdýnan upp á sérsniðin
þægindasvæði sem gerir tveimur einstaklingum kleift að velja fullkomnu
stillinguna fyrir axlirnar, neðra bakið og fótleggina þeirra.
Pascal kerfið er í boði fyrir öll DUX rúm, annað hvort
sem fellt inn í rúmið eða sem sérstök yfirdýna.
ICQC 2020-2022
Silja Björk Huldudóttir
silja@mbl.is
„Foreldrar mínir hvöttu mig til að
gefa út disk með lögum frá ýmsum
heimshornum sem ég hef lært í gegn-
um tíðina, jafnt þjóðlög og dægurlög
frá 20. öld sem og tangóar,“ segir Sól-
veig Thoroddsen sem geisladisk sinn
sem nefnist Snotrur. „Eftir að ég fór
út í nám kynntist ég fólki sem kenndi
mér þjóðlög frá sínum löndum,“ segir
Sólveig sem byrjaði að spila á kelt-
neska hörpu samkvæmt írskri hefð
og æfði sig þá að syngja með. Hún
lauk prófi frá Tónskóla Sigursveins
D. Kristinssonar í klassískum hörpu-
leik. Í framhaldinu fór hún til frekara
náms á klassíska hörpu í Cardiff í
Wales og lauk sumarið 2016 mast-
ersprófi í leik á sögulegar hörpugerð-
ir í Bremen í Norður-Þýskalandi þar
sem hún býr og starfar í dag sem
bæði kennari og hljóðfæraleikari.
Á diskinum syngur Sólveig og leik-
ur á tvenns konar hörpur, keltneska
og ítalska barrokkhörpu. Auk þess
leikur hún á kantele. Flest laganna
útsetti hún sjálf. „Lögin með kantele-
inu, „Karhunpyynnin lähtölaulu“ og
„Tuulen synty“, lærði ég af upp-
tökum karelíska runolaulu-
söngvarans Jussa Huovinen, sem
finnska listakonan Hanneriina Mois-
seinen kynnti mig fyrir á heimili hans
í Hietajärvi í Austur-Finnlandi við
rússnesku landamærin sumarið
2010,“ segir Sólveig, en auk þess að
syngja á finnsku syngur hún lög á
ensku, íslensku, spænsku, slóvak-
ísku, rússnesku og karelísku, en það
mál er talað á landsvæði sem liggur
innan landamæra Finnlands og
Rússlands.
Vill ná rétta hljómblænum
Aðspurð segist Sólveig alltaf hafa
haft mikinn áhuga á ólíkum tungu-
málum. „Mér finnst gaman að læra
ný tungumál og læra lög á tungu-
málum sem ég kann kannski ekki al-
mennilega, en legg mig fram um að
læra þau eins vel og ég get til að ná
réttum hljómblæ,“ segir Sólveig.
Hún rifjar upp að finnska þjóðlagið
„Yksi ruusu on kasvanut laaksossa“
hafi hún lært af finnsku kvikmynda-
gerðarkonunni Selmu Vilhunen með-
an á tökum á Laulu, heimildarmynd
hennar um Jussa og Hanneriinu,
stóð. „Vinkona mín Barbora Mi-
šiková kenndi mér slóvakíska þjóð-
lagið „Dám vám ja mamièka“ þegar
við spiluðum saman í þjóðlagasveit-
inni Kršna kite í Cardiff í Wales.
„Goluboj vagon“ úr sovéska brúðu-
þættinum Tsjebúraska söng ég
nokkrum sinnum með hvítrússneska
gítarleikaranum Anastasiyu Kryv-
anos, sem hjálpaði mér með rúss-
neska textann. Önnur lög á diskinum
eru á tungumálum sem ég kann vel,“
segir Sólveig og á þar við lög frá hin-
um spænskumælandi heimi. Tekur
hún fram að lögin á spænsku séu frá
nokkrum mismunandi löndum og
miði hún söngstíl og framburð við
upprunaland og eðli hvers lags fyrir
sig.
„Lokalagið á diskinum var samið
fyrir Calvillo López, lítinn tusku-
broddgölt sem Sergio kærastinn
minn gaf mér í afmælisgjöf fyrir
nokkrum árum og sem fylgir okkur á
öllum ferðalögum okkar,“ segir Sól-
veig, en umrætt lag er tregafullur
tangó.
Titill sem vísar í eddukvæðin
Spurð um titil geisladisksins segist
Sólveig hafa velt vöngum með systur
sinni, Drífu Líftóru Thoroddsen, sem
hannaði bæklinginn. „Við leituðum að
grípandi heiti úr plöntuheiminum og
fundum þá þessa blómategund,
snotrur. Okkur fannst þetta
skemmtilegt heiti þar sem snotrur
vísar í eitthvað sem er snoturt, en
orðið snoturt þýddi í eddukvæðum
eitthvað sem væri viturt,“ segir Sól-
veig og tekur fram að þeim Drífu hafi
þótt gaman að titillinn væri opinn til
túlkunar.
