Morgunblaðið - 07.04.2020, Blaðsíða 6

KÓRÓNUVEIRUFARALDUR6
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 7. APRÍL 2020
Ármúli 8 I 108 Reykjavík I Sími 516 0600 I www.birgisson.is
HVÍTAR
GÆÐA
INNIHURÐIR
Á GÓÐU VERÐI
„Menn vilja hafa vaðið fyrir neðan
sig og gæta fyllstu varúðar,“ segir
Ásgeir Erlendsson, upplýsinga-
fulltrúi Landhelgisgæslunnar. Vísar
hann þar til aukins álags á stjórnstöð
Landhelgisgæslunnar síðustu daga,
en fjölmargar tilkynningar hafa bor-
ist um hugsanleg kórónuveirusmit
um borð í skipum.
Segir Ásgeir eðlilegar ástæður
þar að baki enda vilji sjófarendur
gæta ýtrustu varúðar. „Menn vilja
vera öruggir sem hefur þýtt að við
höfum fengið töluvert af tilkynning-
um. Þannig hefur fjöldi tilkynninga
komið í kjölfar þess að grunur hefur
vaknað um mögulegt smit,“ segir Ás-
geir.
Sökum þessa hafa varðstjórar
fyrrnefndrar stjórnstöðvar staðið
frammi fyrir fjölda áskorana, sem
jafnframt krefst aukins samstarfs
fjölmargra aðila. Að sögn Ásgeirs fer
af stað ferli um leið og grunur um
smit kemur upp. Sinnir stjórnstöð
Landhelgisgæslunnar þar hlutverki
milliliðs. Komi upp grunur um smit
er haft samband við hafnir, sótt-
varnalækni, lögreglu og heilbrigðis-
yfirvöld á hverjum stað. Í kjölfarið
er áhöfnum báta og skipa leiðbeint
um næstu skref. „Okkar hlutverk er
í raun að vera milliliður. Um leið og
málið kemur til okkar er það sett í
farveg og er þá farið úr okkar hönd-
um,“ segir Ásgeir.
Spurður hvort hluta tilkynning-
anna megi rekja til hefðbundinna
veikinda kveður Ásgeir já við. Hann
hafi þó ekki tölulegar upplýsingar
um hvort eða hversu margir skip-
verjar hafi greinst með kórónuveir-
una. „Ég hef ekki fengið upplýsingar
um þetta. En einhver hluti af þessu
er vegna hefðbundinna veikinda,“
segir Ásgeir. aronthordur@mbl.is
Gæslan undir
auknu álagi
 Skipverjar vilja gæta fyllstu varúðar
Ljósmynd/Landhelgisgæslan
Stjórnstöð Fjöldi tilkynninga hefur
borist undanfarna daga.
SVIÐSLJÓS
Aron Þórður Albertsson
aronthordur@mbl.is
„Þetta er afar einfalt reikningsdæmi
fyrir fyrirtæki sem skortir lausafé
og á því ekki peninga til að greiða
skatta og opinber gjöld. Slíkt fyrir-
tæki mun ekki eiga neina mögulega
á því að vera í betri stöðu eftir þrjá
mánuði, án tekna þar sem skuldir
safnast á sama tíma upp,“ segir Jó-
hannes Þór Skúlason, fram-
kvæmdastjóri Samtaka ferðaþjón-
ustunnar (SAF).
Að hans sögn liggur ljóst fyrir að
fella verður niður skatta og opinber
gjöld til að gera
ferðaþjónustufyr-
irtækjum kleift
að lifa áfram. Að-
gerðapakki rík-
isstjórnarinnar
hafi keypt tíma,
en nú þurfi að
grípa til víðtæk-
ari aðgerða.
„Eins og for-
sætis- og fjár-
málaráðherra hafa sagt þarf að end-
urmeta aðgerðirnar eftir því hvernig
þróunin verður. Þetta er ekki mán-
aða niðursveifla heldur miklu lengri.
Þetta er kreppa af heimssögulegri
gráðu og við verðum að horfast í
augu við það. Við verðum að horfa til
lengri tíma og skipuleggja hvernig
við ætlum upp úr þessum skurði.
Setja þarf af stað skynsamlegar að-
gerðir, sem ég hef fulla trú á að sam-
félagið geti unnið saman að,“ segir
Jóhannes sem telur að mestum
árangri verði náð í samvinnu allra
aðila.
Versnar með hverjum degi
„Ríkisstjórnin, atvinnulífið og
verkalýðsfélögin þurfa að vinna í
sameiningu að þessu. Lykilatriði er
að unnið sé eins hratt og hægt er.
Aðgerðapakkinn aflétti ákveðinni
óvissu, en að hluta má segja að
óvissan haldi áfram enda um fresti
að ræða. Í fyrirtækjarekstri er mjög
mikilvægt að minnka óvissu þannig
að þeim mun fyrr sem hægt er að
henda reiður á hvernig aðgerðir
stjórnvalda þurfa að vera þeim mun
betra,“ segir Jóhannes.
