Bændablaðið - 23.08.2018, Blaðsíða 1

Frá því í desember 2011 hafa
íslensk orkufyrirtæki gefið út og
selt upprunaábyrgðir raforku.
Það ár voru seldir slíkir papp-
írar sem námu um það bil 2
teravattstundum [TWst] vegna
raforku framleiðslu á Íslandi en
heildarframleiðslan nam 16,8
TWst. Nú er salan komin í nær
17 terawattstundir, eða um 87%
af rúmlega 19 TWst framleiðslu
samkvæmt gögnum Orku-
stofnunar.
Samkvæmt gögnum sömu
stofnunar var nánast öll raforku-
framleiðsla frá endur nýjanlegum
orkugjöfum árið 2011. Úr
jarðvarma 27% og vatnsorku 73%
en einungis 0,01% er framleidd
með jarðefnaeldsneyti. Meirihluti
raforku í Evrópu átti hins vegar
uppruna sinn í jarðefnaeldsneyti og
kjarnorku.
Íslensk raforka framleidd með
kjarnorku og jarðefnaeldsneyti
Íslenska orkuframleiðslumyndin
skekktist verulega 2011
þegar orkufyrirtækin hófu
sölu upprunaábyrgða, eða
syndaaflausna eins og nær væri
að kalla það. Þá fóru allt í einu að
birtast á orkureikningum að 89%
raforkuframleiðslunnar væru unnin
með endurnýjanlegum orkugjöfum,
en 6% voru sögð framleidd með
jarðefnaeldsneyti og 5% með
kjarnorku.
Árið 2012 var öll raforku-
framleiðsla á Íslandi, eða
100%, sögð vera framleidd með
endurnýjanlegum orkugjöfum. Í
gögnum Orkustofnunar var samt sagt
að einungis 63% væri endurnýjanleg
orka. Kjarnorkuhlutinn í íslensku
raforkunni var þá kominn í 16% og
jarðefnaeldsneyti í 21%.
Árið 2013 var endurnýjanlega
orkan komin niður í 39% en
kjarnorkuhlutfallið upp í 24% og
jarðefnaeldsneytið í 37%.
Árið 2014 varð aukning í
raforkuframleiðslu með vatnsafli
og heldur minni sala var á
hreinleikavottorðum. Þá var hreina
endurnýjanlega orkan 45% og
kjarnorkuhlutfallið minnkaði í 23%
og jarðefnaeldsneytishlutinn í 32%.
Eftir umfjöllun Bændablaðsins
sumarið 2015 lýstu stjórnmála-
menn undrun sinni yfir þessu.
Sögðust flestir koma af fjöllum og
átti að afnema þennan skrípaleik
hið snarasta, enda talið vont mál
fyrir hreinleikaímynd Íslands.
Minnkaði hlutfall kjarnorku í
íslensku raforkunni í 12% það
ár og jarðefnaeldsneytis í 17%.
Endurnýjanlega orkan fór þá upp
í 71%.
Á árinu 2016 var haldið áfram
að selja hreinu ímynd þjóðarinnar
og væntanlega fyrir góðan pening.
Í staðinn þurftu Íslendingar „bara“
að taka á sig þann stimpil að vera
aðeins að framleiða 21% hreina
raforku á meðan 59% raforkunnar
var sögð framleidd með kolum, olíu
og gasi og 20% með kjarnorku.
Einungis 13% eftir af hreinni
raforku árið 2017
Á árinu 2017 gerðu menn svo enn
betur í að ata íslensku raforkuna út í
kolum, olíu, gasi og kjarnorku með
sölu syndaaflausna fyrir óvistvæn
orkufyrirtæki úti í Evrópu. Var
hlutfall hreinnar endurnýjanlegrar
raforku á Íslandi þá komið niður í
13% af heildarframleiðslunni. Þá
var raforka framleidd með kolum,
olíu og gasi sögð vera 58% af
heildinni og 29% var sögð framleidd
með kjarnorku. Samanlagt er þetta
87%. Koldíoxíð sem Íslendingar
voru sagðir spúa út í andrúmsloftið
í fyrra vegna raforkuframleiðslu
nam 447,12 g/kWh og geislavirkur
úrgangur 0,87 mg/kWh.
Árið 2017 nam raforkuvinnsla á
landinu samtals 19.239 GWh (tæpar
20 Terawattstundir) og jókst um 690
GWh, eða um 3,7% frá fyrra ári.
Það þýðir að hér voru framleidd
19.239.000.000 kWh, eða 19,2
milljarðar kílówattstunda. Þar af
voru seld hreinleikavottorð sem
nemur 16,737 GWh.
Geislavirkur úrgangur 16,7 tonn
Ef við setjum þetta í samhengi við
þá mengun sem Íslendingar tóku á
sig í fyrra fyrir erlend orkuver og
verksmiðjur, þá sitjum við uppi eftir
vottorðasöluna á síðasta ári með
8.602.141.680.000 grömm, eða
rúmlega 8,6 mill jónir tonna ígildis
af koldíoxíði og 16.737.930.000
milligrömm af geislavirkum úrgangi,
eða 16,74 tonn.
Mengun vegna
raforkuframleiðslu jafnast
á við 16 álver
Til samanburðar segir vísindavefur
Háskóla Íslands að álver Alcoa á
Reyðarfirði losi 530.000 tonn af
koldíoxíði (CO2) á ári, eða álíka
og 172.000 bifreiðar sem ganga
fyrir jarðefnaeldsneyti. Álverið
skilur hins vegar ekki eftir sig
neinn geislavirkan úrgang svo
vitað sé og ekki bílarnir heldur.
Raforkuframleiðsla Íslendinga er
því samkvæmt opinberum gögnum
að skilja eftir sig meiri losun
gróðurhúsalofttegunda en 16 álver
í Reyðarfirði eða 2,8 milljónir bíla.
Ofan á það kemur svo geislavirki
úrgangurinn. /HKr.
– Sjá nánar bls. 21
18
16. tölublað 2018 ▯ Fimmtudagur 23. ágúst ▯ Blað nr. 521 ▯ 24. árg. ▯ Upplag 32.000 ▯ Vefur: bbl.is
Sala íslenskra raforkufyrirtækja á syndaaflausnum fyrir mengandi orkuiðnað í Evrópu hefur rokið upp:
87% raforku á Íslandi sögð framleidd
með kjarnorku, kolum, olíu og gasi
– Koltvísýringslosunin CO2 jafnast á við losun frá 16 álverum eða 2,8 milljónum bíla og geislavirkur úrgangur er 16,4 tonn
Sjá nánar um
vaxandi ferðaþjónustu í Grímsey á bls. 38 Mynd / María Helena Tryggvadóttir

28–30

26