Bændablaðið - 14.03.2019, Blaðsíða 28

Bændablaðið | Fimmtudagur 14. febrúar 201928
LÍF&STARF
Hjónin Guðlaug Sigurðardóttir og Jóhannes Eyberg Ragnarsson á Hraunhálsi í Helgafellssveit. Auk þess að reka þar kúabú og stunda sauðfjárbúskap sér til gamans, sem þau hafa reyndar
fengið aragrúa verðlauna fyrir, þá hafa þau mikinn metnað fyrir að varðveita sögu sveitarinnar. Hafa þau lagt í þetta áhugamál sitt gríðarlega vinnu og peninga og eru hægt og bítandi að koma
upp söguminjasafni á bænum, algjörlega að eigin frumkvæði. Myndir / Hörður Kristjánsson
Hjónin Guðlaug Sigurðardóttir
og Jóhannes Eyberg Ragnarsson
á Hraunhálsi í Helgafellssveit reka
þar kúabú með 26 mjólkandi kúm
og eru að auki með um 80 fjár. Þar
fyrir utan hafa þau ýmis áhugamál
er lýtur að sögu búskapar á
svæðinu.
Árið 2015 byggðu þau stóra
skemmu við heimreiðina að bænum.
Er hún að hálfu nýtt undir hey­
vinnutæki og dráttarvélar búsins.
Aðspurður um stóru skemmuna
verður Eyberg örlítið sposkur á svip,
því henni er ætlað að verða annað og
meira en bara vélageymsla.
Vélageymslan er dótakassi
þeirra hjóna
„Þetta er dótakassinn okkar,“ segir
Eyberg og ekki laust við að léttist enn
brúnin á þessum glaðlynda bónda. „Í
helmingnum eru brúkvélarnar okkar,
traktorar og heyvinnuvélar. Svo
kemur áhugamálið okkar í hinum
endanum.“
Virðing við forfeðurna
„Ég hef mjög gaman af að gera upp
gamla traktora og þeir eru reyndar
að verða of margir. Svo erum við
með það að áhugamáli sem heitir
okkar á milli: „Virðing við forfeður
okkar.“ Þá erum við að skrifa sögu
Helgafellssveitar með óformlegum
hætti. Við erum búin að skrifa upp
íbúaskrá frá árunum 1870–1880.
Það er að segja nöfn allra þeirra
sem staðið hafa fyrir búi, bændur
og húsfreyjur, en ekki enn börn
þeirra og afkomendur. Svo erum við
að skrifa upp hvenær síminn kom
eða fjarskiptin, hvenær rafmagnið
kom, fyrstu bílarnir og fyrstu
traktorarnir. Það hafa líka ótrúlega
margir orðið úti hér í sveitinni og
í Kerlingarskarði sem við reynum
líka að skrá. Einnig erum við að
skrá huldufólkssögur, draugasögur
og ýmis atvik úr daglegu amstri frá
liðnum tíma.“
Þau hjón eru því að standsetja
á eigin spýtur söguminjasafn sem
flestir hefðu trúlega talið í verkahring
sveitarfélags fremur en einstaklinga.
Þetta verkefni mun svo væntanlega
gleðja augu sveitunga og áhugasamra
ferðamanna þegar fram líða stundir.

Hafa safnað miklum heimildum,
myndum og ýmsum hlutum
Eyberg segir að þau séu búin að safna
saman myndum af öllum bæjum
sem voru í byggð 1956. Eitthvað
sé líka til af bæjum frá eldri tíð. Þá
séu þau að reyna að finna myndir af
einstaklingum sem hafi staðið fyrir
þessum búum. Sú skrá er komin í
um 470 manns og eiga þau myndir
af um 150 þeirra.
„Þá erum við að reyna að fá
einn hlut með einhverja sögu frá
hverjum bæ sem við viljum geyma
í skemmunni til að geta sýnt. Þannig
hyggjumst við reyna að púsla þessu
saman í íbúð í skemmunni sem væri
uppsett líkt og hún sé frá um 1930
með eldhúsi og stofu. Þá gætum
við líka verið með myndasýningu á
staðnum á 100 tommu flatskjá. Við
eigum orðið dálítið safn af gömlum
myndum, bæði af fólki, bæjum og
landslagi í sveitinni.“
Þá er hugmynd hjá þeim hjónum að
setja upp mynd af Helgafellssveitinni
Hér er horft yfir hluta skemmunnar sem geymir tækjabúnað búsins og nokkrar
dráttarvélar, jeppa og tæki sem Eyberg er að gera upp.
Skemman vinstra megin á myndinni er dótakassi hjónanna á Hraunhálsi og
verðandi söguminjasafn sveitarinnar.
Á loftinu sem er yfir um helming
skemmunnar hafa þau hjón safnað
fjölda sögulegra muna frá bæjum í
sveitinni og ýmis merkileg skjöl og
fundargerðarbækur. Hér er Eyberg
með tréspaðann af rafmagns-
vindmyllunni sem eitt sinn var á
Hraunhálsi.
Hörður Kristjánsson
hk@bondi.is
Bændur á Hraunhálsi í Helgafellssveit í jaðri Berserkjahrauns:
Byggja upp söguminjasafn á eigin
spýtur af virðingu við forfeður sína
– Húsbóndinn er auk þess á kafi í að gera upp gamlar dráttarvélar úr sveitinni