Bændablaðið - 23.02.2017, Qupperneq 8

8 Bændablaðið | Fimmtudagur 23. febrúar 2017
Fréttir
Svar ráðherra við athugasemdum BÍ vegna endur-
skoðum á samráðshóps um búvörusamninga
Bændasamtökin sendu Þorgerði
Katrínu Gunnarsdóttur landbún-
aðarráðherra bréf 1. febrúar síð-
astliðinn þar sem farið er fram á
rökstuðning fyrir breyttri skipan
í samráðshóp um endurskoðun
búvörusamninga.
Í bréfi BÍ kemur fram að samtök-
in telji að lagalega hafi verið staðið
rétt að fyrri nefndarskipan og að hún
hafi verið í samræmi við nefndarálit
Alþingis og þá samninga ríkis og
bænda sem áður voru samþykktir.
Í ljósi þess að tilgreint var í
lögum um skipan nefndarinnar settu
Bændasamtökin fram spurningar
varðandi breytingarnar á nefndinni,
sem þau óska svara við, í fjórum
liðum. Spurningarnar er að finna bbl.
is. http://www.bbl.is/frettir/baenda-
samtokin-oska-eftir-rokstudningi-
-fra-landbunadarradherra/16468/
Svar ráðherra
„Landbúnaðarráðherra hefur sent
Bændasamtökunum eftirfarandi
svar við athugasemdum BÍ um skip-
un samráðshóps um endurskoðun
búvörusamninga.
Vísað er til bréfs yðar dags. 1.
febrúar 2017 þar sem óskað er eftir
skýringum ráðherra á þeim breyting-
um sem gerðar voru á skipun sam-
ráðshóps um endurskoðun búvöru-
samninga. Skýringar og rökstuðning
má finna undir viðeigandi töluliðum
í samræmi við erindi yðar.
I.
Samráðshópur um endurskoðun
búvörusamninga var fyrst skipaður
þann 17. nóvember 2016. Við undir-
búning við skipun nefndarinnar var
óskað tilnefninga aðila í samræmi
við ákvæði til bráðabirgða við
búvörulög nr. 99/1993. Tilnefningar
sem ráðuneytinu bárust uppfylltu í
nokkrum tilvikum ekki óskir ráðu-
neytisins, þar sem m.a. var óskað
að tilteknir aðilar tilnefndu saman
fulltrúa í nefndina og þá gættu ekki
allir tilnefningaraðilar að 15. gr. laga
um jafna stöðu og jafnan rétt karla
og kvenna nr. 10/2008. Með vísan
til þess ákvað því þáverandi sjávar-
útvegs- og landbúnaðarráðherra að
skipa tiltekna fulltrúa án tilnefningar
í hópinn en við val á þeim fulltrúum
var tekið mið af þeim skilyrðum sem
ákvæði til bráðabirgða í búvörulög-
um mælti fyrir um. Var því upphafleg
skipun samráðshópsins í samræmi
við lög.
Ráðherraskipti urðu þann 11.
janúar 2017 og tók þá til starfa ný
ríkisstjórn sem starfar samkvæmt
stefnuyfirlýsingu ríkisstjórnar
Sjálfstæðisflokks, Viðreisnar og
Bjartrar framtíðar. Í stefnuyfirlýs-
ingunni er að finna tilteknar áhersl-
ur og markmið sem urðu til þess að
núverandi sjávarútvegs- og land-
búnaðarráðherra tók ákvörðun um
að breyta skipun þeirra fulltrúa sem
skipaðir voru af þáverandi sjávar-
útvegs- og landbúnaðarráðherra án
tilnefningar.
Í stefnuyfirlýsingunni segir m.a.:
„Breytingar á búvörusamningi og
búvörulögum skulu miða að því að
leggja áherslu á aukna framleiðni,
hagsmuni og valfrelsi neytenda
og bænda og fjölbreytt vöruúrval.
