Morgunblaðið - 16.03.2020, Blaðsíða 4

KÓRÓNUVEIRUFARALDUR
„Ekki hugmynd“
um langtímaáhrifin
Teitur Gissurarson
teitur@mbl.is
„Áhrifin eru kannski ekki komin al-
veg í ljós að öðru leyti en að flutn-
ingskostnaður hefur hækkað, sem
fer út í verðið.
Maður hefur hins
vegar ekki hug-
mynd um hvaða
langtímaáhrif
þetta mun hafa.“
Þetta segir
Heiða Kristín
Helgadóttir,
stofnandi og
framkvæmda-
stjóri Niceland
seafood, í samtali við Morgunblaðið
um áhrif kórónuveirunnar, og
ferðabanns sem Bandaríkjastjórn
hefur boðað, á reksturinn hjá
Heiðu.
Niceland seafood flytur út fisk til
Bandaríkjanna og hafa Heiða og
Guðmundur Kristján Jónsson, eig-
inmaður hennar ,verið með annan
fótinn í Denver í Bandaríkjunum
undanfarin misseri vegna þess.
38 farþegar í vélinni
„Við höfum verið að flytja út til
Denver, New York, Boston, Chi-
cago, Orlando og til Kaliforníu, ým-
ist beint eða með leið í gegnum
London og Dublin,“ segir Heiða og
bendir á að flutningurinn hafi að
öllu leyti farið fram með farþega-
flugi til Bandaríkjanna. „Flugleið-
irnar eru enn þá opnar til New
York, Seattle og Chicago, og leiðin
til Kaliforníu gegnum London og
Dublin á að haldast. Hins vegar veit
maður ekkert hvað gerist,“ segir
Heiða og bætir við: „Staðan er núna
þannig að allir eru að reyna að
komast inn á þær leiðir sem eru
opnar.“
Aðspurð segir Heiða að merkja
megi samdrátt í sölu til veitinga-
staða en að almenn smásala gangi
enn þá mjög vel. „Það góða í þessu
er að þetta gefur manni tækifæri til
að líta aðeins inn á við í rekstrinum
og hugsa í lausnum. Það eru allir í
lausu lofti.“
Heiða og Guðmundur flugu frá
Denver til Íslands aðfaranótt
sunnudags, eftir stutta dvöl í Den-
ver, eftir að íslensk stjórnvöld
hvöttu Íslendinga erlendis til að
flýta heimför. „Það voru 38 farþeg-
ar í allri vélinni,“ segir Heiða.
Allir að faðmast og kyssast
Spurð hvort hún hafi fundið á
Bandaríkjamönnum að þeir hafi
verið meðvitaðir um kórónuveiru-
faraldurinn segir Heiða að það hafi
ekki orðið fyrr en seinasta sólar-
hringinn áður en hún fór heim. „Á
föstudaginn fann maður aðeins fyrir
því. Stærri búðir voru að tæmast
o.s.frv., en á fimmtudaginn var ekk-
ert í gangi. Það var eitt fuglaflensu-
veggspjald á flugvellinum í Denver,
að öðru leyti var ekkert í gangi. All-
ir voru að faðmast og kyssast og
samstarfsfólk mitt var ekki alveg að
kaupa það að það mætti ekki faðm-
ast.“
 „Allir í lausu lofti“  Reyna að komast í leiðir sem eftir eru
Heiða Kristín
Helgadóttir
Ljósmynd/Aðsend
Tækni Kúnnar Niceland seafood geta með snjallsímanum rakið ferðalag fisksins úr íslenskum sjó á amerískan disk.
4
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 16. MARS 2020
Bir
tm
eð
fyr
irv
ar
au
m
pr
en
tvi
llu
r.
He
im
sfe
rð
ir
ás
kil
ja
sé
rr
étt
til
lei
ðr
étt
ing
aá
slí
ku
.A
th.
að
ve
rð
ge
tur
br
ey
st
án
fyr
irv
ar
a Verð frá kr.
219.995
HVÍTUÞORPIN
– fáðumeira út úr fríinu
Gönguferðum 11. júní í 7 nætur
- Jimera de Líbar
- Montejaque
– Grazalema
– Genalguacil
– Ronda
„Það virðist ljóst að [írska flug-
félagið] Aer Lingus ætlar að fljúga
eitthvað áfram, svipað og Icelandair
er að gera, vestur um haf. Við erum
ekki búin að fá neinar nákvæmar
fréttir af því
hvernig þetta
verður,“ segir
Sveinn Zoëga,
sölu- og markaðs-
stjóri, Bluebird
Nordic, í samtali
við Morgunblaðið.
Í viðtali við 200
mílur á föstudag
sagði Sveinn að
flutningur sjáv-
arafurða með Bluebird Nordic til
Bandaríkjanna með farþegaflugi yrði
ekki fyrir neinum truflunum vegna
ferðabanns yfirvalda í Bandaríkj-
unum, þar sem bannið næði ekki til
Írlands. Bluebird flytur að staðaldri
milli 15 og 20 tonn af fiski þangað
vestur í gegnum Írland.
