Bændablaðið - 14.03.2019, Qupperneq 34

Bændablaðið | Fimmtudagur 14. mars 201934
UTAN ÚR HEIMIFURÐUVÉLAR&FARARTÆKI
Stærsta vökvaknúna beltagrafa
í heimi er Bucyrus RH400 sem
nú heitir reyndar Caterpillar.
Slíkar gröfur er meðal annars að
finna við uppmokstur á olíusandi
í Alberta-ríki í Kanada. Þar
setti ein slík grafa heimsmet í
mokstri með því að moka upp
9.000 tonnum af olíusandi á einni
klukkustund.
Fyrirtækið Bucyrus hét
upphaflega Bucyrus Foundry
and Manufacturing Company
og var stofnað í Ohio árið 1880.
Fyrirtækið flutti svo höfuðstöðvar
sínar til Suður-Milwaukee í
Wisconsin árið 1893. Árið 1927
sameinaðist það fyrirtækinu Erie
Steam Shovel Company og hét
eftir það Bucyrus-Erie. Það skipti
síðan aftur um nafn 1997 og hét
þá Bucyrus International.
Árið 1930 sameinaðist
fyrirtækið enska félaginu Ruston
& Hornsby Ltd í Lincoln og úr
varð Ruston-Bucyrus Ltd., en
á bak við fjárfestinguna stóð
Ruston&Hornsby Ltd. Það
fyrirtæki seldi sig svo út úr
Ruston-Bucyrus árið 1985 á miklu
samdráttarskeiði hjá félaginu.
Árið 1994 var fyrirtækið nánast
komið í þrot og fór í eins konar
greiðslustöðvun 18. febrúar það
ár og var úrskurðað gjaldþrota 14.
desember 1994.
Fyrirtækið var svo endurreist
sem Bucyrus International Inc.
árið 1997. Fyrirtækið átti í hörðum
slag við helsta keppinautinn,
Marion Power Shovel. Endaði það
með því að Bucyrus International
keypti Marion Power Shovel það
sama ár.
Bucyrus yfirtók síðan DBT
Group í Lunen í Þýskalandi í
febrúar 2007.
Í febrúar 2010 lauk Bucyrus svo
við yfirtöku á námuvélahluta Terex
Corporation fyrir 1,3 milljarða
dollara. Það var svo samþykkt 15.
nóvember 2010 að selja fyrirtækið
til Caterpillar fyrir 8,6 milljarða
dollara. Því yfirtökuferli lauk um
mitt ár 2011. Í framhaldinu var
ákveðið að markaðssetja Bucyrus
námuvinnsluvélarnar undir
merkjum Caterpillar.
980 tonna flykki
Bucyrus RH400 er byggð fyrir
mikla og stöðuga vinnu og
myndi því varla henta í eitthvert
garðasnatt. Enda eru beltin nærri
11 metrar á lengd, 2,94 á hæð og
2 metrar á breidd. Heildarlengd
með gálga og skóflu í ystu stöðu
er nálægt 23,6 metrar.
Heildarbreidd á vélinni
er 9,07 metrar og hæð upp á
þak stýrishús er 9,9 metrar.
Venjulegur maður gætur hæglega
athafnað sig undir vélinni því
undir lægsta punkti er rúmlega
1,1 metri.
Skóflan tekur allt að 94 tonn
í einu en skóflan er með því sem
nefnt er samlokuhönnun þar sem
losun fer fram með því að opna
bakstykkið í skóflunni, en það
flýtir verulega fyrir losun.
Vinnuþyngd Bucyrus RH400
er 980 tonn og þyngdarþrýstingur
á jarðveg nemur 25,8 N/cm2.
Beltagrafa þessi er knúin
áfram af tveim 16 strokka
mótorum sem skila samanlagt
4.500 hestöflum. Það dugar vel
til bæði að keyra og snúa vélinni
og til að knýja 14 vökvatjakka.
Í vökvakerfið fara 3.400 gallon
af glussa, eða 12.886 lítrar, sem
dygði ágætlega í litla sundlaug.
Vökvadælur vélarinnar eru
bæði til í dísilknúinni útgáfu og
rafknúinni. Sú dísilknúna dælir
4x975 lítrum á mínútu, en sú
rafknúna dælir 4x992 lítrum á
mínútu.
Eldsneytistankurinn tekur
15,1 tonn af dísilolíu.
Sjálfvirkt smurkerfi er á
vélinni sem sparar gröfustjóra
ómælda vinnu. /HKr
RH400 beltagrafan hefur verið seld undir vörumerkinu Bucyrus einnig undir merkinu O&K og síðast Caterpillar.
