Skessuhorn - 12.06.2019, Qupperneq 23

MIÐVIKUDAGUR 12. júNÍ 2019 23
Þann 7. júní síðastliðinn var Sig-
urlín Gunnarsdóttir frá Steins-
stöðum kvödd frá Akraneskirkju,
eftir langa og gifturíka ævi. Akra-
nes skartaði sínu allra fegursta
henni til heiðurs og athöfnin var
öll í hennar anda; falleg og látlaus.
Hún var hógvær höfðingi hún Sig-
urlín. Það er með þakklæti fyrir
ómetanleg brautryðjendastörf sem
við höfum löngun til að minnast
hennar hér.
Sigurlín helgaði líf sitt alfarið
hjúkrun frá unga aldri og aflaði sér
víðtækrar menntunar og reynslu
bæði hérlendis og erlendis. Hún
útskrifaðist frá Hjúkrunarskóla
Íslands árið 1951 og var önnur
tveggja hjúkrunarkvenna sem hófu
störf við opnun Sjúkrahúss Akra-
ness árið 1952. Hún markaði djúp
spor við upphafsrekstur sjúkra-
hússins, þeirrar stofnunar sem svo
lengi var beðið eftir. Sjúkrahúsið
var sannarlega óskabarn í hugum
Skagamanna og er enn. Frá þeim
árum sem hún vann hér er Sigur-
línar minnst sem fallegu krafta-
verkakonunnar. Víst er að hún
sparaði aldrei krafta sína né færni
þegar skjólstæðingar hennar áttu
í hlut. Viðtal var tekið við Sigur-
lín í tilefni sýningar, sem nefnd var
„Saga líknandi handa“ og var sett
upp til heiðurs kvenna sem höfðu
lagt mikið af mörkum í þágu heil-
brigðismála á Akranesi. Þar kom
svo berlega í ljós við hvað var að
glíma á upphafsárum sjúkrahúss-
ins þegar tækjabúnaðurinn var
nánast enginn og mikill skortur
á fagmenntuðu fólki. Hún jafnt
undirbjó sjúklinga fyrir skurðað-
gerðir, bjó til vökva til að gefa í
æð, lærði að krossprófa blóð og
tryggði síðan fasta blóðgjafa úti í
bæ. Hún svæfði sjúklingana fyr-
ir aðgerð og vakti síðan yfir þeim
jafnt daga sem nætur. Hún lærði
að gera ýmsar grunnrannsóknir á
blóði - svo eitthvað af þeim fjöl-
þættu störfum séu nefnd sem hún
gegndi við spítalann á Akranesi.
Hún var þó fyrst og fremst virt
og elskuð vegna hlýjunnar sem
hún sýndi öllum sem hún um-
gekkst, bæði skjólstæðingum og
samstarfsmönnum. Hún vildi læra
meira og eftir veru sína á Skag-
anum lagði hún land undir fót.
Hún kynnti sér bæði skurðtækni
og spítalastjórnun, ásamt heilsu-
vernd bæði í Englandi og Dan-
mörku. Hún vann m.a. í Bretlandi
um tíma en aðal starfsvettvangur
hennar varð síðar forstöðukvenn-
astarf - sem svo var kallað í árdaga
Borgarspítalans í Fossvogi. Þar var
henni falið að undirbúa alla inn-
viði fyrir opnun sjúkrahússins, sem
var mikil nákvæmnis vinna, inn-
kaup og uppsetningu fjölbreyttra
deilda. Þá kom sér vel sú mennt-
un sem hún hafði aflað sér í hinum
stóra heimi og einnig störf hennar
við Landspítalann.
Hæfileikar Sigurlínar nutu sín
vel sem hjúkrunarforstjóri Borg-
arspítalans. Hún var yfirveguð,
fagleg fram i fingurgóma og hafði
frábæra yfirsýn yfir starfsemina.
Svo var það nærvera hennar sem
fólk kunni svo vel að meta. Hún
var nægjusöm fyrir sjálfa sig en
krafðist ætíð alls þess besta fyrir
sjúklinga sína og samstarfsmenn.
