Morgunblaðið - 21.04.2020, Síða 16

16 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 21. APRÍL 2020
Smiðjuvegur 68, Kópavogi | S. 587 1350 | bifreidaverkstaedi.is
Höfum sérhæft okkur í Toyota viðgerðum síðan 1995
Fljót, örugg og persónuleg þjónusta
Allar almennar bílaviðgerðir
Dalvegi 16c | 201 Kópavogur | Sími 568 6411 | rafvorur@rafvorur.is
Amerísk heimilistæki
rafvorur.isRAFVÖRUR ehf
Þvottavélar
og þurrkarar
sem taka
10-17 kg
Þ
egar samkomubannið
tók gildi og flest hefð-
bundin starfsemi þurfti
illu heilli að raskast,
gerðist líka ýmislegt
ánægjulegt. Eitt af því var tvímæla-
laust, að bangsar tóku að birtast
hér og þar í gluggum, hér á Egils-
stöðum eins og á fleiri þéttbýlis-
stöðum um landið. Húsráðendur
stilltu upp böngsunum til að börnin
í bænum eða hverfinu gætu farið í
skemmtilegan leik: að ganga um
nærumhverfi sitt og leita að böngs-
um. Þannig var komið spennandi
tilefni fyrir útivist og samverustund
foreldra og barna. Svo var hægt að
leika sér með þetta á ýmsan hátt: að
telja bangsana, leita að stærstu
böngsunum eða leita
að mjúkdýrum í ólík-
um litum. Sjálfum
fannst mér gaman að
ganga um nærliggj-
andi götur með börn-
unum mínum og sjá
hvað Egilsstaðabúar
voru fljótir að taka
við sér í að koma fyr-
ir böngsum í glugg-
unum sínum.
Í þessu tilfelli var
vissulega bæði ein-
falt og ókeypis að
taka þátt, enda
leynist eflaust bangsi
á meirihluta heimila.
Skjót viðbrögð fólks-
ins minntu mig samt
á, að þegar á reynir
viljum við sem betur
fer gjarnan setja
börnin í forgang og
allt sem að þeim
snýr.
Lærisveinar Jesú
Krists voru eitt sinn í
keppnisskapi og
spurðu hann: Hver
er mestur í himnaríki? Jesús kom
þeim eflaust á óvart þegar hann
svaraði spurningu þeirra með því
að kalla til sín lítið barn og segja:
„Hver sem auðmýkir sig og verður
eins og barn þetta, sá er mestur í
himnaríki. Hver sem tekur við einu
slíku barni í mínu nafni tekur við
mér“ (Matt. 18.4-5). Með þessum
orðum, eins og reyndar víðar í guð-
spjöllunum, lyftir Jesús barninu
sérstaklega að ljósi. Hann vekur at-
hygli á aðgæslu við börnin og gerir
þau á vissan hátt að fyrirmyndum
fyrir trúaða.
Hvernig getum við lært af börn-
unum? Með hvaða hætti er gott
fyrir okkur, sem eldri erum, að auð-
mýkja okkur og verða eins og börn?
Fyrir það fyrsta eru lítil börn
yfirleitt einlæg og segja hug sinn án
þess að hafa sérstakar
áhyggjur af skoðunum
annarra. Við munum
sennilega flest eftir
ævintýri H.C. Ander-
sen um Nýju fötin keis-
arans. Þar þurfti jú
barn til að benda á að
keisarinn var ekki í
neinum fötum. Aðrar
sögupersónur höfðu
ýmist spilað með eða
látið blekkjast af lodd-
araklæðskerunum!
Í annan stað er leik-
urinn eitt eðlilegasta
tjáskiptaform
barnanna. Mörg okkar
gleyma því með árunum
hvað það er mikilvægt
að kunna að gleyma sér
í leik. Þessa dagana
sakna margir þess
vissulega að geta ekki
hitt fjölskyldu og vini.
Aðrir hafa hins vegar
meiri tíma með heim-
ilisfólkinu sínu. Ýmiss
konar leikir eru frábær
leið til að eiga upp-
byggileg samskipti við okkar nán-
ustu. Kannski munum við kunna
betur að meta leiki með fólkinu
okkar þegar takmarkanir á sam-
komum og samveru verða að baki.
Þriðja atriðið sem við gætum
nefnt er forvitni barnsins um um-
hverfi sitt. Ef þið hafið prófað að
fara í gönguferð úti í náttúrunni
með börnum vitið þið að það er eins
gott að gefa sér nægan tíma, ekki
bara af því að gangan þreyti stutta
fætur, heldur ekki síður af því að
það er svo margt í umhverfinu sem
þarf að skoða!