Bucyrus RH400, stærsta vökvaknúna beltagrafa í heimi:
Setti heimsmet og skóflaði upp 9.000
tonnum á einum klukkutíma
Caterpillar eignaðist Bucyrus að fullu árið 2011.
Þetta er sannarlega engin teskeið því skóflan tekur 94 tonn.
Hún hentar sennilega ekki vel í
eitthvert garðasnatt.
Skipaskurðurinn sem um ræðir er rúmlega 88 kílómetra langur og auðvelda
pólska sjóhernum aðgang að Balkanhafi.
Pólland:
Skipaskurður grafinn í gegnum
eina frumskóg Evrópu
Białowieża-skógur í
Póllandi er síðasti upp-
runalegi frumskógur
Evrópu. Undanfarin ár
hafa stjórnvöld í landinu
staðið fyrir stórfelldu
skógarhöggi í skóginum í
þeim tilgangi að ryðja leið
fyrir skipaskurð sem ætluð
er fyrir pólska sjóherinn.
Að sögn náttúru verndar-
sinna er um hernað gegn
landinu að ræða og að með
sama áframhaldi fellinga
skóga í Evrópu muni um 125
milljón tonn af koltvísýringi tapast
út í andrúmsloftið fyrir árið 2030.
Skipaskurðurinn sem um
ræðir er rúmlega 88 kílómetra
langur og auðveldar pólska sjó-
hernum aðganga að Balkanhafi.
Rússnesk stjórnvöld hafa mótmælt
framkvæmdunum og sagt þau hvoru
tveggja í senn ógna umhverfinu og
vera stríðsbrölt.
Białowieża-skógur er friðaður
samkvæmt reglum Evrópu-
sambandsins en stjórnvöld í Póllandi
hafa til þessa hunsað ávítanir
sambandsins vegna skógarhöggsins
og lönd í Evrópu haldið áfram að
kaupa við og kol frá Póllandi.
Stjórnvöld í Póllandi hafa einnig
verið gagnrýnd fyrir að fella friðaða
skóga víðar í landinu.
Svipaða sögu er að segja frá
Rúmeníu og talið að skógarhögg þar
í landi sé tvöfalt meira en opinberar
tölur segja og öll lög um verndun
skóga þverbrotin. /VH
Białowieża-skógur er friðaður samkvæmt
reglum Evrópusambandsins.
Hvítar ólífur er sagðar sætari á bragðið en hefðbundnar ólífur og henti því
betur til átu en til olíugerðar.
Perlur Möltu:
Hvítar ólífur
Áhugi á staðbundnum yrkjum
er sífellt að aukast og vilji til að
halda þeim við vex ár frá ári.
Gamalt yrki af hvítum ólífum sem
var þekkt og eftirsótt við hirðir í
Evrópu á miðöldum er nú orðið
eftirsótt aftur.
Í dag eru hvítar ólífur að mestu
bundnar við staðbundna ræktun á
eyjunni Möltu. Algengasta yrkið
kallast 'bajada' og er mun sætara en
venjulegar olíur og hentar því betur
til átu en olíugerðar.
Talið er að hvítar ólífur hafi
orðið til við stökkbreytingu þannig
að aldin ólífutrjáa hafi hætt að
framleiða grænukorn og ræktendur
tekið greinar af þeim trjám og grætt
á venjuleg ólífutré til áframræktunar.
Heimildir eru um að tré með hvítum
ólífum hafi auk Möltu vaxið á
Grikklandi, Ítalíu og Norður-Afríku
en að þær hafi verið minni en á
Möltu. Talið er að hvítar ólífur hafi
borist til Möltu frá Ítalíu á miðöldum
og þá hugsanlega sem skrautplanta.
Sagt er að fyrr á öldum hafi hvítar
ólífur verið eftirsóttar í hirðveislum
miðaldaaðalsins í Evrópu og að
franskur læknir hafi haft atvinnu
af því að ferðast milli halla- og
klausturgarða og græða greinar af
trjám sem gáfu af sér hvítar ólífur
á hefðbundin ólífutré. Einnig segir
sagan að olía hvítra ólífa hafi verið
eftirsótt sem smurningsolía við
kirkjulegar athafnir.
Uppi eru hugmyndir um að
reyna ræktun á hvítum maltverskum
ólífum víðar um heim, til dæmis
suðurríkjum Bandaríkjanna og Nýja-
Sjálandi. /VH