Bændablaðið - 14.02.2019, Blaðsíða 44

Bændablaðið | Fimmtudagur 14. febrúar 201944
Uppgjöri á skýrslum fjárræktar-
félaganna fyrir árið 2018 er að
mestu lokið. Þegar þetta er ritað
í byrjun febrúar er þó enn eftir að
ganga frá uppgjöri fyrir um 3100
ær sem hafa skráða burðarfærslu
vorið 2018.
Reiknaðar afurðir eru 0,1 kg
meiri á hverja kind en árið 2017.
Afurðir eru meiri um norðan- og
austanvert landið en árið á undan
en minni á suður- og vesturhluta
landsins. Líklega hefur tíðarfar í
maímánuði haft talsvert að segja
um afurðir sunnan- og vestanlands
en sá mánuður var bæði kaldur og
votviðrasamur á þeim slóðum.
Alls skiluðu 1.742 aðilar skýrslum
um 346.621 á (359.966 árið 2017).
Veturgamlar ær í skýrsluhaldinu
voru 68.980 (73.380 árið 2017).
Fækkun kinda í skýrsluhaldi milli
ára er því nærri 18.000 ær sem er
meiri fækkun en nemur gögnum
úr forðagæsluskýrslum og skýrist
af því að fækkun gripa hefur
frekar átt sér stað hjá búum sem
eru í afurðaskýrsluhaldi en búum
sem kjósa að standa utan þess. Til
viðbótar þessum tölum eru svo
tæplega 1.500 forystuær skráðar
í Fjárvís en þær eru undanskildar
formlegu afurðauppgjöri.
Afurðir árið 2018
Frjósemi var svipuð og undangengin
ár, 1,84 fædd lömb á hverja kind.
Þetta er lítilsháttar aukning sem
liggur í auknu hlutfalli fleirlembna
en 8,6% áa áttu fleiri en 3 fædd
lömb síðasta vor. Flest fædd lömb
eru í Vestur-Húnavatnssýslu og
Suður-Þingeyjarsýslu eða 1,91 fædd
lömb að meðaltali en hæst hlutfall
fleirlembdra kinda er í Vestur-
Húnavatnssýslu (12,4%). Sífellt
fleiri stærri bú ná nú frjósemi uppá
1,90 fædd lömb eða fleiri, vorið
2018 voru ríflega 140.000 ær á búum
sem höfðu þessa meðalfrjósemi en
voru 100.000, vorið 2015. Fjöldi
lamba til nytja er 1,65 lömb á hverja
kind, lækkar um 0,01 lamb milli ára
en talan hefur verið á þessu reiki
undanfarin ár.
Afurðir eftir fullorðnar ær voru
27,8 kíló eftir hverja kind árið
2018 sem er 0,1 kílói meira en
árið á undan (27,7 kg árið 2017).
Á 1. mynd má sjá afurðir síðustu
tveggja ára (2018 rauð súla, 2017
græn súla) sýndar eftir sýslum ásamt
meðaltali áranna 2014–2018 (blá
súla) í viðkomandi héraði. Mestu
afurðir í einu héraði árið 2018 voru
í Strandasýslu en þær reiknast 30,5
kíló eða sömu afurðir og árið 2017.
Næstir Strandamönnum koma
Vestur-Húnvetningar með 30,3 kíló
eftir hverja kind.
Afurðahæstu búin
Afurðahæsta bú landsins árið 2018 er
bú Eiríks Jónssonar í Gýgjarhólskoti,
Biskupstungum með 44,3 kíló eftir
hverja kind þar sem fleiri en 100 ær
eru á skýrslum. Næst á listanum er
bú Gunnars og Grétu á Efri-Fitjum
í Fitjárdal með 40,3 kg eftir hverja
kind. Þriðja búið sem einnig nær
meira en 40 kílóum eftir hverja
kind er bú Hákons og Þorbjargar á
Svertingsstöðum í Eyjafirði.
Í 1. töflu er listi yfir öll þau bú
sem hafa 36 kg eða meira eftir hverja
kind árið 2017 og fleiri en 100 ær í
skýrsluhaldi.
Úrvalsbú
Á heimasíðu RML má finna lista yfir
Úrvalsbú en þau eiga það sammerkt
að ná góðum árangri fyrir nokkra
skýrsluhaldsþætti. Skilyrði fyrir
þeim lista eru: Bú með fleiri en 100
skýrslufærðar ær þar sem fædd lömb
hjá fullorðnum ám eru fleiri en 1,90,
fædd lömb hjá veturgömlum ám eru
fleiri en 0,90, reiknað dilkakjöt eftir
fullorðna kind er á landsmeðaltali
eða meira, gerðarmat sláturlamba
er yfir 9,2, fitumat sláturlamba sé á
bilinu 5,4-7,6 og hlutfall gerðar og
fitu yfir 1,3.