Í fjórða lagi er það svo að hjá
flestum börnum er stutt í brosið og
gleðina. Þau kunna þá list að gleðj-
ast og hlakka til ánægjulegra við-
burða og eru yfirleitt mun hlátur-
mildari en fullorðnir. Að vísu á þessi
punktur sér líka skuggahlið, því að
aðstæður barna eru misjafnar og
auðvitað getur verið dýpra á bros-
inu hjá börnum sem búa við lakan
aðbúnað. Barnslega gleðin er því
líka áminning um að samfélagið
okkar eigi að standa á sérstakan
hátt vörð um hagsmuni barna.
Síðast en alls ekki síst er barnið
fyrirmynd í boðskap Jesú vegna
þess að það kann að trúa og treysta
Guði. Þegar börn læra að biðja og fá
að kynnast Jesú í gegnum frásagnir
og boðskap Biblíunnar, er þeim gef-
in stórkostleg gjöf. Stundum eiga
börn auðveldara með að þiggja þá
gjöf en við, þau fullorðnu, með alla
okkar fyrirvara og tortryggni.
Í Jóhannesarguðspjalli (1.12)
segir um Jesú: „Öllum þeim sem
tóku við honum gaf hann rétt til að
verða Guðs börn, þeim sem trúa á
nafn hans.“
Jesús kom í heiminn til að við
gætum öll fengið að vera börn
Guðs. Og rétt eins og börn þarfnast
foreldra sinna, þá þurfum við öll á
þeim kærleika Guðs að halda, sem
birtist í Jesú Kristi.
Bangsarnir í gluggunum gleðja
börnin og minna á samstöðuna í
samfélaginu á krefjandi tíma. Að-
stæður líðandi stundar vekja mörg-
um vissulega áhyggjur, depurð eða
einmanaleika. Í bæn til Guðs meg-
um við koma fram fyrir okkar him-
neska föður eins og börn. Í trúnni
megum við treysta því að þrátt fyrir
allt sem á dynur hvílum við örugg
hjá honum, líkt og lítið barn sem
grúfir sig í traustum faðmi móður
eða föður. Guð blessi þig og styrki í
þeirri trú.
Kirkjan til fólksins
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Gluggabangsar „Leikurinn eitt eðlilegasta tjáskiptaform barnanna.“
Bangsi í glugga
Hugvekja
Eftir Þorgeir Arason
Höfundur er sóknarprestur
Egilsstaðaprestakalls.
thorgeir.arason@kirkjan.is
Þorgeir Arason
Hvernig getum
við lært af börn-
unum? Með
hvaða hætti er
gott fyrir okkur,
sem eldri erum,
að auðmýkja
okkur og verða
eins og börn?
Ekki fer á milli mála
að veröldin fór á hliðina
við COVID-19 þar sem
milljónir manna sýkj-
ast og tugþúsundir
deyja. Í sögunni hefur
minna þurft til að setja
allt á aðra hliðina. En
við svona ástandi eru fá
góð ráð og menn spyrja
að leikslokum.
Talið er að allt fari
fljótlega aftur í gang hjá þeim ríkjum
sem fljótlega ná tökum á vírusnum og
geta í áframhaldi hamlað smiti. Það
er lykilatriði. Aðeins þau ríki sem
fljótlega ná tökum á vírusnum til
frambúðar munu að lokum ná fullum
efnahagslegum bata. Annars halda
vandræðin áfram og gætu orðið mjög
langvarandi og líklegt að efnahagur
þar verði lengi mjög brotinn. Ef það
gerist í stórum og fjölmennum ríkjum
þá verða afleiðingarnar hjá þeim
skelfilegar.
Margir fóru strax að velta fyrir sér
og skoða mjög ítarlega hvernig hag-
kerfið og atvinnulífið muni virka þeg-
ar ástandinu slotar.
Ljóst er að núverandi ástand þar
sem fólk er einangrað í kreppunni
hefur opnað á gríðarlega möguleika á
tölvuvæddri framtíð í algerlega nýj-
um hæðum og víddum. Fyrirtækjum
er ráðlagt að endurbyggja allar hug-
myndir og verkferla þar sem allt er
hugsað upp á nýtt, setja upp nýtt plan
og prufukeyra þetta núna meðan allt
er stopp.
Áhrifavaldar og fjármálamógúlar
alheimsmarkaða og viðskipta verða
mögulega nýir af nálinni. Þeir sem
geta boðið nýjar snjallari útfærslur í
hverskonar rekstri svo sem flug-
rekstri, skipaútgerð, bílaframleiðslu,
húsbyggingum og snjallvæddri mat-
vælaframleiðslu, fá viðskiptin í fram-
tíðinni. Það er talið að þetta muni allt
gjörbreytast og að kaup á vörum og
þjónustu flytjist líklega alfarið yfir á
internetið þar sem stuðningur þekk-
ingarkerfa, gagnagrunna og staðlað
viðskiptaumhverfi þarf að koma til.
