Fréttablaðið - 19.12.2019, Qupperneq 24

Frá degi til dags
Halldór
ÚTGÁFUFÉLAG: Torg ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Helgi Magnússon FORSTJÓRI OG ÚTGEFANDI: Jóhanna Helga Viðarsdóttir RITSTJÓRAR: Davíð Stefánsson david@frettabladid.is, Jón Þórisson jon@frettabladid.is,
MARKAÐURINN: Hörður Ægisson hordur@frettabladid.is FRÉTTABLAÐIÐ.IS: Sunna Karen Sigurþórsdóttir sunnak@frettabladid.is.
Fréttablaðið kemur út í 80.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum
án endurgjalds. ISSN 1670-3871 FRÉTTABLAÐIÐ Kalkofnsvegur 2, 101 Reykjavík Sími: 550 5000, ritstjorn@frettabladid.is HELGARBLAÐ: Kristjana Björg Guðbrandsdóttir kristjanabjorg@frettabladid.is MENNING: Kolbrún Bergþórsdóttir kolbrunb@frettabladid.is
LJÓSMYNDIR: Anton Brink anton@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
Kolbrún
Bergþórsdóttir
kolbrunb@frettabladid.is

Þeir sjá sjálfa
sig í þeim
sporum að
liggja fyrir
dauðanum,
eiga enga von
um bata en
vera samt
haldið á lífi.