Jafnframt verði horft til samkeppn-
isstöðu landbúnaðar á Íslandi vegna
legu landsins, veðurfars og takmark-
aðra landgæða. Hreinn landbúnaður,
þegar litið er til afurða og umhverfis,
og minni kolefnislosun verður ásamt
framangreindum þáttum leiðarljósið
í landbúnaðarstefnu stjórnvalda.“
Að mati ráðherra vantaði í sam-
ráðshópinn sjónarmið sem vörðuðu
m.a. hagsmuni og valfrelsi neytenda,
umhverfi, loftlagsmál og atvinnu-
líf. Með vísan til álits meirihluta
atvinnuveganefndar frá 29. ágúst
2016 benti nefndin á að breiðari sam-
stöðu væri þörf um starfsskilyrði í
landbúnaði og nauðsynlegt að fleiri
aðilar hefðu tækifæri til að koma að
þróun landbúnaðarstefnunnar. Meðal
þeirra úrlausnarefna sem nefndin
lagði til að liggja ættu til grundvallar
stefnumótunarinnar voru loftlags- og
umhverfismál, svo sem minni losun
gróðurhúsalofttegunda í landbúnaði,
áætlun um endurheimt votlendis,
sívirkt rannsóknar-, mats- og vökt-
unarkerfi með ástandi og þróun gróð-
urauðlinda, skógrækt, uppgræðsla
lands og umhverfisráðgjöf til bænda.
Þá var einnig meðal úrlausnarefna
sem meirihluti nefndarinnar bendir
á, upplýsingagjöf til neytenda, þar
sem brýnt er að neytendur fái skýrar
og réttar upplýsingar um uppruna
þeirra matvæla sem boðin eru til
sölu. Tryggt verði að neytendur
hafi upplýsingar um innihald, fram-
leiðsluhætti og uppruna matvæla
og geti með góðu móti borið vörur
saman. Þá benti meirihluti nefndar-
innar einnig á heimildir ráðherra til
að takmarka eða banna innflutning
og dreifingu dýraafurða sem fram-
leiddar eru í andstöðu við lög um
velferð dýra.
Með vísan til framangreinds var
ákvörðun um breytingu á skipun
tiltekinna fulltrúa í nefndina tekin.
Ekki er óeðlilegt að nýr ráðherra
í embætti leggi á það sjálfstætt
mat hvort t.d. skipanir nefnda séu
í samræmi við áherslur nýrrar rík-
isstjórnar eða áherslur ráðherra til
þess málefnasviðs sem hann fer með.
Enda ber ráðherra lagalega ábyrgð
á fyrirmælum stjórnsýslunnar. Að
mati ráðherra var með ákvörðun um
breytingu á skipun samráðshópsins
ekki verið að hnekkja skipun fyrr-
verandi sjávarútvegs- og landbúnað-
arráðherra í heild sinni enda eins og
rakið er hér að framan var hópurinn
að mati ráðherra upphaflega skipaður
í samræmi við ákvæði til bráðabirgða
við búvörulög.
II.
Í bráðabirgðaákvæði við búvörulög
segir: Tryggja skal aðkomu afurða-
stöðva, atvinnulífs, bænda, launþega
og neytenda að endurskoðuninni og
skal henni lokið eigi síðar en árið
2019. Skulu bændur eiga þess kost
að kjósa um nýjan búvörusamning
eða viðbætur við fyrri samninga.
Félag atvinnurekenda á ekki aðild
að Samtökum atvinnulífsins og gætir
félagið hagsmuna ýmissa fyrirtækja í
atvinnulífinu sem standa utan þeirra
samtaka. Svo tryggð sé fullnægjandi
aðkoma atvinnulífsins að samráðs-
hópnum samkvæmt bráðabrigða-
ákvæði við búvörulög var að mati
ráðherra nauðsynlegt að félagið
fengi skipaðan fulltrúa í nefndina.