Á 25 ára afmæli Borgarspítal-
ans skráði hún upphafssögu hans
og er það merkileg heimild. Hún
gegndi ýmsum trúnaðarstörfum
fyrir Félag íslenskra hjúkrunar-
fræðinga og var heiðursfélagi þess.
Fálkaorðuna fékk hún fyrir störf í
þágu heilbrigðismála. Við undir-
rituð erum snortin af hennar af-
rekum og þeim sporum sem hún
markaði á upphafsárum Sjúkra-
húss Akraness.
Minning hennar mun lifa.
Með þakklæti og virðingu.
Ingibjörg Pálmadóttir og
Ólafur Adolfsson.
Við opnun sýningarinnar „Saga líknandi handa“ í Safnaskálanum í Görðum
í júní 2015. Regína Ásvaldsdóttir, Sígurlín Margrét Gunnarsdóttir og Ólafur
Adolfsson.
Sigurlín Margrét Gunnarsdóttir.
Sigurlín önnur frá hægri ásamt nokkrum vinkonum sínum úr hjúkrunarstétt.
Á Akranesi er látinn í hárri elli
Kjartan Guðmundsson, blikk-
smiður að iðn og fyrr á árum
formaður Sveinafélags málm-
iðnaðarmanna, sé það nafn rétt
munað. Mig langar að skrifa
nokkur minningarorð um þenn-
an félaga minn sem vert væri.
Verkefnið er af því tagi sem mér
hefur alla tíð þótt mest varið í
- verkefni sem ég er ekki alveg
viss um að ráða við.
Ég hafði fyrir nokkrum miss-
erum tekið við starfi fram-
kvæmdastjóra járnblendifélags-
ins meðan á byggingu verk-
smiðjunnar þar stóð og það
var orðið tímabært að ráða til
starfa mannskapinn sem átti að
reka þessa verksmiðju. Um þær
mundir var Kjartan Guðmunds-
son tilnefndur af hálfu verka-
lýðsfélaga og landsambanda
sem þessir starfsmenn voru í,
sem aðaltrúnaðarmaður þeirra
á staðnum. Þar með hófst sam-
starf okkar, sem stóð í 15 ár eða
svo.
Fyrstu árin var járnblendi-
félagið ekki aðili að Vinnuveit-
endasambandi Íslands og þess
vegna var það mitt hlutskipti að
semja við þessi verkalýðsfélög
og landssambönd um kaup og
kjör. Á fyrsta fundi mínum með
genginu, sem hafði það verk-
efni að semja af þeirra hálfu,
varð mér ljóst að viðsemjend-
urnir þekktu ekki þann rekst-
ur eða þau störf, sem þeir áttu
að semja fyrir. Ég greip til þess
ráðs að bjóða þeim í vikuferð til
Noregs, þar sem þeir gátu ráðg-
ast við framámenn landssam-
bands þess konar starfsfólks í
samskonar verksmiðjum og svo
fór ég með þá lengst norður í
Noreg, þar sem þeir kynntu sér
þá verksmiðju, sem í raun var
fyrirmyndin að verksmiðjunni
á Grundartanga. Þar gátu þeir
ráðgast við forystumenn starfs-
manna, jafnframt því að kynnast
því hvernig þessi verksmiðju-
rekstur var. Í framhaldinu fór-
um við syðst í Noreg þar sem
er önnur verksmiðja af svipaðri
tegund, þar sem raunar tólf af
okkar mönnum voru komnir
til sex mánaða þjálfunar í ofn-
rekstri. Þessi ferð hristi hópinn
saman og sjálfum fannst mér
ég vera orðinn einn af genginu.
Þegar heim var komið var geng-
ið til samninga og þeir voru í
sjálfu sér einfaldir, því að krafan
var um samskonar samning og
starfsmenn Ísal höfðu. Það gekk
að mestu eftir, en í framhaldinu
þróuðust þessir samningar eftir
sínum eigin leiðum.