Öflugustu hugbúnaðarfyrirtækin
eins og Microsoft, þar sem frum-
kvöðullinn og forstjórinn Bill Gates
spáði fyrir um þessa kreppu 2015, eru
að öllum líkindum tilbúin með allar
snjall-lausnirnar. Þegar stefnir í að
öflugustu hugbúnaðarlausnirnar geti
veitt mönnum forskot og þá verða
örugglega breytingar.
Framtíðarslagurinn mun fara fram
í tölvuskýi en ekki með herafli. Það
mundi enginn vita á hvað ætti að
skjóta til að vinna – ekki frekar en að
vírusinn er ekki skotmark hergagna.
Stefnumótandi ákvarðanir leiðandi
stjórnmálamanna verða líklega lítils
nýtar í þessum slag þar
sem áherslurnar og get-
an til að koma einhverju í
gegn er ekki háð ákvörð-
un eða tilmælum eins eða
neins. Það verða snjallar
lausnir, djarfar og fag-
legar ákvarðanir sem
munu leiða vinningshaf-
ana.
Snillingar með öflug
tölvukerfi í höndunum
munu ná árangri eins og
spár gera nú ráð fyrir.
Undirbúningurinn fer í að tengja
fyrirtæki, hag- og stjórnkerfi ríkja
við nýja tegund gagnagrunna og
þekkingarkerfa með gervigreind.
Þeir sem ætla að taka þátt þurfa að
aðlaga sig að þessum nýja veruleika
og hafa tæknilega snilld og þekkingu
til að byggja upp nettengdar þekk-
ingar- og ráðgjafarmiðstöðvar (e.
Nerve Centres) eða kaupa slíka þjón-
ustu.
Í nýrri framtíðarsýn er ný kynslóð
margfalt öflugrar farsímagræju með
innbyggða gervigreind þar sem al-
menningur og fyrirtæki geta haft
miklu betri stjórn á áhættu eða tæki-
færum í kringum sig. Fólk þarf að
sækja upplýsingar til fjölmargra aðila
og gagnasafna og vinna í símagræj-
unni greiningar á nýjum álitaefnum,
ákvarðanatöku, fjármálum og við-
skiptum o.s.frv. með upplýsingum
sem fólki hefur ekki dottið í hug hing-
að til að skiptu neinu máli.
Nýir farsímastaðlar svo sem 5G
sem eru margfalt hraðvirkari en nú-
verandi kerfi hafa nú þegar verið
teknir í notkun og verður einn horn-
steinninn að þeirri upplýsingasnjall-
væddu þekkingarframtíð sem við
blasir.
Í dag er nú þegar hægt að greina
þá sem líklega verða undir í þessum
slag út frá því hvernig einstök lönd
hafa náð árangri í baráttu við yfir-
standandi vírussýkingar. Tilfinningar
munu víkja og það er engin tilviljun
að Kanadamenn og fleiri eru að skoða
íslensku leiðina.
Það er allt undir í að ná árangri í
framtíðinni sem byggist á því að ná
stjórn á veirunni og að hemja sýk-
inguna eftir að allt fer aftur af stað.
Um það snýst málið til framtíðar. Það
er ekki nóg að ná veikindunum niður
núna heldur þurfa ríki að hafa fram-
tíðarstjórn á ástandinu. Annars held-
ur neyðarástandið einfaldlega áfram.
Ísland er að fikra sig inn á áhuga-
verðar og árangursríkar brautir í
glímu við vírusinn svo eftir er tekið.
Hjá okkur er verið að vinna við að
takast á við ástand hvers dags en
einnig verið að leysa stjórnun á
vandamálinu til frambúðar með mjög
ábyrgum hætti þannig að veikindin
rjúki ekki upp aftur.
Fyrirtæki munu setja verndun á
sínu dýrmæta starfsfólki í forgang
auk þess að nota núverandi ástand til
að sækja sér nýja, öfluga og ómet-
anlega sérfræðinga sem geta byggt
upp þessa nýju framtíð. Allt stjórn-
og stýrikerfi fyrirtækja endurnýjast
á nýjum þekkingargrunni og þau
fyrirtæki sem ekki hafa getu til að að-
lagast tafarlaust nýrri framtíð gætu
lent í miklum vandræðum.
Hinir nýju skapandi sérfræðingar,
karlar og konur, stjórnendur og lykil-
menn eru oftar en ekki með mikla
þekkingu, færni og reynslu á sínu
sérsviði auk öflugrar þekkingar í list-
eða félagslegum greinum.
Strax aftur af stað
eftir COVID-19
Eftir Sigurð
Sigurðsson
Sigurður Sigurðsson
»Undirbúningur fyrir
framtíðina eftir Co-
vid-19 miðast að því að
tengja fyrirtæki, hag- og
stjórnkerfi við nýtt og
snjallt nettengt þekk-
ingarviðskiptakerfi.
Höfundur er BSc MPhil
byggingaverkfræðingur.