Þá er einnig rétt að benda á að Félag
atvinnurekenda hefur lögbund-
ið hlutverk samkvæmt ákvæðum
búvörulaga ásamt Bændasamtökum
Íslands, Neytendasamtökum og
Samtökum verslunar og þjónustu,
en framangreindir aðilar eiga allir
sinn fulltrúa í samráðshópnum. Til
að gæta jafnræðis og í samræmi við
framangreind markmið meiriluta
atvinnuveganefndar var fulltrúi
Félags atvinnurekenda skipaður í
hópinn. Einnig er rétt að benda á að
aðrir aðilar sem nefndir eru í erindi
yðar, þ.e. samtök í ferðaþjónustu,
Landvernd, samtök heimavinnsluað-
ila eða samtök lífrænna framleiðenda
og neytenda, eiga sinn fulltrúa í sam-
ráðshópnum í gegnum tiltekin hags-
munafélög eða tiltekna einstaklinga
sem skipaðir hafa verið í hópinn.
III.
Við gerð búvörusamninga og við
meðferð þeirra fyrir Alþingi á árinu
2016 var ítrekað bent á að ekki hafi
verið tryggt nægjanlegt samráð og
samtal um búvörusamninga við
hina ýmsu hagsmunaaðila. Með því
að skipa samráðshópinn og breyta
skipun hans að hluta telur ráðherra
að brugðist hafi verið við þeirri
gagnrýni og tryggt sé með fullnægj-
andi hætti að sjónarmið sem flestra
komi að endurskoðun samninganna.
Þannig verði tryggt gott samráð og
samtal hagsmunaaðila um búvöru-
samninga. Með því móti náist betri
sátt um þá stefnu sem kveðið verði á
um í búvörusamningunum að endur-
skoðun þeirra lokinni. Það er von
ráðherra að slík sáttaniðurstaða frá
svo breiðum hópi hagsmunaaðila sé
líkleg til árangurs í atkvæðagreiðslu
meðal bænda.
IV.
Þrátt fyrir þær breytingar sem orðið
hafa á skipun samráðshópsins þá
gilda búvörusamningar sem undir-
ritaðir voru 19. febrúar 2016 og
tóku gildi 1. janúar sl. enda hafa
samningarnir hlotið staðfestingu
Alþings með lögum nr. 102/2016
um breytingu á búvörulögum og
fleira. Hlutverk samráðshópsins
er afmarkað í tilteknum ákvæðum
búvörusamninganna og halda þau
ákvæði gildi sínu líkt og samningarn-
ir sjálfir. Verði niðurstaða samráðs-
hópsins á þá leið að ráðast þurfi í
tilteknar breytingar á ákvæðum
búvörusamninga fer slík tillaga til
umfjöllunar samninganefndar rík-
isins og Bændasamtaka Íslands skv.
30. gr. búvörulaga og slíkt samkomu-
lag þarf ávallt staðfestingu Alþingis
til að hljóta gildi. Ráðherra getur
þannig ekki einhliða breytt búvöru-
samningum án aðkomu samnings-
aðila og Alþingis.“ /VH
Nýlega var undirritaður samning-
ur á milli Félags skógareigenda
á Suðurlandi og Samtaka sunn-
lenskra sveitarfélaga (SASS) um
sex milljóna króna styrk til félags-
ins.
Peningurinn verður notaður
til að kanna, kortleggja og skrá
hugsanlegar afurðir úr skógum á
Suðurlandi, markaðsaðstæður og
sölumöguleika afurða. Fjármagnið
kemur úr Sóknaráætlun Suðurlands.
„Það er orðið brýnt að skapa
grundvöll fyrir úrvinnslu þess grisj-
unarviðar og bolviðar sem nú þegar
fellur til og mun falla til um ókomna
tíð. Það er komið að því að byggja
upp öfluga atvinnugrein, skógar-
iðnaðar á Suðurlandi. Með samhentu
átaki er vonast til að okkur skógar-
bændum á Suðurlandi takist það,“
segir María E. Ingvadóttir, formaður
félagsins, og bætti því við að það ætti
líka að vera markmið skógarbænda að
þeir fái góðar tekjur af skógræktinni,
skógarbændur eigi að geta lifað góðu
lífi af tekjum af jörð sinni. /MHH
Sex milljónir til skógar-
bænda á Suðurlandi
BÍ og SGS gefa út sameiginlega yfirlýsingu:
Sjálfboðaliðar gangi ekki
í almenn störf launafólks
Fulltrúar Bændasamtaka Íslands
og Starfsgreinasambands Íslands
skrifuðu á dögunum undir sam-
eiginlega yfirlýsingu vegna sjálf-
boðaliða á vinnumarkaði.