Fjármagnið
til uppbygg-
ingar raf-
orkuöryggis
er ekki
vandamál,
líkt og
ráðherrar
hafa bent á.
Sparaðu allt að 50-70%!
info@fedaszdental.huHafðu samband:
+ 36 70 942 9573 www.tannlaeknathjonusta.is
Fyrir
Eftir
Tannlækningar í Ungverjalandi
Allir einstaklingar sem einhvern tíma hafa horft upp á langdregið dauðastríð manneskju sem þeim þykir vænt um hljóta að kannast við óskina um að hún fái að deyja fyrr en síðar. Vonlaust er
um bata og lífinu er í raun lokið. Jafn sárt og það er
að kveðja þá er dauðinn í þessum tilvikum blessun
fyrir þann sem þjáist. Ekki er þó víst að sá dauð-
veiki sé á þeirri skoðun. Hann ætlar sér að berjast,
jafnvel þótt baráttan sé vonlaus. Það er hans val.
Það er einnig val ef manneskja í þessari stöðu segir:
Nú er nóg komið, ég vil fá að fara. Það val ber einnig
að virða. Ef einstaklingur er í dái og getur ekki tjáð
sig en vitað er að hann hefði aldrei viljað að sér væri
haldið á lífi í vonlausri aðstöðu þá á sömuleiðis að
virða það og leyfa honum að kveðja,
Það eru örugglega þessar myndir sem Íslendingar
hafa í huga þegar þeir segjast í skoðanakönnunum
vera hlynntir dánaraðstoð. Þeir sjá sjálfa sig í þeim
sporum að liggja fyrir dauðanum, eiga enga von um
bata en vera samt haldið á lífi. Hugsunin er þessi:
Þegar svo er komið vil ég fá að fara. Þetta er fullkom-
lega eðlileg ósk sem ætti að vera hægt að uppfylla.
Og vissulega er það oft gert á sjúkrahúsum landsins.
Vonlausri meðferð er hætt. Slökkt er á tækjum sem
halda viðkomandi á lífi. Ekki getur það f lokkast sem
grimm lausn. Þvert á móti er hún mannúðleg.
Það er sjálfsagt að manneskja sem þjáist í von-
lausri baráttu fyrir lífi sínu fái sjálf að ákveða að
nóg sé komið. Þetta er hennar líf, hennar þjáning.
Vissulega er hægt að dæla í hana lyfjum, koma
henni í dá svo að hún finni ekki fyrir kvölum, en
um leið finnur hún heldur ekki fyrir neinu öðru.
Hún er lifandi dauð. Manneskja sem vill deyja með
reisn getur ekki hugsað sér neitt skelfilegra en að lifa
þannig.
Það er ekki hægt að f lýja dauðann. En stundum er
blessunarlega hægt að ráða því hvenær hann kemur.
Það er skelfilegt hlutskipti fyrir einstaklinga að
þurfa að hafast við í biðstöð dauðans og þjást þar
vegna harðrar andstöðu við að þeir fái að yfirgefa
þennan heim, eins og þeir sjálfir óska. Við lifum
í þjóðfélagi þar sem stöðugt er minnt á að ein-
staklingur ráði yfir eigin líkama. Af einhverjum
ástæðum þykir þetta ekki eiga við þegar einstakl-
ingur sem þjáist óbærilega þráir ekkert heitar en að
fá að kveðja þetta líf.
Árið 2015 sýndi skoðanakönnun að um 75 pró-
sent svarenda væru hlynnt dánaraðstoð. Stuðn-
ingur hefur aukist síðan þá en í nýlegri könnun
Lífsvirðingar, félags um dánaraðstoð, segjast tæp-
lega 78 prósent aðspurðra styðja dánaraðstoð. Þetta
er há tala, líkt og í fyrri könnun. Heilbrigðisstéttir
eru þó tregar til að sýna málinu stuðning, máli sem
snýst um rétt einstaklings til að taka ákvörðun
um eigið líf. Dánaraðstoð snýst ekki um einhverja
duttlunga heldur um ástand þar sem engin lækning
er möguleg og lífið er orðið óbærilegt.
Dánaraðstoð ætti að lögleiða hér á landi, enda er
hún mannréttindamál.
Þjáningin
Sambúð okkar við náttúruna er gjöful, undur-samleg og mögnuð en á sama tíma óbilgjörn, stormasöm og öfgakennd. Hún gefur okkur
kraft, orku og ólýsanlega fegurð en á sama tíma
getur hún tekið frá okkur kraft, skapað ótta og
óöryggi. Óveðrið sem geisaði í síðustu viku kom
ekki á óvart. Við því hafði verið varað. Þetta var
ekki fyrsti stormurinn sem við höfum mætt og ekki
sá síðasti. Það er ljóst.
Viðbragðsaðilar um allt land eiga hrós skilið
fyrir það þrekvirki sem þeir unnu. Veikleikar
raforkukerfisins komu heldur ekki á óvart enda
búið að vara við þeim ítrekað síðustu áratugina.
Sums staðar á Norðurlandi var vitað að ekkert
varaaf l væri til staðar, að tengivirki væru ekki
yfirbyggð með tilheyrandi áhættu og að rafmagns-
línur sem lögðust niður, eins og á Dalvík, væru ekki
í takti við orkuöryggi 21. aldarinnar. Allt var þetta
vitað. Þess vegna var lítil reisn yfir viðbrögðum
ákveðinna ráðherra Sjálfstæðisf lokks og Fram-
sóknarf lokks. Þessara sömu f lokka sem hafa meira
og minna borið ábyrgð á orku- og byggðamálum
frá lýðveldisstofnun. Í stað þess að þjappa þjóð-
inni saman þá kepptust þeir við að etja fólki og
landshlutum saman. Reynt var að reka f leyg á milli
hópa, í stað þess að sameina þá og finna lausnir.
Segja skýrt að við erum ein þjóð í einu landi. Að
það sé á okkar allra ábyrgð að tryggja öryggi fólks
og fyrirtækja.
Átakshópur hefur nú verið skipaður sem á að
kortleggja ástandið. Sem er fínt. Sá hópur má ekki
enda sem átakahópur þótt nálgun sumra ráðherra
bjóði þeirri hættu heim. Afgerandi forgang þarf um
málið. Fjármagnið til uppbyggingar raforkuöryggis
er ekki vandamál, líkt og ráðherrar hafa bent á.
Þjóðin á það inni hjá okkur sem störfum í stjórn-
málum að við lítum í eigin barm og spyrjum okkur
hvað við getum gert til þess að tryggja að farið verði
í raunverulegar aðgerðir en ekki skítareddingar.
Hér þurfum við einfaldlega að vera í sama liði og
gera betur.
Engar skítareddingar – takk!
Þorgerður
Katrín
Gunnarsdóttir
formaður
Viðreisnar
Hrossaþjófnaður
Þegar Sigmundur Davíð yfirgaf
Framsóknarflokkinn haustið
2017 hrifsaði hann með sér
stóran hluta af fylginu, frambjóð-
endum og fulltrúum. Nú kemur
í ljós að hann tók einnig með sér
hugverk. Guðni Ágústsson, fyrr-
verandi formaður og ráðherra,
greinir frá því að hann hafi átt
hugmyndina að hestsmerkinu
þegar til tals kom að breyta
merki Framsóknarflokksins
árið 2001. Brá honum illilega að
sjá Miðflokksmenn flagga hinu
hvíta hrossi og enn verra var
að það hafði verið skrumskælt.
Guðni sá fyrir sér alíslenskan fák,
en ekki erlent klippi-hryðjuverk.
Þrátt fyrir að vera með unnið
höfundarréttarmál í höndunum
lét hann þessa ósvinnu óátalda
og henti frekar gaman að því eins
og honum er einum lagið.
Ekki flókið
Innhringihetjur Útvarps Sögu
ráða sér vart fyrir kæti vegna
sigurs Boris Johnson. Hallur
Hallsson var gestur Péturs Gunn-
laugssonar á Sögu. Þetta er ekki
flókið hjá Halli. Boris hafi skorið
á rembihnútinn Brexit. Fólk
hafi orðið afhuga ESB vegna
glóbal ismans. Hætt er við að
það heyrist hljóð úr horni þegar
Boris þarf að gera umfangsmikla
viðskiptasamninga við evrópsku
glóbalistana. Ekki bætir úr skák
þegar Skotar krefjast lausnar
undan kúgun miðstjórnarvalds
Englendinga. Þá vandast málið.
kristinnhaukur@frettabladid.is
1 9 . D E S E M B E R 2 0 1 9 F I M M T U D A G U R22 S K O Ð U N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
SKOÐUN