Innt eftir því hvort mikill munur sé
á hörpunum tveimur sem hún leikur
á, þ.e. keltnesku hörpunni og ítalska
barokkhörpunni, svarar Sólveig því
játandi. „Ítalska harpan sem ég spila
á er hörpugerð sem var mjög vinsæl
við upphaf 17. aldar og er smíðuð til
að þjóna tónlist síns tíma,“ segir Sól-
veig og bendir sem dæmi á að mun
minni spenna sé á strengjunum, en er
á nútímahörpu. „Það breytir auðvitað
hljómnum talsvert og breytir því líka
hvernig maður þarf að plokka til að
kalla fram tóninn. Írska harpan er
aftur á móti nútímahljóðfæri byggt
eftir nútímastöðlum, en sú harpa er
mikið notuð í þjóðlagatónlist,“ segir
Sólveig sem tók írsku hörpuna með
sér til Íslands að þessu sinni. „Ég
valdi hana þar sem hún er minni og
því auðveldara að ferðast með hana,“
segir Sólveig og tekur fram að raun-
ar sé ítalska barokkharpan mun létt-
ari.
Syngur á sjö tungumálum
 Sólveig Thoroddsen sendir frá sér geisladisk sem nefnist Snotrur  Sólveig
syngur þjóðlög frá ýmsum heimshornum sem hún lærði oftast af heimafólki
Hörpuleikari Sólveig
Thoroddsen býr og
starfar í Bremen í
Norður-Þýskalandi.
Heimildarmyndin Þrettándinn var
frumsýnd í Vestmannaeyjum og
Reykjavík í gær en hún fjallar um
þrettándagleðina í Eyjum sem hefur
verið haldin óslitið frá árinu 1948.
Kvikmyndin er klukkustundar löng
og hefur Eyjafólkið Sighvatur Jóns-
son, Geir Reynisson og Hrefna
Díana Viðarsdóttir unnið að henni
síðustu fimm þrettánda.
„Það koma um 200 sjálfboðaliðar
að því að setja þetta á svið, með ein-
um eða öðrum hætti. Eins og Geir
vinur minn segir, þá er þetta stærsta
götuleikhús á Íslandi. Það er því rík
hefð og mikil saga,“ segir Sighvatur.
Hann kom líka að kvikmyndinni um
Þjóðhátíð í Eyjum sem frumsýnd var
fyrr á árinu og segist hann hafa unn-
ið samhliða að þeim síðustu ár. Hann
segir Geir samstarfsmann sinn lengi
hafa komið að undirbúningi
þrettándahátíðarinnar og þekki því
vel til og þá hafi Hrefna Díana skrif-
að þjóðfræðiritgerð, sem var BA-
verkefni hennar, og fjallar um hátíð-
ina í víðu samhengi.
„Fyrir mér er þrettándinn alveg
jafn merkilegt menningarlegt fyr-
irbæri og Þjóðhátíðin, þetta eru tvö
stóru Þ-in í menningarsögu Vest-
mannaeyja,“ segir hann.
Kvikmyndin verður sýnd í Há-
skólabíói kl. 16 í dag og á morgun,
og kl. 18 báða daga í Eyjum. Hún
verður sýnd á Stöð 2 í janúar.
Þrettándinn Stilla úr kvikmyndinni
um hátíðina í Vestmannaeyjum.
Kvikmynd
um þrett-
ándahátíð
 Frumsýnd í gær
og sýnd um helgina
Í desembermánuði árið 1979 var
fimm verðmætum málverkum stolið
að næturlagi úr Friedenstein-
kastalanum, sem hafði verið breytt í
safn í borginni Gotha í Austur-
Þýskalandi. Rómaðasta verkið sem
hvarf var Sveitavegur með kerrum
og kúm, eftir Jan Bruegel eldra,
málað árið 1610. Hin verkin voru
heldur ekki eftir neina aukvisa í
listasögunni: Anthonis van Dyck,
Hans Holbein eldri, Frans Hals og
Jan Lievens.
Austur-þýsk stjórnvöld lögðu
ofurkapp á að leysa málið og unnu
hundruð liðsmanna Stasi-leyniþjón-
ustunnar lengi að rannsókninni, án
nokkurs árangurs. Ekkert fréttist til
verkanna, fyrr en nær fjórum ára-
tugum síðar. Greint var frá því á
dögunum í þýska sjónvarpsþætt-
inum 360 að í fyrra hefði lögmaður
nokkur sett sig í samband við borg-
arstjóra Gotha og sagt umbjóðendur
sína vera með verkin. Vildu þeir fá
yfir fimm milljónir evra í fundar-
laun. Í kjölfar samningaumleitana
var verkunum skilað nú fyrr í mán-
uðinum og munu þau nú vera í við-
gerð og rannsókn og hafa ekki verið
sýnd opinberlega. Þeir sem voru
með verkin hafa ekki getað sýnt
fram á það með trúverðugum hætti
hvernig þeir komu höndum yfir þau
og rannsakar lögreglan málið.
Málverkin komu í leit-
irnar 40 árum síðar
 Var stolið úr kastala árið 1979
Verðmætt Gömul mynd sem sýnir
hið stolna málverk eftir Brueghel.
Allt um
sjávarútveg