Samtökin árétta að það er
andstætt kjarasamningum og
meginreglum á vinnumarkaði að
sjálfboðaliðar gangi í almenn störf
launafólks í efnahagslegri starfsemi
fyrirtækja og lögbýla. Báðir aðilar
eru sammála um mikilvægi þess að
fara eftir leikreglum á vinnumarkaði
en ekki eru gerðar athugasemdir við
þau störf sjálfboðaliða sem byggja
á langri venju og sátt hefur verið
um, s.s. um störf í smalamennskum
og réttum.
Í yfirlýsingunni segir að samtök
á vinnumarkaði hafi axlað sam-
eiginlega ábyrgð á uppbyggingu
vinnumarkaðarins og réttindum og
skyldum sem þar gilda. Markmið
samtaka atvinnurekenda og launa-
fólks er að tryggja áfram samkeppn-
ishæfan vinnumarkað þar sem aðilar
vinnumarkaðarins semja um laun
og önnur starfskjör í kjarasamning-
um. Þeir bera þá skyldu að fylgja
því eftir að farið sé að leikreglum
á vinnumarkaði. Það sé sameigin-
legt viðfangsefni aðila að stuðla að
því að fyrirtæki og lögbýli í fram-
leiðslu eða þjónustu, greiði laun og
starfskjör í samræmi við kjarasamn-
inga og lög hér á landi.
Sameiginlegur skilningur
mikilvægur
Ef kjarasamningar eru ekki virtir
grefur það undan starfsemi annarra
og spillir forsendum eðlilegrar
samkeppni og dregur úr ávinningi
alls samfélagsins af traustu og heil-
brigðu atvinnulífi. Í því ljósi telja
Starfsgreinasamband Íslands og
Bændasamtök Íslands mikilvægt
að sameiginlegur skilningur gildi á
vinnumarkaði um störf sjálfboða-
liða. Launafólki verður ekki skipt út
fyrir sjálfboðaliða og samningar við
einstaklinga um lakari kjör en kjara-
samningar kveða á um eru ógildir.
Í yfirlýsingu BÍ og SGS var vikið
að því að sjálfboðaliðastörf eigi sér
langa sögu og eru mikilvæg þeim
aðilum sem vinna í þágu almanna-
heilla að góðgerðar-, menningar- eða
mannúðarmálum.
„Sjálfboðaliðastörf eiga sér einnig
langa sögu í afmörkuðum verkum í
landbúnaði með vinnuframlagi vina
og ættingja í mjög skamman tíma,
t.d. í göngum og réttum.
Ekki eru gerðar athugasemdir við
þau störf sjálfboðaliða enda byggi
þau á langri venju og sátt hefur verið
um,“ sagði í yfirlýsingunni sem
Sindri Sigurgeirsson, formaður BÍ
og Björn Snæbjörnsson, formaður
SGS, skrifuðu undir fyrir hönd sinna
samtaka.
Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir.
Samráðshópur mun endurskoða búvörusamninga sem samþykktir voru á síðasta ári. Mynd / HKr.
María E. Ingvadóttir og Hrafnkell
Guðnason skrifuðu undir sex millj-
óna króna samninginn kampakát.
Mynd / MHH
Bændablaðið
Næsta blað kemur út 9. mars
Smáauglýsingar 56-30-300
Drífa Snædal, framkvæmdastjóri SGS, Sigurður Eyþórsson, framkvæmdastjóri
BÍ, Björn Snæbjörnsson, formaður SGS og Sindri Sigurgeirsson, formaður
BÍ, undirrita yfirlýsingu vegna sjálfboðaliða. Mynd / Snorri Már Skúlason