Á laugardagskvöld var ferðabann
bandarískra yfirvalda útvíkkað og
nær nú einnig til Bretlands og Ír-
lands og vaknar því sú spurning
hvort flutningar Bluebird Nordic
raskist. Spurður um þetta segir
Sveinn ekki ljóst enn hvað verði og
segir: „Menn eru bara að ná áttum og
að átta sig á umfanginu.“ Hann segir
þó aðspurður að sú hugmynd hafi
komið upp að flytja fisk beint frá Ís-
landi til Bandaríkjanna. „Við höfum
ekki tekið neinar ákvarðanir um það
og eigum eftir að heyra í okkar við-
skiptavinum; hver eftirspurnin er.“
teitur@mbl.is
Ljósmynd/Gunnar Flóvenz
Flug Bluebird Nordic flytur á viku 15 til 20 tonn af fiski vestur um haf.
„Menn eru bara að ná áttum“
 Hugmynd að
flytja beint vestur
Sveinn Zoëga
Ragnhildur Þrastardóttir
ragnhildur@mbl.is
Aðgerðir stjórnvalda sem miða að
því að lágmarka áhrif útbreiðslu
kórónuveiru á íslenskt hagkerfi
eru til þess fallnar að tryggja að
efnahagslegar afleiðingar veir-
unnar verði tímabundnar, rétt eins
og aðrar afleiðingar faraldursins,
að mati Björns Brynjúlfs Björns-
sonar, hagfræðings og formanns
Félags viðskipta- og hagfræðinga.
Ragnar Árnason, hagfræðingur
og prófessor við Háskóla Íslands,
segir að veiran verði fyrirtækjum
í ferðaþjónustu sérstaklega erfið.
Björn segir erfitt að segja til
um hvort stjórnvöld séu að gera
nóg og mikilvægt sé að hafa í
huga að þau geti einnig gert of
mikið. Að hans mati ættu stjórn-
völd helst að styðja við fyrirtæki
sem myndu standa af sér eðlilegt
árferði og ætti slíkur stuðningur
að fara fram í gegnum bankana.
Þeir séu best til þess fallnir að
meta hvort fyrirtæki séu líf-
vænleg.
„Það er í rauninni allra hagur
að þessi fyrirtæki komist í gegn-
um erfiðleikana, líka bankans. Það
er engum í hag að leyfa fyrirtæki
að fara í þrot sem gæti skapað
verðmæti eftir nokkra mánuði,
þess vegna strax í sumar.“
„Snöggt högg“
Að sögn Ragnars er allt að því
heil öld síðan Íslendingar hafa
staðið frammi fyrir viðlíka ógn en
það eigi enn eftir að koma í ljós
hversu stór hún sé.
„Þetta er snöggt högg sem get-
ur leitt til þess að mörg fyrirtæki
verði tímabundið gjaldþrota í þeim
skilningi að tekjurnar dragist
mjög mikið saman og þau hafi
þess vegna ekki efni á því að
standa við skuldbindingar sínar.
Ríkisvaldið ætti fyrst og fremst að
koma í veg fyrir það eða draga úr
líkunum á því að það verði gengið
harkalega að fyrirtækjum í ferða-
mannaiðnaði og veitingaþjónustu
og fyrirtækjum sem byggjast á
stórum almannasamkomum.“
Veiting aukins lausafjár til
bankanna og aðgerðir sem verða
til þess að fyrirtæki geta dregið
úr starfshlutfalli starfsfólks í
gegnum atvinnuleysistrygg-
ingasjóð eru þær mikilvægustu
sem stjórnvöld hyggjast grípa til
að sögn Björns.
„Annars vegar til að koma í veg
fyrir að fyrirtæki fari í þrot og
hins vegar til að koma í veg fyrir
að fólk missi vinnuna.“
Svigrúm fyrir aðgerðum
Stjórnvöld víða um heim, meðal
annars hér á landi, hafa tekið
ákvörðun um að beita aðgerðum
sem miða að því að draga út-
breiðslu faraldursins á langinn svo
færri einstaklingar séu veikir
samtímis.
„Ég á raunar von á því að frá
efnahagslegu sjónarmiði þá væri
betra að taka háan kúf og gera
þetta á stuttum tíma. Það myndi
þó líklega þýða miklu meiri mann-
legar þjáningar á sama tímabili
svo út af fyrir sig held ég að þetta
sé rétt leið,“ segir Ragnar.
Spurður hvort íslenska hag-
kerfið sé í stakk búið fyrir far-
aldur sem þennan segir Björn:
„Íslenskt hagkerfi er vel búið
undir þennan faraldur. Í hruninu
2008 voru erlendar skuldir þjóð-
arbúsins miklar en þær eru ekki
til staðar í dag. Þá hefur rík-
issjóður greitt niður skuldir á síð-
ustu árum og hagstjórnin gengið
vel. Við höfum því svigrúm bæði
hjá þjóðarbúinu og hinu opinbera
til að grípa til aðgerða gagnvart
ytri áföllum líkum þessu.“
Heil öld frá
viðlíka ógn og
veirunni
 Langdregin útbreiðsla verri fyrir
hagkerfið  Best að fyrirtækin lifi af
Ragnar
Árnason
Björn Brynjúlfur
Björnsson