Aðspurður segir hann að staða
ferðaþjónustufyrirtækja versni dag
frá degi. Allt bendi til þess að algjört
tekjuhrun verði næstu mánuði.
„Staðan eins og hún er í dag versnar
dag frá degi. Fyrirtækin sjá al-
mennt fram á algjört hrun í tekjum
næstu þrjá mánuði hið minnsta.
Raunhæft séð þá er háönnin að
stórum hluta farin í skrúfuna líka.
Þetta getur þó hlaupið í hina áttina
og við verðum að vonast til þess, þó
að líkurnar séu á hinn veginn,“ segir
Jóhannes.
Spurður hvort mörg fyrirtæki séu
í gjaldþrotahættu verði ekkert að
gert kveður Jóhannes já við. SAF
hafi þó ekki metið hversu stór hluti
ferðaþjónustufyrirtækja sé í hættu.
„Stór hluti greinarinnar er að reiða
sig á þær aðgerðir sem grípa þarf til.
Hversu langt aðgerðirnar ganga
mun á endanum ráða langmestu um
það hvort fyrirtæki haldist á floti í
gegnum þetta eða ekki. Sé ekki
gengið nógu langt má telja að um
helmingur ferðaþjónustufyrirtækja
sé í verulegri hættu. Ýmsir myndu
jafnvel vilja nefna hærri tölu, en í
Noregi hefur verið talað um 63%,“
segir Jóhannes.
Niðurfelling lána geti nýst
Séu aðgerðir Bandaríkjanna og
Íslands í tengslum við kórónuveir-
una bornar saman kemur margt at-
hyglisvert í ljós. Sem hlutfall af
landsframleiðslu nemur umfang
fyrstu aðgerða vestanhafs um 10%
af landsframleiðslu samanborið við
7,8% hér á landi. Þar í landi eru ein-
ungis 25% aðgerðanna í formi raun-
verulegra útlána, en til samanburðar
nema frestir og lán um 60% hér á
landi. Þá stendur fyrirtækjum, með
færri en 500 starfsmenn, til boða að
fá lán sem falla niður takist þeim að
halda starfsmönnum á launaskrá og
greiða reikninga á meðan farsóttin
gengur yfir.
Spurður hvort fara hefði átt svip-
aða leið og þar í landi segir Jóhann-
es erfitt að bera löndin saman.
Niðurfelling lána til smærri fyr-
irtækja geti þó nýst sumum vel.
„Við þurfum ekki endilega að
finna upp hjólið sjálf og eigum að
nýta það sem hentar vel og ná þann-
ig árangri. Við höfum hins vegar
horft til Norðurlandanna þar sem
atvinnuleysisbæturnar hafa nýst vel
og samfélagsbyggingin er líkari okk-
ar. Bandaríska leiðin getur þó nýst
t.d. minni fyrirtækjum á lands-
byggðinni þar sem hlutastarfaleiðin
á ekki endilega við. Hlutastarfaleið-
in getur verið erfið fyrir fyrirtæki
sem þurfa starfskraftinn en geta
ekki greitt honum laun. Þetta getur
því alveg verið skynsamleg lausn,“
segir Jóhannes Þór Skúlason.
Ferðaþjónustan rær lífróður
 Staða fyrirtækja í ferðaþjónustu versnar dag frá degi  Brýn þörf á frekari aðgerðum stjórnvalda
 Niðurfelling lána til fyrirtækja geti nýst sem lausn  Útlit er fyrir að háönnin sé að mestu farin
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Ferðamaður Einn af örfáum ferðamönnum sem enn eru staddir hér á landi. Algjört tekjuhrun er í ferðaþjónustu.
Jóhannes Þór
Skúlason
Heildarfjöldi farþega Icelandair dróst verulega saman í mars. Alls var
heildarfjöldi farþega flugfélagsins 123 þúsund í mánuðinum og dróst
saman um 54% milli ára. Þá var sætanýtingin 61,9% í marsmánuði
samanborið við 81,2% á sama tíma í fyrra. Þetta er meðal þess sem kem-
ur fram í flutningatölum Icelandair Group, sem birtar voru í Kauphöll Ís-
lands í gær. Rekja má samdráttinn til útbreiðslu kórónuveirunnar og
ferðatakmarkana sem settar hafa verið um allan heim.
Í tilkynningunni segir enn fremur að flugáætlun fyrirtækisins sé nú
komin undir 10% af fyrri áætlun. Farþegum Air Iceland Connect fækkaði
sömuleiðis um 51% og voru alls 11 þúsund í marsmánuði. Fraktflutningar
Icelandair drógust umtalsvert minna saman en farþegaflutningar í mán-
uðinum. Framboð félagsins á helstu flugleiðum í fraktflutningum var að
fullu nýtt.
Verulegur samdráttur í mars
HEILDARFJÖLDI FARÞEGA DRÓST SAMAN UM 54% MILLI ÁRA