Gæðamatið
Í skýrsluhaldinu eru upplýsingar um
rúmlega 522.000 sláturlömb haustið
2018. Meðalfallþungi þeirra var 16,9
kíló, ívið meiri en árið á undan (16,8
kíló árið 2017). Meðaltal einkunnar
fyrir holdfyllingu er 9,08 árið
2018 (9,07 árið 2017) og meðaltal
einkunnar fyrir fitumat er 6,53 árið
2018 (6,44 árið 2017). Best gerðu
lömbin árið 2018 voru hjá Sveinbirni
á Búvöllum í Aðaldal með einkunn
12,01 og næst kemur bú Björns og
Ingu að Björk 2 í Grímsnesi með
einkunn 12,00. Þriðji er svo Ólafur
Sindrason á Grófargili í Skagafirði
með einkunn 11,95. Hlutfallstala
holdfyllingar og fitu var 1,39 haustið
2018. Hagstæðasta hlutfallið er 1,45
í þremur sýslum á landinu, Suður-
Þingeyjarsýslu, Mýrasýslu og
Borgarfjarðarsýslu. Af búum sem
höfðu holdfyllingarmat yfir 9,5 árið
2018 er þetta hlutfall hagstæðast
hjá Sigríði og Brynjari í Hólsgerði
fremst í Eyjafjarðarsveit eða 1,87.
Í 2. töflu má finna öll þau bú sem
höfðu gerðarmat 11,0 eða hærra árið
2018 og fleiri en 100 sláturlömb.
Erfiðara er að bera saman árangur
í fitumati vegna þess sambands sem
er á milli fallþunga og fitumats.
Stundum er þessi samanburður
gerður sem hlutfall milli fallþunga
og fitumats, það hlutfall er 2,59
árið 2018, lítið eitt lægri en árið
á undan. Af búum sem höfðu
holdfyllingarmat yfir 9,5 árið 2018
hafa tvö bú hlutfallstöluna 3 eða
hærra. Það er bú Bergs Sigfússonar
að Austurhlíð í Skaftártungu líkt og
á síðasta ári ásamt búi Sigríðar og
Brynjars í Hólsgerði.
Vaxtarhraði lamba
Á síðasta ári var útreikning á
vaxtarhraða lamba útfrá fallþunga
bætt við uppgjörið og reiknað fyrir
öll bú. Þegar þær niðurstöður er
skoðaðar nánar kemur í ljós að
búin með mestan vaxtarhraða slátra
lömbunum við yngstan aldur en fá
eftir sem áður bestu flokkunina. Í 3.
töflu má sjá yfirlit yfir þetta.
Í 4. töflu má finna öll þau bú
sem höfðu vaxtarhraða yfir 150
gr/dag árið 2018 og fleiri en 100
sláturlömb.
Að lokum
Lista með öllum helstu niðurstöðum
skýrsluhaldsins árið 2018 er hægt
að finna á heimasíðu RML. Þar
má einnig finna niðurstöður
skýrsluhaldsins undanfarin ár.
Líkt og áður hefur verið sagt í
samantektum sem þessum er vel
fært skýrsluhald grunnforsenda
allrar upplýsingaöflunar. Flest þau
bú sem eru að ná góðum árangri eru
að nýta sér kosti skýrsluhaldsins til
fullnustu og því rétt að minna á þetta
einu sinni enn.
Ráðgjafarmiðstöð landbúnaðarins
Helstu niðurstöðutölur sauðfjárskýrsluhaldsins árið 2018:
Góðar afurðir sauðfjár á árinu 2018
Eyjólfur Ingvi Bjarnason
Sauðfjárrækt
eyjolfur@rml.is
24,0
25,0
26,0
27,0
28,0
29,0
30,0
31,0
Kjós. Borg. Mýr. Snæf. Dal. Barð. Ísafj. Strand. V-Hún. A-Hún. Skag. Eyjafj. S-Þing. N-Þing. N-Múl. S-Múl. A-Skaft. V-Skaft. Rang. Árn.