Kjartan varð lykilmaður í öll-
um tengslum trúnaðarmanna-
samfélagsins á svæðinu inn-
byrðis og við stjórnendur fyrir-
tækisins. Hann rak erindi starfs-
mannanna gagnvart mér og öðr-
um stjórnendum og ógnarlega
þráttuðum við um margt, smátt
sem stórt, í þau 15 ár sem við
störfuðum þar saman. Samstarf
okkar Kjartans var engu að síður
gott og ekki minnist ég annars
en að við höfum leyst úr hverj-
um vanda í sátt.
Margt annað bar á góma. Þar
sem okkur kom ekki saman. Mér
var mjög í nöp við verkfallsrétt-
inn og taldi hann ætti að heyra
sögunni til. Ég taldi verkföll
vera sóun bæði fyrir launafólk
og ekki síður fyrirtækin sem það
vinnur hjá og gera þeim erfiðara
fyrir að greiða laun. Þá taldi ég
verkföll gagnast þeim helst, sem
mest kverkatök höfðu á samfé-
laginu og iðulega síst höfðu þörf
fyrir kauphækkanir. Kjartan var
hvort tveggja gegnheill krati og
verkalýðssinni af gamla skólan-
um svo um þetta var hann mér
allsendis ósammála. Okkar í
milli var það öldungis skýrt, að
kæmi til verkfalls á Grundar-
tanga liti ég svo á að starfsmenn
hefðu sagt mér upp störfum. Í
síðasta skiptið sem við hittumst,
á haustmánuðum, gat ég þó ekki
betur heyrt ofan í hann, en að
hann væri farinn að hallast að
mínum skoðunum í þessu efni.
Um eitt í Straumsvíkursamn-
ingunum vorum við hins vegar
algerlega sammála. Það var sú
ósanngirni, sem þá tíðkaðist, að
laun verkakvenna væru miklu
lægri en laun verkamanna. Þessu
töldum við þurfa að breyta. Í
öllum samningum sem við gerð-
um og Kjartan hafði forystu um
af hálfu starfsfólksins stigum við
skref í þá átt að jafna þennan
mun. Það tókst raunar ekki að
fullu á meðan Kjartan var við
störf sem aðaltrúnaðarmaður,
en skrefin voru áfram stigin og
í síðustu samningunum mínum
vorið sem ég hætti störfum hjá
járnblendifélaginu var jöfnuðin-
um náð, en það tók líka 18 ár.
Í daglegum störfum í gegnum
árin hélt Kjartan utan um trún-
aðarmennina á hverjum tíma.
Ég ræktaði þetta samband hins
vegar með tvennum hætti, með
spjalli úti á svæðinu og svo með
nokkuð reglubundnum heim-
boðum þar sem trúnaðarmenn
og makar þeirra ásamt stjórn-
endum og fleiri starfsmönnum
sem trúnaðarmennirnir þurftu
að eiga við, var boðið heim til
okkar hjóna til kvöldverðar
og samneytis eina kvöldstund.
Þetta gerðist kannski ekki al-
veg árlega, en var aðferð til að
rækta tengslin milli trúnaðar-
mannanna og stjórnenda fyrir-
tækisins.
Eftir á að hyggja var allt þetta
starf, þar sem Kjartan lék aðal-
hlutverk og okkar nána sam-
starf, lykill að því andrúmslofti
og samfélagi sem varð til á þess-
um vinnustað og fleytti okkur í
gegnum erfiðleikana sem urðu
á veginum. Eftir að hann hætti
störfum og ég nokkru síðar höf-
um við haldið tengslum allt fram
undir það síðasta. Að leiðarlok-
um sé ég ekki ástæðu til að flytja
fólkinu hans samúðarkveðjur -
öllu fremur hamingjuóskir með
að hafa átt slíkan öðling að.
Jón Sigurðsson.
Höf. er fyrrverandi
framkvæmdastjóri Íslenska
járnblendifélagsins.
Minningarorð um
Kjartan Guðmundsson
Minning:
Sigurlín Margrét Gunnarsdóttir
Fædd 16. febrúar 1927 -
dáin 25. maí 2019.