Reiknaðar afuðir (kg) eftir fullorðar ær eftir sýslum síðustu ár
Árið 2018 Árið 2017 Meðaltal 2014-2018
A 1
Sveinbjörn Þór Sigurðsson Búvöllum 12,01 8,32 140 141
Björn og Inga Björk 2 12,00 8,22 149 138
Ólafur Sindrason Grófargili 11,95 8,41 169 133
Þráinn Ómar Sigtryggsson Litlu-Reykjum 11,88 7,76 149 125
Ásvaldur og Laufey Stóru-Tjörnum 11,66 7,96 146 139
Jökull Helgason Ósabakka 2 11,61 7,53 160 124
Sigurfinnur Bjarkarsson Tóftum 11,53 7,13 143 126
Dagbjartur Bogi Ingimundarson Brekku 11,53 7,61 131 138
Egill A Freysteinsson Vagnbrekku 11,48 7,65 124 151
Bergur Sigfússon Austurhlíð 11,44 6,56 157 129
Jón og Erna Broddanesi 1 11,40 7,76 135 141
Ágúst Ingi Ketilsson Brúnastöðum 11,31 6,53 150 124
Hákon og Þorbjörg Svertingsstöðum 2 11,28 7,60 135 156
Félagsbúið Ytri-Skógum 2 11,28 7,54 158 121
Smári Valsson Torfastöðum 1 11,27 7,51 146 138
Guðbrandur og Lilja Bassastöðum 11,27 7,72 138 145
Valur Guðmundsson Fremri-Hlíð 11,26 7,02 133 142
Sigurður og Helga Skarðaborg 11,26 6,88 140 123
Olga Marta Einarsdóttir Einarsstöðum 11,16 6,41 133 129
Jón Bjarnason Skipholt 3 11,15 7,28 157 123
Haukur Þórhallsson Kambsstöðum 11,14 7,34 137 145
Guðrún Marinósdóttir Búrfelli 11,14 7,69 123 166
Ólafur og Dagbjört Urriðaá 11,10 7,11 140 141
Orri Óttarsson Garðsá 11,10 7,54 132 145
Helgi og Beate Kristnesi 11,08 9,19 135 154
Jón og Hrefna Hóli 11,08 7,96 138 147
Halldór og Elín Bjarnastöðum 11,07 7,69 144 128
Elín Anna og Ari Guðmundur Bergsstöðum 11,06 6,85 136 143
Sigþrúður Friðriksdóttir Bergsstöðum 11,03 8,41 137 142
Ragnar og Sigríður Heydalsá 1 11,01 7,90 136 140
Kjartan Sveinsson Bræðratungu 11,01 7,35 165 130
Eiríkur Jónsson Gýgjarhólskot 1 2,06
Gunnar og Gréta Efri-Fitjar 2,22
Hákon og Þorbjörg Svertingsstaðir 2 1,96
Félagsbúið Lundur Lundur 1,99
Elín Heiða Valsdóttir Úthlíð 2,12
Elín Anna og Ari Guðmundur Bergsstaðir 2,16
Guðbrandur og Lilja Bassastaðir 2,00
Inga Ragnheiður Magnúsdóttir Svínafell 3 2,01
Jón og Hrefna Hóll 1,92
Sigvaldi og Björg María Hægindi 2,00
Atli Þór og Guðrún Kot 1,91
Eyþór og Þórdís Sólheimagerði 2,10
Ólafur og Dagbjört Syðri-Urriðaá 1,97
Björn og Badda Melar 1 2,00
Bergþóra og Sigurbjörn Kiðafell 2,00
Ragnar og Sigríður Heydalsá 1 og 3 2,02
Gísli Halldór Magnússon Ytri-Ásar 1,92
Gunnar og Doris Búðarnes 1,89
Böðvar Sigvaldi og Ólöf Mýrar 2 2,06
Sveinbjörn Þór Sigurðsson Búvellir 2,01
Eiríkur S Skjaldarson Gilsá 2,09
Stella og Tómas Tjörn 2,17
Smári Valsson Torfastaðir 1,95
Þormóður Heimisson Syðri-Sauðadalsá 2,09
Björn Björnsson Syðri-Brennihóll
Guðrún Marinósdóttir Búrfell
Þorbjörg og Óskar Þorgrímsstaðir
Rögnvaldur Gíslason Gröf
Indriði og Inga Skjaldfönn
Hofsárbúið sf Hofsá
Benedikt Guðni Benediktsson Bergsstaðir
Karl Kristjánsson Kambur
Hákon og Þorbjörg Svertingsstaðir 2
Þormóður Heimisson Syðri-Sauðadalsá
Atli Þór og Guðrún Kot
Bergþóra og Sigurbjörn Kiðafell
Helgi og Beate Kristnes
Magnús Kristjánsson Gautsdalur
Birgir Valdimar Hauksson Grímsstaðir 3
Sigfús Vilhjálmsson Brekka
Aðalsteinn og Sigríður Auðnir I
Guðmundur Viðar Pétursson Hraun I
Einar og Íris Olga Flatatunga
Bjarney Alda Benediktsdóttir Neðri-Torfustaðir
Félagsbúið Ytri-Neslönd
Egill A Freysteinsson Vagnbrekka